“Cyriel Verschaeve verdient geen straat”, maar een wijziging komt er niet

De discussie over het al dan niet wegnemen van standbeelden van ‘foute’ generaals in de Verenigde Staten, zorgt ook bij ons voor deining over beelden en straatnamen die verwijzen naar een donker verleden. Marke heeft met de Cyriel Verschaevestraat een verwijzing naar een controversieel figuur. “Ik persoonlijk zou het veranderen, maar voor het bestuur is dit geen topprioriteit”, zegt schepen Philippe De Coene.

Wat vorige week vrijdag begon als een protestactie van extreemrechts tegen het verwijderen van een standbeeld van generaal Robert E. Lee in Charlottesville mondde afgelopen weekend uit in dodelijke rellen. Ook in Vlaanderen zijn beelden en straatnamen met verwijzingen naar controversiële personen vaker voer voor discussie. De Cyriel Verschaevestraat in Marke, genoemd naar een collaborateur tijdens de Tweede Wereldoorlog, is een voorbeeld van zo’n bediscussieerde straatnaam.

Poseren naast Hitler

Begin jaren ’90 voerde huidig OCMW-voorzitter en schepen Philippe De Coene (sp.a) al luidkeels actie tegen de Markse straatnaam. “Cyriel Verschaeve, een Vlaams-nationalistisch priester, werd kort na de oorlog bij verstek ter dood veroordeeld als militair collaborateur”, zegt hij.

“Niet alleen werd hij mee verantwoordelijk geacht voor het werven van Oostfronters, hij was ook lid van de Waffen SS en schreef enkele zeer morbide teksten over de Joden. Bij de behandeling van de straatnaam op de gemeenteraad in 1995 las ik enkele van die geschriften voor. Ik herinner me zelfs een historische foto waarop Verschaeve trots poseert naast een buste van Adolf Hitler. In mijn ogen verdient zo iemand absoluut geen straat. Ik vraag me zelfs echt af wie daar voorstander van kan zijn.”

“Dat Verschaeve een zogenaamd belangrijk dichter zou zijn geweest, weegt niet op tegen zijn donkere schaduwzijde” – Philippe De Coene

De bezwaren tegen de Cyriel Verschaevestraat werden in 1995 door het stadsbestuur van toen weggewuifd. “Enerzijds stelde men dat ‘niemand daar nog van wakker ligt, het leeft niet onder de mensen’. Anderzijds zou een wijziging een praktische rompslomp met zich meebrengen”, zegt Philippe De Coene. “Dat Verschaeve een zogenaamd belangrijk dichter zou zijn geweest, weegt niet op tegen zijn donkere schaduwzijde.”

Geschiedenis kaderen

Marino Keulen, burgemeester van Lanaken, gaf donderdagochtend op Radio 1 aan dat de Cyriel Verschaevestraat in zijn gemeente verdwijnt. “Door de situatie in de VS is dit soort discussies opnieuw actueel”, stelt De Coene. “Maar in Vlaanderen gaan we daar met zijn allen heel wat lankmoediger mee om. Ik kan goed begrijpen dat niet heel veel mensen stilstaan bij de geschiedenis achter hun straatnaam, maar mocht het van mij afhangen zou die straat in Marke veranderen. Uiteraard op een verstandige, rustige manier.”

“Het is belangrijk om de geschiedenis te kaderen en aan te geven hoe en waarom iets wijzigt. Het is in mijn ogen aangewezen om te overleggen met de bewoners en hen goed in te lichten over de zeer donkere geschiedenis van Verschaeve.”

Kortrijks burgemeester Vincent Van Quickenborne (Open VLD) treedt zijn schepen bij. “We hebben het debat al vaker gevoerd, en uiteraard zouden we op vandaag nooit opteren voor een figuur als Cyriel Verschaeve. Toch acht ik het belangrijk dat de mensen wel weten wie hij was en waar hij voor stond“, aldus Van Quickenborne. “De bewoners van de straat zelf beamen dat: ‘we leven in het nu, maar het verleden mogen we niet zomaar vergeten’.”

“Ik acht het wel belangrijk dat mensen weten wie hij was en waar hij voor stond” – Vincent Van Quickenborne

“Tijdens deze legislatuur zijn er binnen de stadscoalitie geen plannen om de naam van de Cyriel Verschaevestraat te wijzigen. Een topprioriteit is het vooralsnog niet”, stelt zowel de schepen als de burgemeester.

Mandelaplein

Eerder zorgde ook het nieuwe Nelson Mandelaplein aan Kortrijk Weide voor een straatnamendiscussie in Kortrijk. In 2015 werd bekend gemaakt dat het nieuwe plein een verwijzing naar de voormalig Zuid-Afrikaanse president zou dragen. De Coene en Van Quickenborne verwijzen naar het Mandelaplein, als voorbeeld van personen die het huidige stadsbestuur verkiest. “Als Nobelprijswinnaar voor de Vrede staalt Mandela een positievere boodschap uit”, stelt de sp.a-schepen.

Steve Vanneste, die vandaag namens Vlaams Belang in de gemeenteraad zetelt, bestempelde Mandela toen als terrorist. “Hij betekende veel in de strijd tegen apartheid, maar ik vraag me luidop af of dat opweegt tegen het slechte wat hij deed”, zei Vanneste toen.