De meest innovatieve brouwers van ‘t land

Het kruim – of beter gezegd het schuim – van de internationale bierwereld verzamelt op het evenement Just Beer in Kortrijk Xpo. Onder hen uiteraard ook De Halve Maan en Van Honsebrouck, de twee West-Vlaamse brouwerijen die de wereld al meermaals verbaasden. “Wij delen dezelfde langetermijnvisie. We willen blijven groeien.”

Xavier Vanneste (38) en Xavier Vanhonsebrouck (51) hebben niet alleen hun voornaam gemeen. De twee West-Vlamingen zijn ook de meest innovatieve brouwers van het land. Waar Xavier Vanhonsebrouck geregeld uitpakt met out of the box-bieren en zijn volledige hebben en houden verhuisde naar het Bierkasteel in Emelgem, kwam Xavier Vanneste op de proppen met een ondergrondse bierleiding onder het historische centrum van Brugge, het eerste alcoholvrij speciaalbier én een transparante bottelarij. “Nergens anders zal je een brouwerij vinden die van nul startte, dertien jaar later 53.000 hectoliter per jaar brouwt en zo’n sterk merk werd”, zegt Xavier Vanneste. “Ook het verhaal van Xavier Vanhonsebrouck is uniek. Je zou kunnen zeggen: hij heeft de brouwerij overgenomen van zijn papa en het is allemaal makkelijk gegaan. Neen, Xavier is een visionair, hij heeft zaadjes geplant die existentieel bleken voor de brouwerij.”

Het lijkt ondenkbaar dat De Halve Maan ooit Brugge zal verlaten.

Xavier Vanneste: “Zolang ik ceo ben, verlaten we Brugge niet. Onze communicatie, ons verhaal, onze pijpleiding… Alles heeft betrekking op de stad. Misschien is het niet heel slim om dat te zeggen. Soms moet je als ondernemer een beetje marchanderen met de gemeente: als we dat niet krijgen, zijn we weg. Maar ik ben niet zo. Met alle politieke partijen komen we goed overeen. Ze zien ook in hoe belangrijk het is om een geloofwaardige stadsbrouwerij te hebben.”

Xavier Vanhonsebrouck: “Voor de financiële studie trok ik iemand aan die ‘banks’ spreekt. Een bankier versta je niet, hé

Xavier Vanhonsebrouck: “Je mag het kind niet van de borst trekken. En de stad heeft er ook een attractie bij. Een verhuizing is altijd een risico. Kijk naar de relocatie van Hoegaarden. Plots was het bier niet meer hetzelfde. Onze verhuizing lieten we redelijk geruisloos verlopen. Geen officiële opening, met ministers en andere hoogwaardigheidsbekleders. Dat kost enkel geld en we wilden het kalm houden. Het bezoekerscentrum openden we pas acht maanden later. Alles liep vlot, het kwaliteit van ons bier is er zelfs op vooruit gegaan.”

Xavier Vanneste: “Xavier, allicht was je ook niet zo emotioneel verbonden met de vorige site?”

Xavier Vanhonsebrouck: “Geen nacht heb ik er van wakker gelegen. Waar ik wel mijn slaap voor liet, was de financiële studie vooraf. Daarvoor heb ik een externe kracht aangetrokken, iemand die banks spreekt. Dat is een taal, hé, banks. Als je als ondernemer tegen een bankier praat, begrijpt hij jou niet en omgekeerd. We besloten om met één bank te werken, wat niet veel ondernemers doen. Dat praat veel makkelijker, vind ik. Als er een probleem is, moet je maar één iemand contacteren.”

“En ondertussen moeten we blijven investeren, zoals de aanschaf van 30.000 extra vaten. We groeien met dubbele cijfers en kunnen ons bier moeilijk in plastieken zakjes verkopen, hé. Een vat kost 65 euro. Reken en tel. En we mogen maar 30 euro waarborg vragen.”

Om niet te moeten verhuizen, legde De Halve Maan een kilometerslange bierleiding aan.

Xavier Vanneste: “Voor ons was dat een existentieel verhaal. Als brouwerij in het historische centrum bleven we jaar na jaar groeien. We moesten ons capaciteitsprobleem oplossen. De impact op het milieu kan je wel verminderen met allerhande ingrepen aan de brouwerij, maar de camions blijven komen. Om die discussie voor te zijn, kwam het idee van de pijpleiding aan de oppervlakte. Zo kunnen we blijven brouwen in het centrum. Kijk, we konden perfect het bier elders brouwen en voor de show onze schoorsteen nog wat laten roken. Maar onze plek is en blijft het centrum van Brugge.”

Xavier Vanhonsebrouck: “Als ik in Ingelmunster was gebleven, was dit enkel nog een verhaal voor mijn generatie. Elk jaar was er minder marge, want de kosten blijven stijgen. Ik had drie externe magazijnen. Dat was niet houdbaar. Stel dat iemand van de volgende generatie het bedrijf wil voortzetten, moet ik daar op voorbereid zijn.”

Xavier Vanneste: “Wij delen dezelfde langetermijnvisie. We willen blijven groeien.”

Waar jullie in verschillen: de een heeft een zeer groot gamma, de ander een zeer beperkt. Waarom doet De Halve Maan niet aan differentiëring?

