Erfgoedfans halen slag thuis: nieuw plan met twee Guldensporengrachtjes bij Onze-Lieve-Vrouwekerk

Philip Despriet (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen), schepenen Axel Ronse en Axel Weydts, Ignace Van Canneyt (SOS Patrimonium), schepen Wout Maddens en André Deconinck (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen) bij de voorstelling van het nieuwe ontwerp.© Olaf Verhaeghe
Philip Despriet (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen), schepenen Axel Ronse en Axel Weydts, Ignace Van Canneyt (SOS Patrimonium), schepen Wout Maddens en André Deconinck (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen) bij de voorstelling van het nieuwe ontwerp.© Olaf Verhaeghe
Olaf Verhaeghe

Het Kortrijkse stadsbestuur heeft samen met erfgoedorganisaties SOS Patrimonium en Archeologie Zuid-West-Vlaanderen het tweede, aangepaste ontwerp voor de heraanleg van de omgeving aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk voorgesteld. De eerste piste, waarbij de waterpartijen volledig verdwenen, werd helemaal verlaten. Er komt straks zelfs water bij.

“Het water was heus niet zo diep als soms werd voorgesteld.” Met een kwinkslag verwees schepen van Stadsvernieuwingsprojecten Wout Maddens naar de felle discussie over het dichtgooien van het zogenaamde Guldensporengrachtje in de schaduw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Kortrijk.

Begin mei stelde het Kortrijkse stadsbestuur een eerste ontwerp voor de heraanleg van de historisch belangrijke site voor, maar dat plan botste op verzet bij verschillende erfgoedorganisaties . Vooral het verdwijnen van de waterpartij, een verwijzing naar de gracht uit de dertiende-veertiende eeuw in de omgeving, stuitte tegen de borst.

Het aangepaste ontwerp voor de omgeving van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, met twee grote waterpartijen bij de kerk en een open blik op het Begijnhofpark.© gf
Het aangepaste ontwerp voor de omgeving van de Onze-Lieve-Vrouwekerk, met twee grote waterpartijen bij de kerk en een open blik op het Begijnhofpark.© gf

Schepenen Axel Weydts (Vooruit, Mobiliteit en Openbare Werken), Wout Maddens (Team Burgemeester) en Axel Ronse (N-VA, Cultuur) hoorden de alarmbel en gingen met vertegenwoordigers van SOS Patrimonium, Archeologie Zuid-West-Vlaanderen en Erfgoed Vlaanderen rond de tafel zitten. De Franse ontwerper Michel Desvigne werd opnieuw naar de tekentafel gestuurd om een nieuw ontwerp mét water te maken.

Drie keer meer

Met succes, want in het nieuwe plan blijft niet alleen de huidige gracht aan zuidkant van de kerk behouden, er komt ook een grote waterpartij bij. Aan de oostzijde, waar vandaag nog het leegstaande en af te breken woonzorgcentrum Sint-Vincentius staat, komt een grote tweede gracht die de Artillerietoren met de Kannunikpoort verbindt. “Aan het einde van de rit – ergens in de loop van 2023 – zal hier drie keer meer water zijn dan vandaag”, oppert schepen Maddens. “Het is onze bedoeling om hier permanent water, met de nodige historische context, te voorzien. Bij droogte is dat lang niet altijd het geval.”

Het water in de schaduw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk blijft. Er komt zelfs een nieuwe gracht bij.© Olaf Verhaeghe
Het water in de schaduw van de Onze-Lieve-Vrouwekerk blijft. Er komt zelfs een nieuwe gracht bij.© Olaf Verhaeghe

“De Fransen hebben een heel mooi woord voor wat we hier willen creëren: een mirroir d’eau ”, pikt schepen Weydts in. “De muur en de kerk moeten in het water weerspiegeld kunnen worden, wat de hele omgeving nog wat extra cachet zal geven. Daarnaast betrekken we de Onze-Lieve-Vrouwekerk nog veel meer bij het Begijnhofpark. Vanuit het nieuwe museum zal je een fenomenaal zicht krijgen op de kerk en de Gravenkapel, via brugjes over het water zijn beide sites veel beter met elkaar verbonden. Het historisch hart van onze stad zal nog zoveel attractiever worden.”

Cultuurschepen Axel Ronse is vooral blij dat de rijke Vlaamse geschiedenis de nodige aandacht krijgt en blijft krijgen, zo benadrukt hij. “Met de komst van het nieuwe museum hier vlakbij en dit project in historisch Kortrijk zorgen we voor een unieke omkadering van de geschiedenis van onze stad”, zegt hij. “Nog los van de historische feitelijkheid over waar het water zich nu exact bevond, is er de terechte aandacht. Dit is een enorme troefkaart.”

Blij met nieuwe ontwerp

Ook de erfgoedorganisaties zijn erg tevreden dat het oorspronkelijke plan kon worden bijgesteld. “Hadden we in mei niet publiek tegengas gegeven, dan was het misschien niet gelukt”, stelt Ignace Van Canneyt van SOS Patrimonium. “Ik ben blij dat er geluisterd werd naar onze vraag voor het behoud van de gracht. Het is een bijzonder belangrijk element om de geschiedenis van de plek te vertellen.”

Philip Despriet (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen), schepenen Axel Ronse en Axel Weydts, Ignace Van Canneyt (SOS Patrimonium), schepen Wout Maddens en André Deconinck (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen).© Olaf Verhaeghe
Philip Despriet (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen), schepenen Axel Ronse en Axel Weydts, Ignace Van Canneyt (SOS Patrimonium), schepen Wout Maddens en André Deconinck (Archeologie Zuid-West-Vlaanderen).© Olaf Verhaeghe

Bij Archeologie Zuid-West-Vlaanderen tot slot is vooral enthousiasme over de verdere uitwerking van de burchtmuur. Die werd in de jaren negentig deels blootgelegd en wordt straks verder uitgewerkt aan de oostzijde. Met de afbraak van het Sint-Vincentius kan ook het andere deel van de historische muur tussen de Artillerietoren en de Groeningestraat zichtbaar worden gemaakt. In totaal gaat het straks om zo’n 120 meter. Tijdens de werken op het Deken Zegerplein zal ook het ontbrekende stuk burchtmuur opgegraven worden.

“Zo komen we eindelijk te weten waar de muur exact op de kerk aansluit”, stelt Philip Despriet van Archeologie Zuid-West-Vlaanderen. “Alle verschillende ingrepen samen zorgen ervoor dat de historische elementen op de site versterkt worden. Ik ben blij dat de resultaten van eerdere opgravingen een blijvende plek krijgen in de heraanleg.” Hoeveel het hele project rond de Onze-Lieve-Vrouwekerk moet kosten, is nog niet duidelijk.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier