Hoewel België de Chinese uitnodiging afwees, woonde oud-premier Yves Leterme woensdag de militaire parade in Peking bij. Hij was er met enkele leden van de Club de Madrid, een invloedrijke organisatie van voormalige staatshoofden en regeringsleiders.
Met onder andere de Russische president Vladimir Poetin en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un had de gastenlijst een uitgesproken autoritair karakter. Vanuit Europa reisden de Slovaakse premier Robert Fico en de Servische president Aleksandar Vucic af. Beide onderhouden nauwe banden met Poetin. België kreeg eveneens een uitnodiging, maar stuurde geen officiële vertegenwoordiger.
Club de Madrid
De Belgische oud-premier Yves Leterme, een getogen Ieperling, was wél aanwezig en op de Chinese staatstelevisie duidelijk te zien. “Ik heb de Belgische ambassadeur in Peking geïnformeerd”, zei hij daarover bij De Tijd. “Hij nam daar nota van, zoals het hoort. Ik begrijp dat Europa vanwege Rusland en Noord-Korea niet officieel aanwezig kan zijn. Toch vind ik dat Europa selectief moet omgaan met isolement en uitnodigingen tot dialoog serieus moet overwegen.”
“Dat China solidair is met niet-westerse staten zoals Noord-Korea en Rusland, is lastig. Net daarom moet Europa blokvorming tegengaan en alle kanalen voor dialoog met China openhouden. Met de Club de Madrid, van wie een tiental leden op de parade aanwezig was, doen we dat. Daarmee verwijst hij naar de invloedrijke organisatie van meer dan honderd voormalige staatshoofden en regeringsleiders.
Politieke achtergrond doorslaggevend
“De hoofdreden waarom Yves Leterme daar stond, ís omdat hij oud-premier van ons land is”, benadrukt Carl Devos, politicoloog aan de UGent. “Als individu zou hij nooit uitgenodigd worden, wel als voormalig regeringsleider. De Chinese overheid, president Xi Jingping incluis, bekijken hem ook vanuit die rol. Maar ik kan begrijpen dat dit voor heel wat mensen verwarrend overkomt, zeker ook binnen CD&V.”
“Ik kan begrijpen dat zijn aanwezigheid voor heel wat mensen verwarrend overkomt, zeker ook binnen CD&V, want daar blijft hij aan gelinkt” – Carl Devos
Vandaag heeft Leterme de politiek definitief vaarwel gezegd en is hij als ondernemer en zakenman actief. “Maar de man blijft bij de brede bevolking nog steeds een boegbeeld van CD&V. Hij blijft er aan gelinkt. Zijn nieuwe loopbaan bouwt hij ook uit dankzij zijn ervaring en verleden als Belgisch toppoliticus.”
“Strikt genomen is hij nu een burger, niet iemand die daar in Peking ons land officieel vertegenwoordigde. De voorbije jaren heeft Leterme een pak kritiek gekregen omwille van zijn vele Chinese linken, maar dat punt is hij helemaal voorbij. Anders zou hij achter de schermen blijven en zeker niet tijdens die militaire parade te zien zijn. Op dat vlak moet je hem wel het nodige lef toedichten, vind ik.”
West-Vlaamse connectie
Dat Leterme stelt dat Europa selectief moet omgaan met isolement en uitnodigingen tot dialoog serieus moet overwegen, onderschrijft Devos. “China wil op deze manier ook tonen dat ze helemaal niet geïsoleerd zijn.”
“De voorbije jaren heeft Leterme een pak kritiek gekregen omwille van zijn vele Chinese banden, maar dat punt is hij voorbij. Op dat vlak moet je hem het nodige lef toedichten, vind ik” – Carl Devos
“Voor de goeie orde: België en China hébben ook goeie diplomatieke banden, want de economische belangen zijn nu eenmaal groot. Zeer groot. Onze eigen West-Vlaamse gouverneur Carl Decaluwé organiseert met de provincie trouwens handelsmissies naar de Chinese provincie Zhejiang. Leterme is gewoon de zoveelste ondernemer die in China aan de weg timmert.”
Stevige link met China
Yves Leterme, die van 2009 tot 2011 premier was, is stevig verankerd op Chinese bodem. In 2019 werd hij aangesteld tot co-voorzitter van de raad van bestuur van het Chinese kapitaalfonds ToJoy. De holding investeert wereldwijd in Chinese groeibedrijven. Hij werd eveneens voorzitter voor West-Europa van dit fonds. Rond diezelfde periode startte Leterme ook als adviseur voor het Chinese telecombedrijf Huawei.
In 2023 dook een vijf minuten durend promofilmpje op waarin Leterme de “wonderbaarlijke Chinese ontwikkeling aanprees” en als voormalig eerste minister van België in de markt werd gezet. In datzelfde jaar werd hij ook adviseur van Silk Road Partners, een adviesbureau voor fusies en overnamedeals met partijen uit het (Midden-)Oosten.