Tom Vandendriessche en Gerolf Annemans (Vlaams Belang): “Zijn wij 10.000 euro per maand waard? Goede vraag!”

Tom Vandendriessche is de exponent van de nieuwe Vlaams Belang-generatie: jong en viriel, strak in het pak, haar in de gel, gek op sociale media, niet verlegen om boude uitspraken. De Bruggeling zetelt in het Europees halfrond, waar ancien Gerolf Annemans zijn mentor is. Wij brengen de twee samen in de Brugse Lakenhalle voor een gesprek over hun strijd tegen de Europese Unie, Facebook en het cordon sanitaire.

Gerolf Annemans arriveert een halfuur te laat op onze afspraak. De 62-jarige Antwerpenaar excuseert zich uitgebreid. “Die vervloekte Oosterweel”, zucht hij. Of hij Brugge goed kent? “Vooral van de boeken en de televisiereeks van Pieter Aspe. Mijn vrouw en ik zijn grote fans.” Tom Vandendriessche is Brugge beter bekend. Hij verhuisde op zesjarige leeftijd van Leuven naar hier, omdat zijn vader voor het Europacollege kon werken. Vandaag woont hij in het centrum van de stad, met zicht op het belfort. Of de twee elkaar goed kennen? Tot mijn verbazing blijkt dat niet het geval.

Annemans : “Tom is een ontdekking van Tom Van Grieken, onze voorzitter. Ik heb hem pas leren kennen toen hij persattaché werd van de Europese fractie. Ik was heel blij dat hij op onze lijst wou staan. Hij is een aanwinst voor de partij én voor onze fractie. U weet wellicht dat ik me helemaal teruggetrokken heb in de Europese stolp. Ik laat de partij aan de nieuwe generatie. Die doet dat overigens uitstekend. Ik voel geen enkele behoefte om schoonmoeder te spelen.”

Vandendriessche : “Ik was al langer lid van de partij, zelfs nog van het Vlaams Blok, maar ik heb na mijn studies voor een professionele carrière buiten de politiek gekozen. Dat was een goede leerschool, zeker de tijd bij Fernand Huts.”

Zondag 9 mei is de Dag van Europa. Dan wordt de Schumanverklaring herdacht, het startschot van de Europese integratie. Is dat een feestdag voor u?

Annemans : “ Certainly not . Zéker niet. Ik vind samenwerking onder Europese landen nuttig en op sommige domeinen zelfs noodzakelijk. Maar de Europese Unie is een afschuwelijk gedrocht geworden. Een superstaat. Wij willen dat niet. Wij willen samenwerking op vrijwillige basis. De Europese Raad, waar de lidstaten zetelen, moet de motor zijn van die samenwerking.”

Vandendriessche : “Ik geloof in het basisidee van de Unie. Samenwerking kan goed zijn. Ik ben trouwens opgevoed met de Europese gedachte. Mijn grootvader was goed bevriend met Leo Tindemans. Mijn vader heeft jarenlang voor het Europacollege gewerkt. De professoren kwamen dikwijls bij ons over de vloer. Maar déze Unie is doorgeslagen. ( op dreef ) Het kernconcept voor mij is subsidiariteit. Dat is een moeilijk woord om te zeggen dat Europa alleen mag doen, wat de landen niet kunnen doen. Maar wat zien we in de praktijk? Dat Europa álles wil doen.”

U klinkt genuanceerd. Er was een tijd dat uw partij uit de Unie wou stappen.

Annemans : “Ik ben altijd genuanceerd. Dat weet u toch? Ik vertel nooit dommigheden. ( knipoogt ) We hebben misschien af en toe die indruk gewekt met onze retoriek. We waren bijvoorbeeld pro brexit. Maar ik heb nooit gepleit voor een exit van Vlaanderen. Wij willen een andere Unie. De muntunie is het beste voorbeeld van wat fout loopt. Dat begint met een munt en dat eindigt met een opgelegd sociaaleconomisch beleid.”

Vandendriessche : “Of het nieuwe migratiepact dat eraan komt. Europa wil de lidstaten dwingen om asielzoekers op te nemen en om legale migratie toe te staan. De mensen willen dat helemaal niet. De Unie gedraagt zich als een superstaat. Dat heeft niets meer te maken met democratie. Mijn vader geeft mij trouwens gelijk in deze.”

