Eén jaar geleden kwamen de eerste asielzoekers aan in de voormalige legerkazerne langs de Kemmelseweg in Ieper. Nu draait het opvangcentrum op volle toeren en vinden er circa 375 mensen uit 40 verschillende landen een onderkomen. Via onderwijs, evenementen, een vrijwilligerswerking en schenkingen raakt het centrum steeds meer verweven met Ieper, maar burgemeester Katrien Desomer is geen vragende partij voor een verlenging.
In september 2023 raakte bekend dat Fedasil de vroegere legerkazerne ‘kwartier Eerste Wachtmeester A. Lemahieu’ in het vizier had als tijdelijk opvangcentrum voor asielzoekers. Ondanks protest van het stadsbestuur opende het asielcentrum eind januari 2024 de deuren. De eerste maand verbleven er slechts 30 bewoners, waarna dat cijfer geleidelijk steeg tot 165 tegen juni 2024. De volgende vier maanden bleef dat aantal stabiel tot het centrum vanaf oktober op volle capaciteit zou draaien met 360 bewoners. De geconventioneerde capaciteit staat op 375 bewoners. De asielzoekers worden gehuisvest in de gebouwen van de vroegere legerkazerne, maar het Rode Kruis liet ook aangepaste containers aanrukken.
De bewoners die er nu verblijven komen uit veertig verschillende landen. Met 51 vluchtelingen is Palestina het meest vertegenwoordigd, gevolgd door Eritrea (42), Syrië (40), Afghanistan (26), Somalië (20), Turkije (18), Jemen (12), Guinee (12), Angola (11) , Sierra Leone (11), Kameroen (11), Congo-Kinshasa (11), Togo (8), Armenië (8), Ethiopië (7), Moldavië (7), Colombia (6), Jordanië (6), Iran (5), Rusland (5), Venezuela (5), Azerbeidzjan (5), Pakistan (5), Kosovo (4), Burundi (4), Georgië (4), Marokko (4), Benin (4), Burkina Faso (4), Algerije (3), Rwanda (3) en Ivoorkust (2).
Kwart minderjarigen
Ongeveer een kwart van de bewoners in het opvangcentrum is minderjarig. Op 1 januari verbleven er 10 kinderen jonger dan 3 jaar, 15 kinderen tussen 3 en 6 jaar, 28 kinderen tussen 6 en 12 jaar en 32 jongeren tussen 12 en 18 jaar. Samengeteld zijn dat 85 minderjarigen. Zij kunnen een beroep doen op het onderwijs in Ieper. “Het onderwijs wordt, zoals steeds bij opstartende opvangcentra, opgenomen met de verschillende scholen in de nabije omgeving, zowel voor kleuter, lager, middelbaar als volwassenonderwijs. Zo proberen we een te hoge druk op één of meerdere scholen tegen te gaan”, zegt Vincent Verbeecke, woordvoerder voor Rode Kruis Vlaanderen.
“We hebben in de toekomst zelf andere plannen met die site” – burgemeester Katrien Desomer
“We hebben onder andere fiches opgesteld per school, zodat ouders in het asielcentrum bewust konden kiezen uit het aanbod dat er is”, bevestigt schepen van Onderwijs Eva Ryde (Team Ieper). “Soms raakt in een bepaalde fase van het schooljaar het OKAN-onderwijs volzet, maar dan spreken scholen onder elkaar af en verwijzen ze leerlingen naar elkaar door.”
Arbeidsmarkt
Voor de volwassen bewoners zijn er verschillende manieren om hun tijd te besteden. “In het opvangcentrum voorzien we een zinvolle dagbesteding voor de verschillende aanwezige doelgroepen. Dat varieert van recreatieve activiteiten zoals sport en knutselen, tot meer educatieve activiteiten zoals sessies over ‘leven in België’ en Nederlandse les”, vervolgt Vincent Verbeecke. “Werk en Nederlandse les zijn de twee belangrijkste vragen die onze bewoners ons stellen. Voor de opschaling van oktober werkte ongeveer 50 procent van de bewoners. Nu de vier maanden wachttijd voor de nieuwe bewoners voorbij is, zoeken ook zij de weg naar de arbeidsmarkt.”
Onlangs kwamen er nieuwe speeltoestellen voor de kinderen dankzij de opbrengst van het Wereldfeest dat vorig jaar op 29 juni georganiseerd werd in Ieper. “De bewoners van het noodopvangcentrum verzorgden toen de volledige maaltijd voor de bezoekers”, zegt Filip Deheegher van de Vredesdienst. “Deze samenwerking bood de bewoners een kans om hun culinaire talenten te tonen en bezoekers te laten kennismaken met smaken van over de hele wereld. De opbrengst van de maaltijden werd volgens afspraak aan het centrum geschonken.”
Vrijwilligerswerk
“De speeltoestellen maken voor de kinderen mee het verschil, ze zijn er dan ook heel tevreden mee”, zegt Vincent Verbeecke. “Financiële schenkingen zijn eerder uitzonderlijk, maar we krijgen veel schenkingen van kleding, speelgoed of andere materialen, waarvoor we zeer dankbaar zijn.”
Er is ook een vrijwilligerswerking op poten gezet. “We hebben enkele vaste vrijwilligers voor bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding en onze kinderkledingshop. Daarnaast zijn er vrijwilligers die regelmatig komen helpen bij activiteiten, die bewoners begeleiden naar afspraken, fietslessen geven of bewoners helpen bij het opstellen van hun CV. We organiseren regelmatig evenementen voor onze bewoners en proberen hen ook in contact te brengen met de Ieperlingen. In december hielden we kennismakingsmoment voor de buurtbewoners van het centrum. We namen ook deel aan Ieper aan Tafel, , waarbij Ieperlingen in het opvangcentrum konden aanschuiven aan tafel om te genieten van gerechten die bereid werden door enkele bewoners. In 2025 willen we deze momenten nog verder uitbreiden. Er staat alvast een opendeurdag op de planning.”
Tijdelijk
Ook voor burgemeester Katrien Desomer (Team Ieper) is de balans na één jaar asielcentrum overwegend positief. “We kunnen niet klagen over overlast uit het asielcentrum. Ik denk dat het Rode Kruis, maar ook iedereen die daar werkt, echt wel zijn best doet om die mensen te begeleiden en ik heb ook de indruk dat de afspraken die destijds gemaakt zijn met de stad worden nageleefd. Voor de stad op zich is het opvangcentrum geen meerwaarde, maar ik hoop voor de mensen die daar verblijven dat het wél een meerwaarde is dat ze momenteel veilig zijn en dat ze kunnen terugkeren eens het weer veilig is in hun thuisland.”
Het gaat om een tijdelijk asielcentrum dat na twee jaar de deuren weer zou sluiten. Nog één jaar te gaan dus. “Wij hebben geen enkel bericht gekregen dat het zou verlengd worden en we zijn ook geen vragende partij, omdat er plannen zijn met die site in het kader van de Strategische Spie. We zijn nu volop bezig met plannen en ordenen, ook op dat stuk van de vroegere legerkazerne”, besluit burgemeester Desomer.
