Elke euro gaat naar West-Vlaming in nood: vzw Daden Gevraagd zoekt centen om gebreken van reguliere hulpverlening op te vullen

Een energiefactuur betalen zodat de elektriciteit niet wordt afgesloten. Tussenkomen in de aankoop van een nieuwe wasmachine. Een proper kostuum kopen voor dat belangrijke sollicitatiegesprek. Als je er zelf even de centen niet voor hebt, dan springt de vzw Daden Gevraagd in de bres. En dat al bijna 70 jaar. “Wij zijn er voor de mensen die door de mazen van het officiële sociale vangnet vallen”, zegt Karel Gaeremynck (79).

In ons land bestaat er een waaier aan instanties die je steun kunnen bieden wanneer je in financiële moeilijkheden terechtkomt. Toch flirten steeds meer landgenoten met de armoedegrens en volstaat de hulp van sociale diensten en overheidsorganisaties niet altijd. Dat gat probeert de vzw Daden Gevraagd uit Torhout al 67 jaar lang op te vullen.

We gaan even terug in de tijd. Een parochiepriester van het bisdom van Brugge zag midden jaren 50 de nood voor meer gemeenschapsvorming. Daden Gevraagd werd opgericht als een soort wijk- en buurtwerking om mensen meer met elkaar te verbinden. Enkele vrijwilligers kwamen na een poos tot de vaststelling dat sommige mensen ondanks het sociaal zekerheidsstelsel door de mazen van het net glipten en besloten hun eigen weg te gaan, los van het bisdom.

Patrick Keirse (69) uit Roeselare is er al bij sinds 1978. “Ik heb altijd in de welzijns- en zorgsector gewerkt. Toen ik aan de slag was als directeur in een woonzorgcentrum werd mij gevraagd om op vrijwillige basis in de raad van bestuur van Daden Gevraagd te komen. Zo is mijn verhaal hier gestart.”

Hun missie, doelgroep en werking is al die jaren hetzelfde gebleven. “Wij voorzien dringende financiële hulp voor wie die nergens anders kan krijgen. Een tegemoetkoming voor een wasmachine voor een alleenstaande moeder met schulden bijvoorbeeld. Of een openstaande elektriciteitsfactuur betalen zodat het netwerk niet wordt afgesloten. We lossen een tijdelijk, acuut probleem op om ergere situaties te voorkomen. Het is nooit de bedoeling dat wij langdurige hulp bieden, maar wel perspectief”, legt Karel Gaeremynck uit, die al 22 jaar als vrijwilliger actief is bij Daden Gevraagd. “Een andere regel is dat de hulpbehoevende op het moment van de aanvraag begeleid wordt door een sociale dienst, zoals het CAW bijvoorbeeld. Zo zijn we zeker dat er geen misbruik wordt gemaakt van onze noodhulp.”

Complexe situaties

We maken ons de bedenking dat er toch officiële instanties zijn om mensen in financiële nood te helpen, zoals het OCMW? “Dat klopt, maar die hangen vast aan het web van regelgeving en bureaucratie. Het OCMW mag bijvoorbeeld slechts één keer tussenkomen voor een huurwaarborg. Als je daarna opnieuw in de problemen komt en een nieuwe start wil maken, sta je er alleen voor. Welke middelen ze aan wie verstrekken wordt bepaald door een heleboel strikte voorwaarden. Reguliere hulpverlening komt inderdaad eerst aan bod, maar wij zijn er voor de uitzonderingen. Bijvoorbeeld voor een afkickende drugsverslaafde met gebrekkige inkomsten, die geld nodig heeft om zichzelf presentabel te maken voor de arbeidsmarkt. Het gaat steeds over complexe, vaak uitzichtloze situaties”, aldus Patrick.

We leven van giften, maar de vijver droogt op terwijl de nood nooit zo hoog was

Een ander voorbeeld brengt ons bij een van de warmste verhalen uit de boeken van de vzw. “Ik herinner mij een jonge, buitenlandse man die zonder papieren in ons land was. Hij was heel gemotiveerd om te studeren om daarna een goeie job te zoeken, maar kon nergens aankloppen voor financiële steun. Met 1.800 euro konden wij zijn studie- en verblijfskosten vergoeden, waardoor hij op een duurzame manier zijn leven op de rails kon krijgen. Meer dan de helft van de som was een lening, dat bedrag betaalt hij over een flexibele periode terug. Maar zonder dat geld was hij een vogel voor de kat”, vertelt Patrick.

Vrijwilligers zoals Patrick en Karel zijn de drijvende kracht van de vzw. Enkel de boekhouding wordt als vriendendienst gedaan door Caritas West-Vlaanderen. “Daar krijgen zij een kleine vergoeding voor, maar dat is meteen ook onze enige kost. De giften die we krijgen, gaan dus voor meer dan 95 procent rechtstreeks naar de hulpaanvragen. Er blijft nergens iets plakken.”

Jaarlijks krijgen ze gemiddeld zo’n 100 aanvragen van verschillende organisaties. Die komen vooral uit West-Vlaanderen zelf, maar af en toe ook uit andere provincies. Elke aanvraag wordt door een werkgroep snel en efficiënt behandeld. “We keuren zeker niet elke aanvraag goed. We stellen onszelf altijd de kritische vraag: lost dit iets op? Anderzijds fungeren we soms ook als draaischijf om de mensen naar de juiste plek door te verwijzen. We kennen het sociale systeem door en door, waardoor we goed weten wanneer alle andere opties uitgeput zijn en wanneer mensen recht hebben op bepaalde officiële vergoedingen of kortingen. We zijn niet gewoon een bankautomaat, hé”, glimlacht Karel.

Hoge nood

Het bedrag per aanvraag varieert gemiddeld tussen 100 en 2.000 euro. Jaarlijks deelt de vzw zo’n 40.000 euro uit, onderverdeeld in tientallen kleine beetjes. Ze leven van giften van bedrijven en particulieren, maar de reserves raken stilaan op, terwijl de nood nooit eerder zo hoog was. “Wij horen enkel de mensen die al in hulpverlening zitten, je kunt je dus inbeelden hoeveel duizenden mensen we niet bereiken. Armoedecijfers stijgen door verschillende redenen.”

95 procent van de giften gaan rechtstreeks naar de mensen in nood. Onze enige kost is een forfaitaire vergoeding aan Caritas voor de boekhouding.

“Onze maatschappij creëert steeds meer behoeften waar de traditionele instanties niet in tussenkomen. Denk aan hoge schoolfacturen door klasuitstappen of de nood aan laptops om schoolwerk te kunnen doen. Niet levensnoodzakelijk, daar bestaat geen structurele steun voor, maar het is wel belangrijk voor het welzijn en de ontwikkeling van een kind. Het komt ook vaker voor dat mensen gewoon geen sociaal netwerk hebben om op terug te vallen. Als ze dan zelf oplossingsvaardigheden ontbreken, raken ze bij tegenslagen snel in de problemen. En geloof ons, het kan echt iedereen overkomen”, besluiten Karel en Patrick.