Annemans : “Ik denk dat zelfs Tindemans vandaag zou vinden dat de Unie te ver gaat. Ik heb hem nog geïnterviewd in zijn buitenverblijf in Nieuwpoort. In mijn héél jonge jaren was ik journalist, stel u voor. ( lacht ) Ik heb wel een groot geloof in de nieuwe generatie. Die zal komaf maken met het gedrocht.”

Vindt u niet dat de Unie haar meerwaarde bewijst in deze crisis? Zonder Europa zou België zijn vaccins alleen moeten aankopen. ‘Bonne chance’. We krijgen amper mondmaskers geregeld.

Annemans: “De Europese vaccinatiestrategie was een fiasco. Of België beter zou doen, zullen we nooit weten. Ik vrees ervoor, maar dat heeft vooral te maken met de kwaliteit van de Belgische regering. Een performante Vlaamse republiek zou wél beter doen dan de Unie.”

Vandendriessche : “Landen moeten zelf kunnen kiezen welke vaccins ze willen, hoeveel ze willen betalen, enzovoort. Helaas wordt dat vandaag allemaal opgelegd door Europa. Neem het Spoetnikvaccin. Een land zou de vrijheid moeten hebben om dat aan te kopen.”

Annemans : “Dat is helaas een politiek taboe, omdat het van Rusland komt.”

Vandendriessche : “Maar Duitsland koopt het wel aan, los van de Unie. Waarom zouden wij niet openstaan voor Spoetnik, als dat veilig blijkt? We hebben toch meer vaccins nodig?”

Voelt u druk van Poetin om promotie te maken voor zijn vaccin? Er duiken vaak verhalen op over nauwe banden tussen uw fractie en Rusland.

Annemans ( fel ): “Néén. Wij voelen geen enkele druk. Dat is het voordeel van het cordon sanitaire: wij moeten amper tijd verspillen aan lobbyisten. En die nauwe banden moet u zeker niet overdrijven. Er is een aloude band tussen Frankrijk en Rusland en de Fransen staan sterk in onze fractie. Maar dat staat los van Poetin.”

Een Europarlementslid verdient maandelijks een stevige 10.000 euro netto. Bent u dat waard?

Annemans ( verrast ): “Goede vraag. Scherpe vraag. ( grijnst ) Ik zou dat oordeel liever aan de kiezer overlaten. Die moet bepalen wie een zetel waard is en wie niet.”

Vandendriessche : “Akkoord. En ik begrijp ook de frustratie van de burger over de lonen. Al wil ik genuanceerd zijn. Zouden we betere politici krijgen, als de lonen lager liggen? Ik vrees ervoor. Een loon moet een politicus in staat stellen om in alle vrijheid te handelen. Dat is belangrijk, zeker voor Vlaams Belang-politici. Ik betaal een prijs voor mijn politiek engagement. Andere deuren, in de privé bijvoorbeeld, worden voorgoed gesloten.”

U hebt de voorbije twee jaar 171.000 euro besteed aan Facebook, een Amerikaanse multinational. Vindt u dat goed besteed belastinggeld?

Vandendriessche ( feller ): “Absoluut. De burger heeft recht op informatie over zijn politieke vertegenwoordigers. Ik word zelden of nooit uitgenodigd door de klassieke media. Ik moet dus wel voor andere kanalen kiezen.”

Annemans : “Dat is een mediabudget dat ter beschikking wordt gesteld door het parlement. De ene kiest voor sociale media, de andere voor klassieke. Ik heb ook al eens geld teruggestort.”

Uw partij trekt al maanden ten strijde tegen Facebook. U financiert dus uw eigen vijand. Vindt u dat niet hypocriet?

Vandendriessche : “Ik zou niet weten waarom. Ik kan kritiek hebben op De Watergroep omdat ik de vergoeding te hoog vind. Maar als ik water uit mijn kraan wil, dan heb ik De Watergroep nodig. Hetzelfde voor Facebook.”

Annemans : “Ik ga wel akkoord dat het een paradox is. Maar je kan niet anders. Geen enkel medium bereikt zoveel mensen als Facebook.”

Vandendriessche : “Ik heb intussen 218.000 volgers. Er zijn maar drie politici die beter doen in Vlaanderen ( Van Grieken, Francken en De Wever, red. ). Ik ben nu trouwens geblokt door Facebook. Ik kan zelf niets meer posten. De andere beheerders moeten dat doen. ( op dreef ) Vindt u dat niet gevaarlijk? Facebook doet aan censuur en kan zo de democratie manipuleren. Dat is de kritiek van mijn partij.”

