Bart Vanneste: “Freddy is marginaal, maar wél intelligent”

Bart Vanneste zit bewust niet vaak op Facebook: “Mensen hebben door sociale media een profileringsdrang gekregen waar ze vroeger geen last van hadden.” (foto Christophe De Muynck) © Christophe De Muynck
Kurt Vandemaele
Kurt Vandemaele Reporter

Mindfulness, woke en corona. Freddy De Vadder schuwt de actuele thema’s niet in zijn nieuwste show ‘Mindfulness’ waarmee hij nu in cafeetjes en achterafzaaltjes try-outs doet, tot het publiek de grote zalen durft te vullen. “Freddy moet mee met zijn tijd”, zegt hij. Het is zijn achtste of zijn negende show. Bart Vanneste, de Rekkemnaar in wiens huid hij al enkele decennia kampeert, is zelf de tel kwijt. Hij is de zachtere versie, de teddyversie van de brombeer met wie hij intussen vergroeid is.

Bart neemt ons mee naar The Wan & Only, een hip Gents eetcafé in de Turkse buurt dat zoals de helft van Gent door West-Vlamingen wordt uitgebaat. Het interieur van de oude volkse kroeg die er vroeger zat, is grotendeels ongemoeid gebleven. “Ik ben hangry”, zegt hij. En tussen het praten door duwt hij enkele droge worsten en een spaghetti naar binnen, overgoten met een tweetal Geuzes. Vorige zondag liet hij Freddy in Kortrijk op het podium van Den Trap vertellen dat hij nog wat onzeker was om weer voor een publiek te staan na al die lockdowns.

Recht op luiheid

“Ik denk dat veel artiesten die twijfel hadden”, zegt ie, met die basstem van hem. “Je bent de binding met je publiek kwijt. Nog meer omdat alles nu zo politiek correct moet zijn. Ik vroeg me af of er nog plaats zou zijn voor zo’n figuur die onophoudelijk vuile woorden spuit en zoveel mogelijk tegen andermans schenen schopt. Blijkbaar wel. Misschien is er net door de opkomst van fenomenen als wokeness behoefte aan zulke figuren. Het publiek gaat er alleszins in mee. En Freddy gaat weer naar zijn roots. Eigenlijk is hij een filosoof die het recht op luiheid verdedigt. En dat is hard werken. Je moet je publiek kunnen entertainen. En je moet iets te zeggen hebben. Daar kruipt er veel werk in. Ik ben consequent in mijn betrachting om voortdurend inconsequente dingen te zeggen. Dat is waarom mensen moeten lachen. Door anders tegen de wereld aan te kijken, maakt een humorist het standpunt en het gedrag van de andersdenkenden duidelijk. Je kunt toch niet verwachten dat iedereen hetzelfde denkt?”

Ik mag mijn taal niet meer gebruiken om te zeggen dat die conservatieve apen hun muil moeten houden

Met zijn betoog wekt Freddy begrip voor de enen en onbegrip voor de anderen. De voorstelling handelt grotendeels over de wokeplaag.

“Ik heb door corona gelukkig genoeg tijd gehad om na te denken over wat ik wou vertellen”, zegt Bart. Hij voert de hele tijd zijn ex-vriendin op, die hij bestempelt als mijn nieuwe prente. “Freddy staat er natuurlijk om bekend dat hij totaal geen blad voor de mond neemt. Hij komt uit een volks milieu. Daar zeggen ze nu eenmaal ‘neger’ tegen een zwarte. Ik lees alsmaar vaker interviews met komieken die dat woord niet meer gebruiken.

Nogal wat mensen vinden ook dat Freddy een nogal seksistische manier heeft van kijken naar de ‘wijven’, maar mocht je mijn shows analyseren, zou dat dik tegenvallen. Meestal kiest Freddy het standpunt van de vrouwen. Hij is wel marginaal, maar hij is ook intelligent. Het is waar dat ik in de huidige tijden voor een heel moeilijke oefening sta: ik mag mijn taal niet meer gebruiken om te zeggen dat die conservatieve apen hun muil moeten houden. Aanvankelijk maakte ik me zorgen over welke insteek ik zou gebruiken. Die insteek is me cadeau gedaan door mijn ‘prente’ die zelf tamelijk woke en feministisch is. Freddy weigert een keuze te maken. Hij denkt er hetzelfde over als zij, maar tegelijk denkt ie: Het is toch niet zo erg om eens neger te zeggen. Als het voor de leute is.” Zijn eigen woorden zetten hem aan het schateren en hij heeft een slok nodig om op adem te komen.

Vijftiger

“De mensen onderschatten de kracht van de sociale media”, gaat hij verder. “Maar nu praten ze met Amerikanen. Daar is het woord ‘neger’ iets heel anders dan ze in West-Vlaanderen gebruiken. In mijn jeugd was dat woord hier zelfs in de mode. Ik zit bijna niet op Facebook. Als een mens als ik zijn gedacht zou gaan zeggen op de sociale media, dan is het hek van de dam, vrees ik. Vroeger kon je alleen op café je mening ventileren. Discussies werden er op een fatsoenlijke manier gevoerd”, is zijn punt. “Mensen hebben door de sociale media een profileringsdrang gekregen waar ze vroeger geen last van hadden. Iedereen heeft behoefte aan relativering. En aan humor. Freddy komt van vroeger en van een lagere klasse. Hij spreekt een volkse taal. Niemand heeft het recht om te zeggen: Voortaan moet het allemaal zo. Dat is pas intolerant. Terwijl ze net progressief willen zijn. Ze zeggen tegen mensen die niet lang naar school zijn geweest: Jij moet je taal veranderen. Tom Van Grieken vindt dan weer de hele genderproblematiek kunstmatig. Wat heeft hij daar eigenlijk mee te maken? Hij heeft gewoon zelf niet het lef om lingerie aan te trekken. Wel, mijnheer Van Grieken, ik draag altijd vrouwenzonnebrillen. Daarvoor moet je een echte vent zijn.”

Als artiest mag je niet vergeten worden

Freddy zegt het in zijn show: Freddy gaat mee met zijn tijd. Nochtans is hij niet meer van de jongsten. Vorig jaar kon hij helaas zijn 50ste verjaardag niet vieren. “En intussen heb ik ook mijn 51ste verjaardag onopgemerkt voorbij laten gaan”, schatert Bart. “In het begin dacht ik dat het niets meer zou zijn dan een gewoon griepje. Ik ga nog het hele jaar 50 zijn, ik ga dat vieren als ik weer begin op te treden. Ik had er grappig genoeg op gerekend om dat getal te gebruiken om aandacht van de pers te krijgen. Niet zozeer omwille van die aandacht, maar als artiest moet je leven van de mensen die naar je shows komen. En dat is iets breekbaars. Je mag niet vergeten worden hé.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier