Brandweer heeft tekort aan vrijwilligers: wie blust als het straks brandt?

Wie zal over een aantal jaar nog branden blussen, het wegdek schoonmaken na verkeersongevallen en de wespen verdelgen die uw tuin onveilig maken? Hopelijk de nieuwe vrijwilligers naar wie de Hulpverleningszone 1 – en specifiek de brandweerpost Torhout – momenteel hard op zoek is. Al durft niemand er zijn hand voor in het vuur steken dat er in de toekomst nog genoeg mensen gevonden zullen worden die zich, los van de beroepskrachten, als brandweerman willen inzetten.

Als iemand al van jongs af opstaat met de brandweer en ermee gaat slapen, dan is het Torhoutenaar Bernard Diopere wel. Wijlen zijn vader André Diopere was in vervlogen tijden de lokale brandweercommandant en dus hoorde Bernard als kind de rode haan meer dan eens kraaien. Nu is hij de Torhoutse postoverste binnen de omvangrijke Hulpverleningszone 1. Op 31 mei 2020 zet hij een punt achter zijn gevulde loopbaan bij de pompiers. Hij zal dan net 65 jaar geworden zijn. Hij is in 1973 in het korps gestart en in 1984 officier geworden. In 1990 heeft hij zijn vader André als plaatselijke commandant opgevolgd – sinds de zonevorming postoverste genoemd.

Impact op vrijetijdsbesteding

“Al een aantal jaar ondervinden we dat het moeilijk wordt om vrijwilligers voor ons korps te vinden”, aldus Bernard. “Het aanbod aan beroepskrachten is geen probleem, integendeel zelfs. Maar mensen die zich in hun vrije tijd in een brandweerkorps willen engageren, worden almaar schaarser. Dat is een algemeen verschijnsel in de zone, al is de situatie voor Torhout het meest prangend. Onze post telt nu ongeveer 70 vrijwilligers – 60 brandweermannen en 10 ambulanciers – en dat zouden er op z’n minst 80 moeten zijn om de werking vlot te laten verlopen. De problemen stellen zich vooral voor interventies overdag, al doen ze zich ook al in de weekends en ‘s avonds voor. Vroeger stond men bij manier van spreken in de rij om brandweerman te mógen worden, maar dat is helaas verleden tijd.”

Vanwaar die ommekeer? Bernard: “Weinigen willen in hun vrije uren nog engagementen aangaan die hen voor een lange periode binden. Ze willen diverse hobby’s kunnen beoefenen en zijn bang om hun vrijheid in doen en laten kwijt te spelen. Ook het relationele weegt meer door dan vroeger. Soms starten nieuwe brandweermannen met groot enthousiasme, maar worden ze ter orde geroepen door hun partner, die niet wil dat hun gezinsleven onder het brandweerwerk gebukt gaat. Je hoort me niet zeggen dat jonge mensen geen idealisme meer hebben, want velen hebben dat wél, maar ze pinnen zich niet graag vast op iets dat een serieuze impact op hun vrijetijdsbesteding heeft. Ik kan nochtans met de hand op het hart getuigen dat je voor je brandweerwerk veel terugkrijgt. Alleen al de vriendschap in het korps. En het warme gevoel als je mensen kunt helpen.”

Campagne wordt gelanceerd

Het is voor een brandweerzone onwerkbaar en vooral onbetaalbaar om enkel op beroepskrachten te draaien. En dus schiet de Hulpverleningszone 1, tijdens de huidige legislatuur toevallig met de Torhoutse burgemeester Kristof Audenaert als voorzitter, in actie. Er wordt een campagne gelanceerd om brandweervrijwilligers te werven. Ilse Mayens uit Loppem, de communicatieverantwoordelijke van de zone, is er de drijvende kracht van. Voor de duidelijkheid: de zeventien gemeenten van de Hulpverleningszone 1 zijn Beernem, Blankenberge, Bredene, Brugge, Damme, De Haan, Gistel, Ichtegem, Jabbeke, Knokke-Heist, Middelkerke, Oostkamp, Oostende, Oudenburg, Torhout, Zedelgem en Zuienkerke. Van de negen brandweerposten in de zone bestaan er drie uit beroepskorpsen: Brugge, Oostende en Knokke-Heist. Daarnaast zijn er zes vrijwilligerskorpsen: Torhout, Blankenberge, De Haan-Wenduine, Gistel, Middelkerke en Oostkamp. Plus twee kleinere voorposten in Brugge en Ruddervoorde.

Geschiktheidsattest nodig

“Om te kunnen solliciteren bij een brandweerzone moet je eerst het Federaal Geschiktheidsattest of FGA behalen”, legt Ilse uit. “Dat betekent dat je een reeks competentie-, handvaardigheids- en fysieke testen dient te doorlopen. Dat kan binnenkort in mei en juni. Het is een misvatting te denken dat je een soort Superman of een bovenmenselijke sporter dient te zijn om te slagen. Veel draait om motivatie en om graag helpen in noodsituaties. En om vlot in team te kunnen functioneren. In 2018 was 70 procent van de deelnemers aan de FGA-proeven geslaagd, al moet ik toegeven dat het ook al minder is geweest. Pas als je dat attest hebt, kun je je kandidaat stellen om tot een brandweerkorps toe te treden. Dan dien je een opleiding van in totaal 260 uur te volgen aan de Brandweerschool in Zedelgem. Na 130 uur heb je de basisopleiding achter de rug en ben je al gedeeltelijk in het korps inzetbaar. Sowieso ben je eerst een jaar stagiair-brandweerman.”

Infosessie voor kandidaten

Op dinsdag 23 april om 20 uur vindt er in de Torhoutse brandweerkazerne een vrijblijvende infosessie plaats over hoe je brandweerman kunt worden en wat dat inhoudt. Vanaf 25 april kan er ingeschreven worden voor het afleggen van de FGA-geschiktheidsproeven. Voor het eerst plant de zone een bijeenkomst om de kandidaten voor te bereiden op die federale testen.

“Wie tot het Torhoutse korps wil toetreden, dient binnen een straal van 5 kilometer van de kazerne te wonen”, geeft Bernard Diopere nog aan. “Dat is noodzakelijk voor vlotte interventies. Ik hoop oprecht dat er zich mannen en vrouwen zullen aanmelden die zich met idealisme voor de brandweer willen inzetten. Ik ben nu al zoveel jaar bij de brandweer actief en heb me dat nog geen minuut beklaagd. Geen seconde zelfs.”