Uw partij lijkt in hetzelfde bedje ziek. Uw voorzitter verwijdert een reactie van staatssecretaris Sammy Mahdi (CD&V) op zijn pagina.

Annemans ( afgemeten ): “Dat moet u aan onze voorzitter vragen. Ik zou dat persoonlijk niet doen, maar ik neem aan dat hij goede redenen heeft om dat wel te doen. Ik stel trouwens met veel vreugde vast hoe Tom Van Grieken omgaat met sociale media. Wij stonden nergens op dat vlak, toen ik hem de voorzittersfakkel doorgaf.”

Wie trekt in 2024 de Europese lijst?

Annemans ( na een stilte ): “We zijn daar nog lang niet mee bezig. Of het zou achter mijn rug moeten zijn? ( glimlacht ) Neen, ik denk niet dat ik lieg als ik zeg dat dat voor later is.”

Vandendriessche : “Dat is te vroeg om over te spreken. We zijn nog niet halverwege de legislatuur.”

U hebt het imago van een vechtersbaas, meneer Vandendriessche. Speelt dat in uw nadeel?

Vandendriessche ( fel ): “Neen, want dat is niet mijn imago. Ik ben nooit veroordeeld, ik heb een blanco strafregister. ( zucht ) Ik weet natuurlijk waar u naar verwijst. Een extreemlinkse activist rakelt al meer dan 20 jaar hetzelfde verhaal op. Wat is er gebeurd? Wij deelden pamfletten uit in de Overpoort in Gent. Het kwam tot duwen en trekken met extreemlinks. Dat is alles. Er vielen geen gewonden, hé.”

Annemans : “Dat is bij deze rechtgezet. Deze man moet op andere zaken beoordeeld worden dan dat.”

U bent al meer dan dertig jaar parlementslid. Is het geen gemis dat u nooit beleid hebt gevoerd?

Annemans : “Neen, oprecht niet. Ik wou vooral iets betekenen in de politiek. Ik meen dat dat gelukt is. Ik heb een unieke bijdrage mogen leveren aan de ontbolstering van Vlaanderen. Toen wij begonnen, leefden we nog in een CVP-staat, hé. Ik had minister kunnen worden, had ik dat gewild. Maar ik wou geen Bart De Wever zijn. Ik wou mijn programma niet uitverkopen in ruil voor een mandaat.”

Vindt u dat Vlaams Belang een beleidspartij moet worden, meneer Vandendriessche?

Vandendriessche ( resoluut ): “Já. Ik volg de lijn van onze voorzitter. Wij zijn jarenlang de ijsbreker geweest, de partij die thema’s op de agenda zette, waarover niemand durfde praten. Vandaag zijn we de tweede partij van Vlaanderen. Volgens de peilingen zijn we zelfs de grootste. We moeten dus de volgende stap zetten: dat is beleid voeren.”

Dan moet het cordon sanitaire breken. Zou dat mogelijk zijn in Brugge?

Vandendriessche : “Dat moet overal kunnen, en zeker in Brugge. Vandaag hebben N-VA en Vlaams Belang geen meerderheid, maar dat kan veranderen. Mijn rol in Brugge? Daar kan ik nog niets over zeggen. Het lokale niveau prikkelt wel. De vraag is vooral waar de partij mij nodig heeft. Als de partij lokaal engagement verwacht, dan zal ze dat krijgen.”

Maaike De Vreese is de nieuwe voorzitter van N-VA in Brugge. Kent u haar?

Vandendriessche : “Ik weet dat ze parlementslid is. Maar voorts ken ik haar niet, neen. Ik zou haar zeker graag eens spreken. Dat is bij deze een uitnodiging. Joren Vermeersch, die ook actief is voor N-VA, ken ik wel. Ik heb een goed contact met hem. We kijken trouwens niet alleen naar N-VA. Iemand als Pieter Marechal (CD&V), die net schepen is geworden, heeft ook een open blik op de politiek.”

Annemans : “Ik heb Tom Van Grieken aangeraden om zoveel mogelijk telefoonnummers van politici van andere partijen te verzamelen. Mijn generatie is daarin niet geslaagd. Wij hebben het cordon niet kunnen doorbreken. Iemand als Van Grieken zal dat wel kunnen, meen ik. 2024 wordt een sleuteljaar. Het zou me sterk verbazen mocht het cordon overeind blijven.”