De Barkentijn, de plek die hele generaties de zee liet ontdekken, viert 100ste verjaardag: “Met renovatie en nieuwbouw kan het nog jaren mee”

Huidig directeur Nicolas Vermote en voormalig directeur Jo Rousseau bliezen de werking nieuw leven in. © Miel Gombeir
Bert Vanden Berghe

De Barkentijn viert dit weekend zijn honderdste verjaardag. De villa op de dijk van Nieuwpoort zorgt er al decennia voor dat kinderen, families en gepensioneerden – waarvan velen het financieel lastig hebben – een unieke vakantie beleven. Wij blikken terug én vooruit met de voormalige en de huidige directeur: Jo Rousseau en Nicolas Vermote.

Jo Rousseau (73) en Nicolas Vermote (42) zijn de twee directeurs die De Barkentijn het afgelopen decennium op de kaart hebben gezet, maar eigenlijk zijn de échte helden van dit verhaal de vrouwen van de Socialistische Vooruitziende Vrouwen-federatie West-Vlaanderen. “Terwijl ons land nog rechtkrabbelde na de oorlog, slaagden zij erin om in 1949 zo’n 3,5 miljoen Belgische frank neer te tellen voor dit gebouw, met de bedoeling om kinderen die het moeilijk hadden een vakantie te bezorgen”, weet Jo Rousseau. “Een ongelooflijk gedurfde zet.”

Oorspronkelijk werd de villa in 1868 opgetrokken door de rijke industrieel Benjamin Crombez, maar ging het op 11 november 1914 in vlammen op. Tien jaar later opende het nieuwe gebouw in Normandische stijl, dat na de bezetting in WO II, gekocht werd door de SVV. Zij bouwden ‘villa Crombez’ tot een vooruitstrevend toonbeeld van sociaal toerisme. Ze doopten het gebouw om tot Kindervreugde. In 1997 werd de naam gewijzigd naar ‘De Barkentijn’, wat verwijst naar een soort zeilschip. Al van meet af aan zetten de dames ook effectief alle zeilen bij en 70 jaar geleden kreeg het gebouw een multifunctionele invulling: niet alleen kinderen konden er terecht, maar ook gepensioneerden en scholen. Sinds 1978 verwelkomen ze er ook zeeklassen.

De gevel wordt binnenkort gerenoveerd.
De gevel wordt binnenkort gerenoveerd. © Gregory Vanhove

Revolutionair

In 1975 kwam Jo Rousseau aan het roer te staan en werd de werking gevoelig uitgebreid. “Dat was de prehistorie”, glimlacht Jo. “Sommige gepensioneerden hadden op hun 60ste nog nooit de zee gezien, dus waren ze al meer dan tevreden met een slaapzaal: de mannen op het eerste, de vrouwen op de tweede verdieping. Twee toiletten en lavabo’s voor acht man was dat. Vandaag hebben de tachtigers al de helft van de wereld gezien. Al moet ik zeggen dat we ook geluk hadden. In de jaren 80 sloten bepaalde centra, waardoor het niet lang bij twee zeeklassen bleef. Vandaag komen ze vanuit heel Vlaanderen naar hier. Toen was dat zelf revolutionair te noemen, dat er kamers waren voor twee, vier of zes kinderen met ook een eigen badkamer, douche en toilet. Gaandeweg zijn verschillende zaken gesneuveld, zoals de groet aan de vlag of het feit dat het licht om 20 uur al uit ging.”

Huidig directeur Vermote logeerde er niet als kind. “Wat achteraf gezien een voordeel was”, claimen beide heren. “Zo kon ik er onbevangen naar kijken, en was ik niet gebonden aan ‘vroeger was het zo of zo’. Toen ik hier begon in 2012 deed ik de reservaties en hielp ik mee in de eetzaal. Toen ik begin 2019 directeur werd, zocht ik vooral naar manieren om de vzw financieel gezond te houden. Ik ben trots dat we daar ondanks de corona- en energiecrisis in geslaagd zijn. Ik wil vooral kunnen verder werken met diezelfde geest en drive die Jo altijd aan de dag heeft gelegd. Zijn beslissing om de werking uit te breiden naar het hele jaar, is de reden dat de Barkentijn vandaag nog bestaat.”

Al decennialang is De Barkentijn een vertrouwd gezicht in Nieuwpoort.
Al decennialang is De Barkentijn een vertrouwd gezicht in Nieuwpoort. © Collectie Walter Lelièvre

Investeringen

Omgekeerd steekt Rousseau – die sinds een paar jaar in de raad van bestuur zit – dan weer de loftrompet af hoe de huidige directeur er voor gezorgd heeft dat de werking vandaag zelfbedruipend is, wat niet simpel is in economisch uitdagende tijden. Onder meer de pop-upbar BarCour op de koer blijkt een schot in de roos. En hoewel straks de 100ste verjaardag wordt gevierd, doen ze er alles aan om de werking nog enkele decennia te garanderen. “Elk jaar komen er wel enkele bouwpromotoren aankloppen, maar dat is niet nodig”, aldus Nicolas. “We staan evenwel de komende jaren voor een serieuze transitie. Eerst en vooral willen we de gevel aanpakken, die afziet na honderd jaar zand, zout en wind. Daarna gaan we voor een renovatie van de binnenkant, waarbij we de kamers vernieuwen. De authentieke elementen blijven voor alle duidelijkheid wel behouwen. Als kers op de taart willen we de twee bijgebouwde vleugels afbreken en iets volledig nieuws zetten. Hier doen we momenteel nog een financieel onderzoek naar. Dat moet zorgen dat we straks kunnen uitbreiden met honderd bedden, op de 306 bedden voor 62 kamers vandaag. Ook de twaalf daglokalen pakken we aan.”

“In het ideale scenario kunnen we nog een extra appartement creëren en op de benedenverdieping eventueel handelsruimtes installeren. De ambitie is om dat binnen de tien jaar te realiseren. Veel hangt af van de economische situatie. De gevel alleen al kost ons straks 2,7 miljoen euro. Het is de investering waard, omdat we misschien nog meer dan vroeger zien hoe belangrijk onze werking is. Vandaag komen er nog steeds kinderen toe die nog nooit de zee hebben gezien. Onze kindervakanties, zeker voor wie het moeilijk heeft, blijven de essentie. Want los van de investeringen is het onze hoogste prioriteit om de prijzen laag te houden voor hen.”

Eeuwfeest met boek en theaterwandeling

Het hoogtepunt van de feestelijkheden vindt plaats in het weekend van 7 en 8 september aan Barcour, de pop-upbar op de binnenkoer van De Barkentijn.

Datzelfde weekend vindt ook een theaterwandeling plaats doorheen het gebouw. In kleine groepen laten de acteurs de bezoekers, onder begeleiding, kennis maken met de historiek, de smeuïge, intrigerende en verhalen en de toekomst. In het feestweekend en het weekend erop staat een liveversie gepland, al komt er ook een permanente versie zodat groepen doorheen het jaar de kans krijgen om de verschillende aspecten van het gebouw te ontdekken. De wandeling werd in elkaar gebokst door twee absolute theaterkleppers: Stefan Vancraeynest en Bart Cafmeyer.

Nog zo’n klepper is schrijver Marijn Follebout, die uit de vele archiefbeelden en interviews een boeiend verhaal puurde en het in boekvorm goot. Het relaas is meer dan pure geschiedkunde, maar dringt diep binnen in het hart en de ziel van het vakantiehuis.

www.100jaarbarkentijn.be