Het ziet er niet goed uit voor de Yorkshire Trench in Ieper. De belangrijke WO I-site wordt in zijn voortbestaan bedreigd en de tijd dringt om de loopgracht en dug-out te redden. Er komt echter hulp van over het kanaal: de Brit John Morrisson zette een crowdfunding op poten, waar zelf de BBC aandacht aan besteed. “We moeten nu met z’n allen ons karretje aan het project van de Brit hangen”, zegt ex-digger Pol Lefevre.
Op 25 mei 2003 werd langs de Bargiestraat, te midden van de industriezone van Boezinge, de Yorkshire Trench & Dug-out voorgesteld. De site bestaat uit een deel van een loopgracht en een in- en uitgang van een ondergronds stelsel. De Yorkshire Trench, de enige overgebleven origine loopgracht uit WO I in de noordelijke Ieperboog, werd ontdekt door een groep amateurarcheologen, de Diggers. Onder leiding van Patrick Van Wanzeele maakten die vrijwilligers de opstelling toonbaar voor het publiek.
De bouw van de Yorkshire Trench Dug-Out begon in 1916, begin 1917. De mannen van de 173ste Tunneling Company werken de loopgracht af en bij het begin van de Derde Slag rond Ieper gebruikten het 13de en het 16de Bataljon Royal Welsh Fusiliers de plek als hoofdkwartier. Na hun vertrek bleef de site onbemand. “Ondertussen is de Yorkshire Trench Dug-out in slechte staat”, zegt Pol Lefevre, een ex-digger uit het Oost-Vlaamse Adegem. Pol, die tegenwoordig gids is, sloot zich pas in 2003 aan bij de Diggers en bleef dat tot ze ophielden te bestaan. Hij groef zelf niet mee aan de trench, maar was wel actief in het opgraven van stoffelijke resten van gesneuvelde soldaten in de omgeving van de dug-out. In de grond waar nu het industrieterrein ligt, vonden de amateurarcheologen in totaal 220 vermiste soldaten. Het ging om Britten, Fransen en Duitsers. “Slecht van een daarvan, een Franse soldaat, kon de identiteit worden achterhaald”, aldus Pol Lefevre. “Wij maakten bij onze werkzaamheden gebruik van een spade en een schop. Vooral omdat de ondergrond bestaat uit kleigrond was het hard werken. Ik kan dus een beetje voorstellen hoe lastig het voor de soldaten moet zijn geweest. Die mensen lagen dan nog eens onder vuur.”
Crowdfunding
Het 11 meter diepe gangenstelstel onder de dug-out staat onder water, maar het peil is aan het zakken. “Als de houten constructie droog komt te staan, dan is de kans groot dat de boel instort en dat zou meteen het einde betekenen van deze historisch belangrijke plek”, zucht gids Pol.
De aanzet om de site te herstellen komt niet uit de Westhoek, maar wel uit Yorkshire in Engeland. Veel soldaten van de 173ste Tunneling Company of The Royal Engineers waren afkomstig uit die Britse regio. Vorig jaar richtte daar John Morrison uit Leeds een crowdfunding op om de loopgracht te redden. Om zijn zaak kracht bij te zetten wandelde hij onlangs, samen met zijn beide zonen en schoondochter, van Boulogne naar Ieper. “Plaatsen als de Yorkshire Trench Dug-Out herinneren ons aan het feit dat soldaten die hier in WO I stierven vochten voor wat ze geloofden dat goed was, voor Groot-Brittannië, voor België, maar ook voor Europa”, zegt de Brit. “Ik zal mij blijven inzetten tot de site is gered.”
BBC-journalisten Olivia Richwald en Lee Byatt reisden mee in het spoor van John Morrisson om een reportage te draaien rond het onderwerp. “Dat bewijst het belang van de site voor de Britten”, zegt Pol Lefevre. Ook de Oost-Vlaming wil zich inzetten om de dug-out van de ondergang te behoeden. “We zijn John heel dankbaar voor wat hij doet en ik denk dat er zoveel mogelijk mensen hun karretje aan zijn project moeten koppelen”, klinkt het.
Extra hulp
Het In Flanders Fields Museum, dat een model van de Yorkshire Trech heeft staan, probeert eveneens geld in te zamelen voor de renovatie van de site. “Het is niet alleen emotioneel belangrijk om de loopgracht te bewaren, maar ook moeten we ze kunnen tonen aan de mensen. Je mag nog zoveel foto’s en documenten hebben als je wil, als je het niet in het echt kan laten zien, dan kan niemand zich een voorstelling maken van hoe het in realiteit was”, zegt voormalig IFFM-directeur Piet Chielens in de BCC-nieuwsreportage.
We zijn er echter nog niet. De kostprijs van het restaureren van de Yorkshire Trench wordt op 150.000 euro geschat, terwijl de teller van de crowdfunding momenteel op 9.263 pond of 10.840 euro staat. Alle hulp is dus welkom.