Xavier Vanneste: “We groeien nu al sterk met onze twee merken. Voor ons mag het niet sneller gaan, anders verliezen we onze onafhankelijkheid. Dan kunnen we het op financieel vlak niet langer zelf dragen en moeten we extern kapitaal aantrekken. Op die manier schrijf je een ander verhaal, moet je luisteren of je eigen exit-strategie al vastleggen.”

Xavier Vanneste: “De Halve Maan mag niet sneller groeien, anders verliezen we onze onafhankelijkheid”

Xavier Vanhonsebrouck: “Je hebt mensen die hun bedrijf verkopen en nog een engagement van een vijftal jaar aangaan. Dat gaat niet. Als je je eigen weg gereden hebt en dan binnen een keurslijf moet werken…”

Xavier Vanneste: “En de strategie van die externen is vaak beperkt tot vijf à zeven jaar. Zij willen het bedrijf dan opnieuw verkopen. Zo kan je geen langetermijndoelstellingen opbouwen. Dat is het verschil tussen een familiebrouwerij met een betrokken en gepassioneerde ceo, en een grote firma.”

Concurreren jullie bieren met elkaar?

Xavier Vanneste: “We hebben natuurlijk plaatsen waar we tegenover elkaar staan, maar ik vind dat we elkaar niet zoveel beconcurreren. Xavier heeft ook veel andere soorten bieren. Zoals zijn Rouge, een fruitbier van meer dan 8 graden. Een biercategorie die Xavier zelf heeft uitgevonden en nu door iedereen gekopieerd wordt.”

Xavier Vanhonsebrouck: “We zoeken elkaar ook niet op. Wat ons idee achter de vele bieren is: elk land heeft zijn eigen voorkeuren. Fruitbieren krijg je in Nederland aan de straatstenen niet kwijt. In Mexico drinken de vrouwen onze Barista, toch 11 graden, in halve liters. Naar Israël exporteren we 6.000 hectoliter, waarvan 90 procent Rouge. Als je een breed gamma hebt, zal er altijd wel een bier in de smaak vallen. In elk land trekken een of twee bieren de kar, de rest volgt in de slipstream.”

“Daarnaast denken we aan de millenials, de consumenten van morgen. Die willen vernieuwing, tijdelijke bieren… Alle industrievormen maakten vroeger een product en ramden dat door de strot van de consument. Nu is het omgekeerd. Nu bepaalt de consument wat wij zullen maken. Daarom hebben wij nu een brouwerij binnen de brouwerij. Met een ketel van 110 hectoliter die we ook voor de helft kunnen gebruiken. In ons labo steekt ook een proefbrouwerij van tien liter. Kijk naar een mastodont als Coca-Cola, die verschillende soorten Fanta heeft en nu investeert in koffie.”

Hoe zien jullie de toekomst van de (West-)Vlaamse brouwwereld? Wat zijn de hete hangijzers?

Xavier Vanneste: “Momenteel stelt iedereen zich de vraag: ál die nieuwe bieren, ál die brouwerijtjes: is daar wel plaats voor? Wist je dat West-Vlaanderen alleen al meer dan twintig brouwerijen telt? Van de kleintjes zullen er maar een paar tot iets moois uitgroeien. Wij zijn daar ook een voorbeeld van, maar dat zijn de uitzonderingen. Er is ook een reconsolidatie bezig. Grote speciaalbierbrouwerijen worden opgekocht door de giganten. Die willen een deel van de koek.”

Xavier Vanhonsebrouck: “Voor onszelf zie ik de toekomst fantastisch in. Vroeger draaide de brouwerij net geen 100.000 hectoliter. Nu zitten we aan 135.000. Onze capaciteit ligt op 220.000. Ik had gehoopt om tegen mijn 65ste, binnen 14 jaar dus, aan full capacity te zitten. Wanneer ik met pensioen ga, moet alles afbetaald zijn. Maar ik zit met een groot probleem. Zoals de zaken nu lopen, zitten we al binnen vijf jaar aan het maximum. We kunnen wel nog bijbouwen en uitbreiden, tot 1 miljoen hectoliter. We gaan met het management nu een week op stage, op strategiemeeting. Om 2023 en later voor te bereiden. Waar gaan we naartoe? Met welke producten? Naar welke landen?”

Xavier Vanneste: “Wij plannen ook minstens vijf jaar vooruit. Voor onze bottelarij, die we tegen 2020 willen openen, zijn we al enkele jaren in alle stilte bezig. Maar ze moet er nu echt wel snel komen. Sinds vorige week werken we in de huidige bottelarij voor het eerst met drie ploegen, die vijf dagen aan een stuk draaien. Onze enige uitbreidingsmogelijkheid is nog een vierde ploeg, die dan in het weekend zou werken. Dan zit ik vol en zou ik, met de huidige installatie, nog maar 8.000 flessen per uur draaien. Tussen beslissing en opening zit drie, vier jaar. We leven ook in België, waar de vergunningen niet in een vingerknip gegeven worden. Als ceo’s moeten wij ervoor zorgen dat de omstandigheden goed zijn, dat de mensen er graag werken en kunnen presteren en dat alles er op het juiste moment is.” (Philippe Verhaest en Olivier Neese)