Kandidaat-huurders met een Syrische of Poolse naam worden gediscrimineerd op de Brugse huurmarkt. Opvallend is wel dat de discriminatiegraad significant hoger is bij private verhuurders dan bij vastgoedmakelaars. Dat blijkt uit een onderzoek door de VUB.
Brugge trad in 2020 toe tot de European Coalition of Cities Against Racism (ECCAR): een Europees stedennetwerk met 163 leden, waarvan tien in Vlaanderen, dat de krachten bundelt tegen racisme en discriminatie. Voor burgemeester Dirk De fauw was die toetreding een kapstok om een stedelijk plan tegen racisme op te stellen.
Vorig jaar leverde dit al resultaten op: een non-discriminatieclausule in alle stedelijke subsidiekanalen en contracten tussen de stad en derden, de stadsdiensten maken hun beleid inclusiever, buddyprojecten als TeamUp en 4You proberen drempels met anderstalige nieuwkomers te slopen.
Correspondentietesten
Maar er zijn nog veel inspanningen nodig om het racisme uit Brugge te bannen. Uit een onderzoek dat VUB-professor Pieter-Paul Verhaeghe (vakgroep Sociologie) uitvoerde, blijkt dat sommige Bruggelingen omwille van hun etnische roots gediscrimineerd worden op de huurwoningmarkt.
“We hebben in opdracht van de stad Brugge vorig najaar 719 correspondentietesten (geschreven praktijktesten) uitgevoerd”, legt Verhaeghe uit. “Twee gelijkaardige kandidaat-huurders contacteerden een makelaar of verhuurder, naar aanleiding van een concrete huuradvertentie via Immoweb.”
Syriërs en Polen
“Ze vroegen in correct Nederlands of ze de woning konden bezichtigen. We hebben die aanvragen laten doen door kandidaten met Syrische, Poolse en Belgische namen. Daarnaast deden we nog een test: we lieten kandidaten met en zonder uitkering solliciteren naar een woning. Om de tests te objectiveren, zorgden we ervoor dat het leefloon 1.450 euro bedroeg en gelijk was aan het loon van andere kandidaten.”
Het onderzoeksteam hield de reacties van makelaars en verhuurders per mail tien dagen bij. “Daaruit konden we opmaken of bepaalde testpersonen significant minder uitgenodigd werden voor een plaatsbezoek en dus gediscrimineerd werden”, aldus de VUB-professor.
Resultaat
Het resultaat? Voor vijftien procent van de huuradvertenties kregen mensen met een Syrische of Poolse naam geen uitnodiging, mensen met een Belgische naam wel.
“Private verhuurders discrimineren opmerkelijk meer tegen kandidaten met een vreemde herkomst dan vastgoedmakelaars”, stelt Verhaeghe vast. Voor mensen met een Syrische naam gaat het om 4 procent discriminatie bij de makelaars en 31 procent bij de private verhuurders; voor mensen met een Poolse naam is dat respectievelijk 12 en 25 procent.
Voor vele verhuurders geldt: onbekend is onbemind
Volgens de VUB-prof geldt bij de private verhuurders ‘onbekend is onbemind’: “Ze denken dat ze minder risico’s op problemen zullen hebben als ze een woning verhuren aan iemand met een Belgisch klinkende naam. De professionele makelaars, daarentegen, zijn door hun opleiding gesensibiliseerd over racisme en discriminatie.”
Meer kamers, minder kans
Concreet blijkt uit dit onderzoek dat een kandidaat met een Syrische naam amper 26 procent kans heeft om uitgenodigd te worden voor een plaatsbezoek. Voor Polen is de situatie wat rooskleuriger: zij maken 35 procent kans. Ter vergelijking: mensen van Belgische origine werden in 41 procent van de dossiers opgeroepen voor een plaatsbezoek.
Die kans op een uitnodiging wordt voor Syriërs zelfs kleiner al naargelang de grootte van de huurwoning: hoe meer slaapkamers ze bezit, hoe lager de kans! “Mogelijks komt dit doordat grote huurwoningen schaarser zijn op de Brugse markt, waardoor er meer competitie is. Die competitie slaat soms door in discriminatie. De huurprijs heeft geen invloed op de uitnodigingskansen”, zegt Verhaeghe.
Vaste job
Etnische afkomst is niet de enige bron van discriminatie op de huurmarkt. De VUB-onderzoekers hebben 203 advertenties voor huurpanden van maximaal 750 euro getest. Een derde van de kandidaat-huurders met een leefloon kreeg deze boodschap: “De eigenaar verkiest een huurder met een vaste job.”
We willen de verhuurders sensibiliseren, niet sanctioneren
Toch is er volgens Verhaeghe ook een positieve evolutie: “In 2019 hebben we eenzelfde onderzoek uitgevoerd met kandidaten met een Marokkaanse naam. Die discriminatiegraad bedroeg 30 procent bij de makelaars en 36 procent bij de verhuurders. Ofwel worden mensen met een Syrische of Poolse naam minder gediscrimineerd dan Marokkanen, ofwel is de discriminatie sinds 2019 echt afgenomen bij de makelaars, maar niet bij de verhuurders.”
Sensibiliseren
Hoe wil Brugge dit verdoken racisme aanpakken? Burgemeester Dirk De fauw: “Deze correspondentietesten zijn een eerste fase van een proces; nu komen er gerichte acties. We willen de verhuurders sensibiliseren, niet sanctioneren. We gaan in overleg met de sector. Vanaf dit jaar zullen de dienst Wonen, de politie, de Huurdersbond en Unia intensief samenwerken om misbruiken op de huurmarkt beter in kaart te brengen en aan te pakken.”
Immosector reageert
“We hebben niks tegen praktijktesten, maar ik betwijfel of ze het probleem van de discriminatie op de huurmarkt oplossen”, zegt vastgoedmakelaar Filip Dewaele. “Er kunnen verkeerde conclusies getrokken worden uit deze testen. De huurmarkt is een zeer vlugge markt, met vaak tientallen aanvragen binnen de eerste uren als een woning online staat.”
”Daardoor is het in de praktijk soms onmogelijk om alle aanvragen op korte termijn verwerkt te krijgen. Als de niet verwerkte aanvragen toevallig bij een minderheidsgroep liggen, wordt dit nogal vlug aan discriminatie gelinkt. Er worden soms vastgoedmakelaars op het matje geroepen wegens vermeende discriminatie, na een klacht, terwijl 80 procent van hun cliënteel huurders van buitenlandse afkomst zijn.”
Geen miserie
“Een eigenaar-verhuurder is op zoek naar een huurder die aan drie criteria voldoet: iemand die de huur betaalt, de woning goed onderhoudt, en geen ‘miserie’ veroorzaakt. De meeste verhuurders willen niet discrimineren, maar wensen een huurder die aan die criteria voldoet.”
”Bij Dewaele proberen we de criteria om een bezoek te kunnen brengen aan een huurwoning te objectiveren: een kandidaat-huurder dient zijn bezoek via onze site aan te vragen en moet een digitaal huurdersprofiel aanmaken. Dat profiel bevat een vragenlijst: wat zoek je, gezinssamenstelling, maandelijks inkomen… “
”Via die objectieve criteria wordt er beslist of het zinvol is om een bezoek te brengen. Het heeft geen zin om naar een huis te gaan kijken als het inkomen of vermogen ontoereikend is om de huur te betalen. Dat staat los van de nationaliteit van de kandidaten of van de inkomstenbron. Finaal beslist de eigenaar aan wie hij wenst te verhuren.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
