Een eeuw textiel op La Lys in Zulte

Lys Yarns, La Lys, La Lainière de la Lys, Villa ‘Groen Hof’ van Aurèle Martens… al van voor de Eerste Wereldoorlog is de site van La Lys een belangrijk punt voor veel Zultenaars en voor de textielnijverheid in de streek. In 2018 kocht de gemeente de grond van het failliet verklaarde bedrijf en wil deze zijn meest ambitieuze herbestemming tot nu toe geven. De site heeft al een eeuw van metamorfoses achter de rug en de komende is slechts het volgende hoofdstuk van 100 jaar Zults erfgoed.

De komende afbraak betekent wel het definitieve einde van de textielnijverheid in Zulte. Intussen is ook de Wolspinnerij aan de Statiestraat afgebroken, beide bedrijven ging in 2011 failliet.

“De textielsector begon al stilaan achteruit te gaan sinds de late jaren ’60.” Aan het woord is Georges Detailleur, 89 jaar oud, vader van Linda Detailleur van N-VA Zulte en van 1947 tot 1986 werkzaam bij La Lainière de La Lys. Georges ging tot zijn 18 jaar naar school in wat nu het Vrij Technisch Instituut van Waregem is en begon in 1947 als mecanicien bij La Lys. “In die tijd werkte ik 45 uur per week of meer en we hadden acht dagen vakantie per jaar. Die eerste jaren klopte ik lange uren. Pas rond 1955 kwam er een vaste nachtploeg. Anders mochten wij mecaniciens niet naar huis tot alle machines draaiden.” Georges werd al snel chef van de techniek, zijn collega’s kenden hem als Georges van de ‘smesse’, zoals het techniekatelier genoemd werd. Later schoolde hij zich nog bij en halfweg de jaren ’60 werd hij bediende. Tussen al dat werk door leerde Georges er ook nog zijn vrouw Jeanne kennen en samen maakten ze de hoogdagen van Lys Yarns mee.

Groen Hof

Het prille begin dateert echter van kort voor de Eerste Wereldoorlog. Toen startte Aurèle Martens met de bouw van villa Groen Hof. Achter de villa lag het breiatelier. Na het overlijden van Aurèle in 1931 werd dit eerste kleine textielbedrijfje failliet verklaard. Zijn echtgenote verkocht de villa en de bijhorende gebouwen van het breiatelier aan de NV Neirynck uit Lendelede die op het terrein een groot en belangrijk bedrijf oprichtte, namelijk La Lainière de la Lys waar men wol spon en verfde. Tot 1971 was de administratie van het bedrijf ondergebracht in de oude villa Groen Hof. Van 1942 tot 1952 werd een gedeelte van de villa verhuurd aan de gemeente Zulte en werd het gebruikt als gemeentehuis.

Georges heeft het bedrijf zien evolueren en dat deed hem deugd. “Mijn mooiste herinneringen aan La Lys zijn simpelweg die van het groeien van het bedrijf. In de topjaren werd er elke twee jaar een gebouw bijgezet. Georges leerde op de werkvloer ook zijn vrouw Jeanne (nu 90) kennen, zij werkte aan de machines die hij kwam repareren. Ook zij werkte er heel haar leven, op 7 jaar na.

Het koppel kreeg vier kinderen en Jeanne bleef thuis tot de jongste naar school kon. “Op het werk kwamen we in het begin al eens wat vroeger en we zagen elkaar dan aan de poort”, vertelt Jeanne.

Voetbal

Georges Detailleur heeft de oude baas Arthur Neyrinck nog gekend en herinnert zich zijn zoon Georges Neyrinck als een goede, rechtvaardige baas. Lys Yarns had ook een voetbalploeg waar Georges deel van uitmaakte.

Moesten mijn vrouw en ik het nog mogen meemaken, het zou mooi zijn om toch iets van gedenkteken bewaard te zien blijven.

“We speelde niet echt in een competitie maar namen deel aan tornooien. Onze truitjes waren groen met een wit broekje en we speelden dan tegen de ploeg van de Wolspinnerij of tegen die van de brouwerij Anglo Belge. Ik weet nog goed dat, toen we met die voetbalploeg begonnen, Georges Neyrinck zich afvroeg of we wel bekwaam genoeg waren. Het ging tenslotte toch een beetje over het imago van het bedrijf. We verzekerden meneer Neyrinck van onze bekwaamheid en verloren vervolgens met 6-0 van Lendelede.”

Gedenkteken

Georges ging in pensioen in 1986. In de jaren ’90 investeerde Lys Yarns nog in een nieuwe, moderne ververij. Die investering heeft er deels voor gezorgd dat La Lys nog een tijd langer het hoofd boven water kon houden.

De sector kromp immers al decennialang ineen. Georges vertelt dat hij al in de jaren ’60 merkte dat de textielindustrie over te top heen was. Toen hoorde hij over de eerste sluitingen van fabrieken in de streek. In 2011 viel ook over Lys Yarns definitief het doek. Een honderdtal werknemers stonden op straat maar toen overheerste vooral de gelatenheid. Van die honderd werknemers was het grootste deel reeds lange tijd technisch werkloos. De gedupeerden van toen lieten destijds optekenen dat ze met lede ogen moesten aanzien hoe leveranciers hun grondstoffen kwamen weghalen uit de fabriek. “Heimwee naar de hoogdagen heb ik maar een beetje. Het is wel spijtig dat Lys Yarns nu volledig weggaat. Met ouder worden zie je alles veranderen, de textielsector ging langzaamaan weg. We zijn wel heel tevreden met de nieuwe invulling van de site, extra ruimte voor bejaardenzorg en een beetje groen. En moesten mijn vrouw en ik het nog mogen meemaken, het zou mooi zijn om toch iets van gedenkteken bewaard te zien blijven,” besluit Georges Detailleur. (Jonathan Folens)