Sinds begin deze week is Fairuz Ghammam (40) residente in het Lijsternest: de charmante, authentiek bewaard gebleven woon- en werkplek van Stijn Streuvels (1871-1969), waar hij van 1905 tot zijn dood woonde. Honderdvijftig jaar na zijn geboorte leeft hij nog intens verder via zijn werk.
Alles wijst erop dat het geen toeval kan zijn dat Fairuz uitgerekend nu, tijdens Streuvels zijn 150ste verjaardagfeest, daar te gast is gedurende drie weken. Haar overgrootvader Hector Vindevogel (1883-1961), in Tiegem beter bekend als Torie Mulders, was een smakelijke verteller en een heel goede vriend van Streuvels. Zo komt het dat er hele passages uit De Vlaschaard (1907) van hem komen. “Tijdens mijn verblijf in het Lijsternest wil ik dat boek lezen in het open landschap waar het ontstaan is”, aldus Fairuz.
erfstuk
Fairuz Ghammam is niet op zoek naar een historische ontginning, maar is nieuwsgierig naar de wisselwerking tussen taal, beeld, omgeving en generaties. “Ik ben ook benieuwd naar de passages in dat werk van mijn overgrootvader, die naast molenaar en boer, ook dorpsfilosoof, toneelspeler, regisseur, auteur en fotograaf was”, vertelt Fairuz die experimentele film studeerde en werkt als monteur, cinematografe, filmmaker en docente. “Mijn grootvader gaf ook het boek ‘Honderd jaar dorpskroniek van Tieghem’ uit in 1945.”
“Als kind heb ik gehoord dat er een exemplaar van De Vlaschaard bestaat waarin alle passages aangeduid zijn die van mijn overgrootvader komen. Nu ik naar dat erfstuk op zoek ben, blijkt er niemand in de familie te weten waar het zich bevindt. Er zijn gelukkig wel andere boeken, foto’s, krantenartikelen en grafische stukken in mijn bezit die mijn grootmoeder mij geschonken heeft..”
Belzebubmolen
Vanuit zijn alombekende schrijversraam had Streuvels een panoramisch zicht met in de verte de molens op Tiegemberg. “Eén van die molens was van Torie Mulders”, verduidelijkt Fairuz die in Vilvoorde woont. “In de volksmond Belzebubmolen genaamd.”
Ik zoek een exemplaar van De Vlaschaard, waarin alle passages aangeduid zijn die van mijn overgrootvader komen. Maar niemand weet waar het is
“Op de molenkouter brachten ze menig avond door samen met enkele vrienden. Ze redeneerden dan over de lotgevallen in het dorp, over de politiek en de Vlaamse beweging of lachten met de fratsen die er werden uitgehaald”, staat er in het lokaal blad ‘de boer’ van 27 augustus 1982 te lezen. Voor de opnames van de film ‘Het kwade oog’ (1937), naar een boek van Herman Teirlinck en onder regie van Charles Dekeukeleire, hebben Streuvels en Teirlinck mijn overgrootvader kunnen overtuigen om zijn molen te laten afbranden (1936).”
Originele documenten
De focus van Fairuz Ghammam was de voorbije jaren gericht op Tunesië, het land waar haar vader geboren is. “Nu ben ik klaar om wat dichterbij op onderzoek te gaan”, klinkt ze begeesterd. “Als kind spendeerde ik veel tijd met mijn mémé Flora Vindevogel (1910-2005) op de Meuleberg in Tiegem, waar zij een stuk land had met een caravan. Ze vertelde vaak hoe haar vader liever ‘lui dan moe’ was. In plaats van het land te bewerken, lag hij liever in het gras uitgebreid te filosoferen met zijn vriend Stijn Streuvels.”
“Ik geloof ergens wel in het lot. Het komt precies allemaal samen. Ik wilde al langer De Vlaschaard lezen op de plek waar het geschreven is en blijkt uiteindelijk dat mijn verblijf samenvalt met de festiviteiten rond 150 jaar Stijn Streuvels.” Terwijl Fairuz vertelt, toont ze de curverbox overladen met een schat aan originele documenten waaronder handgeschreven teksten en goed bewaarde artikels.”
Nodige afstand
“Ik ga zeker ook aan het venster van Streuvels zitten om impressies op te doen. Mijn doel is om hier concentratie te vinden als lezer. Ik denk dat Streuvels dat daar ook vond.” “Eenmaal verhuisd naar Het Lijsternest lag het onderwerp van De Vlaschaard er voor ‘t grijpen”, aldus Streuvels.
“Het tweede boek dat ik zal lezen is ‘Ingooigem’, dat drie autobiografische werken bundelt met daarin de dagboeknotities van onder meer Streuvels zijn Palestinareis in 1935. Zelf was ik ook verschillende keren in Palestina. Ik vind het interessant om te lezen dat de complexiteit van de regio toen ook al niet te vatten was.”
“Ik heb geen druk naar output toe”, besluit Fairuz. “Dat is ook de manier waarop ik het best werk; ik verzamel, laat dingen rijpen en met de nodige afstand vindt het dan een vorm. Alleszins ben ik onder de indruk van het prachtige landschap. Het feit dat ik aan ‘zijn schrijftafel’ mag zitten, getuigt van een enorme openheid naar de residenten toe. Ik voel me enorm bevoorrecht.”
Gesloten tot eind maart
“Van oktober tot eind maart zijn er in Het Lijsternest auteurs en makers te gast in het kader van ‘Schrijvers in Residentie’”, zegt coördinator van het Lijsternest Thomas Jacques (32). “De deuren zijn dan gesloten voor publiek. De residentie wordt gecoördineerd door Passa Porta in Brussel. Zij stimuleren de creatie van literatuur als internationaal literatuurhuis.” Met Maaike Beuten werkt Fairuz Ghammam onder de noemer garage64. Zij experimenteren met het ciné-typo-grafische beeld. (GV)
Meer info via www.garage64.be. Link naar de film Het Kwade Oog (Charles Dekeukeleire 1937): https://vimeo.com/214181082
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
