Coponcho zette vrijdagmiddag deze mantelzorgers in de bloemetjes die in Duneroze in Wenduine kwamen genieten van een welverdiende rust aan zee. Dit gebeurde naar aanleiding van de ‘Dag van de Mantelzorg’, maar Coponcho – een van de zes erkende mantelzorgverenigingen in ons land – maakte van de gelegenheid tevens gebruik om de resultaten van zijn bevraging bij 500 mantelzorgers voor te stellen. Daaruit blijkt onder meer dat zes op de tien mantelzorgers nog nooit de zorg uit handen gaven.
“En hoewel ze belangrijke sleutelfiguren zijn, zijn mantelzorgers geen machines. Het zijn mensen die ook recht hebben op rust en vakantie”, klinkt het bij Coponcho. De vereniging vraagt daarom meer aandacht voor ‘respijtzorg’: het tijdelijk overdragen van de zorg om de mantelzorger te ontlasten.
Velen eenzaam en depressief
Mantelzorgers nemen heel wat taken op zich: van administratie, persoonlijke verzorging tot hulp bij verplaatsingen. Uit de Zorgenquête van 2021 blijkt dat meer dan 9 op de 10 mantelzorgers de hulp die ze bieden, zelf zinvol vinden en dat ze er voldoening uit halen. Tegelijk wordt er vastgesteld dat mantelzorgers de zorg ook als emotioneel en fysiek belastend ervaren. Voorts voelen heel wat mantelzorgers zich eenzaam en hebben ze depressieve klachten.
“Zelfzorg en het inlassen van een adempauze zijn daarom cruciaal. Toch is het voor mantelzorgers niet vanzelfsprekend om tijd voor zichzelf nemen, zo blijkt uit onze bevraging over respijtzorg”, vertelt Sarah Van den Bogaert van Coponcho, de partnerorganisatie van Solidaris voor mantelzorg.
Uit de bevraging blijkt dat 60 procent van de mantelzorgers nog nooit de zorg uit handen heeft gegeven. Zomaar de koffers pakken en op vakantie vertrekken of eventjes een dag de zorg afgeven, blijkt voor veel mantelzorgers moeilijk. Uit de bevraging blijkt bovendien dat te weinig mantelzorgers het aanbod aan respijtzorg kennen. Slechts 36 procent is vertrouwd met het aanbod van zorg aan huis, drie op de vier mantelzorgers hebben geen weet van het aanbod voor opvang buitenshuis. Ook de mantelzorgvakanties, die door diverse erkende mantelzorgverenigingen worden aangeboden, zijn te onbekend. Slechts 15 procent van de deelnemers weet van deze mogelijkheid, klinkt het.
Financiële drempel
De deelnemers gaven ook aan dat het aanbod onvoldoende is afgestemd op hun noden. Financieel ervaren ze, ondanks een gedeeltelijke terugbetaling van de mutualiteiten, vaak een drempel. Dat de zorg even uit handen geven heel wat kan betekenen voor mantelzorgers, blijkt ook uit de reacties van de deelnemers aan de mantelzorgvakanties van Coponcho.
“Alles eens kunnen loslaten, dat doet ontzettend veel deugd”, vertelt Gabriël Delrue (74) uit Heule. Zijn vrouw Anne-Marie Van West (74) lijdt al veertig jaar aan een bewegingsstoornis. “Ik ben zelf vervroegd met pensioen gegaan om voltijds voor haar te kunnen zorgen. In goede en in kwade dagen, want je mag dit niet onderschatten. Mantelzorger ben je geen 24/24 maar 25/24 uur”, klinkt het. Het is al voor de vijfde maal dat hij in Duneroze samen met zijn Anne-Marie op zorgvakantie komt.
Meer ondersteuning nodig
“De ondersteuning is hier uitstekend, en je krijgt ook de kans om met andere mantelzorgers in contact te komen. Dat is fijn: er wordt naar elkaar geluisterd”, aldus Gabriël. Voor Anne-Marie werkt de nabijheid van de zee therapeutisch. “Ik ben Gabriël ongelofelijk dankbaar voor alles wat hij doet, we proberen er samen het beste van te maken. Maar de overheid zou ook wel meer kunnen doen om de mantelzorgers te ondersteunen. Met een beperking tel je in de maatschappij niet meer mee.”
“Onze bevraging maakte duidelijk dat we meer moeten inzetten op het bekendmaken van ons aanbod aan respijtzorg”, stelt Sarah Van den Bogaert. “Al is die bekendmaking op zich onvoldoende. Mantelzorgers moeten ook daadwerkelijk kunnen gebruikmaken van het aanbod.”
Mantelzorgvakantie
Uit de antwoorden van mantelzorgers blijkt dat ze dit graag willen. “Zo wil bijna de helft van de mantelzorgers die nog nooit de zorg uit handen had gegeven in de nabije toekomst hulp aan huis inschakelen en overweegt 1 op de 4 om in de toekomst deel te nemen aan een mantelzorgvakantie. Een aantal drempels kan daarvoor nog weggewerkt worden. Het bestaande aanbod blijkt voor heel wat mantelzorgers in de praktijk niet haalbaar. Dat ligt aan de kostprijs, maar ook aan het feit dat het aanbod niet altijd op hun leeftijd of problematiek is afgestemd. We hebben nood aan een betaalbaar aanbod dat is afgestemd op de noden van mantelzorgers en de personen voor wie ze zorgen”, besluit Van den Bogaert.
