Op 19 maart 1971 kwam de gemeenteraad van de fusiegemeente Knokke-Heist voor het eerst samen. Een fusie die geen evidentie was en voor heel wat commotie in de deelgemeenten zorgde. Vijftig jaar na datum maakt André Desmidt (71), voorzitter van de heemkring Heyst Leeft, voor ons een reconstructie van de eenwording.
“Velen onder ons kennen 19 maart als het feest van de heilige Jozef. Of de dag dat de plantaardappelen in de grond moeten… Maar 19 maart is ook de datum dat de nieuwe gemeenteraad van de fusiegemeente Knokke-Heist in 1971 onder ruime publieke belangstelling voor het eerst bijeenkwam in het stadhuis van Knokke. Daarmee was de fusie een feit”, vertelt André Desmidt.
“De bouwmeesters van de fusie waren burgemeester Jean-Baptist de Gheldere van Heist en graaf Léon Lippens, oud-burgemeester van Knokke. Ze zagen elkaar regelmatig en deelden hun vrees voor de ongebreidelde uitbreiding van de haven van Zeebrugge.
Eén grote en sterke gemeente kon het enige doeltreffende verweermiddel zijn tegen de uitbreiding van Brugge en de haven. “Onze generatie moet beslissen: ofwel van de Oostkust een betere entiteit maken, ofwel een annex van Brugge-Zeehaven worden”, aldus burgemeester de Gheldere. Onderliggend wilden beide heren ook een sterke CVP-meerderheid zodat er een stabiel bestuur kon komen met goede contacten in Brussel.”
Water en vuur!
“Het samenvoegen van Heist en Knokke leek het verenigen van water en vuur”, weet André Desmidt. “Vijftig jaar later stellen we vast dat heel wat Knokkenaars in Heist wonen en heel wat Heistenaars in Knokke. Ook in Westkapelle en Ramskapelle wonen nu veel uitgewekenen uit de toeristische zone.”
“De fusie van twee toeristische badplaatsen en twee landelijke gemeenten was geen evidentie”
De basis van de fusies ligt bij toenmalig premier Gaston Eyskens en zijn Eenheidswet van 1961. Een wet die het land in rep en roer zette met gigantische betogingen. Deze wet voerde niet alleen de btw in, maar stelde dat uiterlijk bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1975 de kleine gemeenten zouden verdwijnen door samensmelting. Op vrijwillige basis konden gemeenten zelf tot fusies overgaan. Bedoeling van de fusies was te besparen: minder burgemeesters, secretarissen, politiecommissarissen, ontvangers… en een personeelsbestand dat door schaalvergroting veel competenter zou zijn.
Fusie verworpen
De fusie van twee toeristische badplaatsen – Knokke en Heist – en twee landelijke gemeenten – Westkapelle en Ramskapelle – was geen evidentie en zorgde voor heel wat beroering in de deelgemeenten. Alleen in Ramskapelle, de kleinste deelgemeente, was er geen verzet. Men had zich er al neergelegd bij een fusie met Heist. Bovendien kwam Ramskapelle in een nog groter geheel terecht. Het vredige en pittoreske landbouwdorpje, waar al geruime tijd geen verkiezingen meer plaatsvonden, volgde burgemeester Alfons Proot in zijn zienswijze dat grootschaligheid voor Ramskapelle heel wat voordelen te bieden had. De fusie werd dan ook met unanimiteit beslist door de gemeenteraad.
In Westkapelle verliep het niet zo vreedzaam. Omdat men vreesde verdrongen te worden door de expansie van de twee kustgemeenten mikte men in de poldergemeente op een fusie met andere landbouwgemeenten. Onder leiding van burgemeester Firmin Bonte werd in de zitting van de gemeenteraad van 6 maart 1970 de fusie verworpen met zes stemmen tegen vijf.
Grote belangstelling
Andersom was het in Heist waar de fusie, na veel discussie, werd goedgekeurd met zes stemmen voor en vijf tegen in de gemeenteraad van 1 februari 1970. Grote vrees was dat Heist zou opgeslorpt worden door het mondaine Knokke. Raadslid Camiel Vantorre van de oppositie stelde het zeer kernachtig: “Ik ben als Heistenaar geboren en wil ook als Heistenaar sterven.” In Knokke werd de samensmelting goedgekeurd met 11 stemmen tegen 2.
“Burgemeester de Gheldere, die een invloedrijk man was, slaagde er uiteindelijk in om in de nieuwe naam van de fusiegemeente Heist een plaats te geven. Het werd niet Knokke of Groot-Knokke maar Knokke-Heist. De eindbeslissing over de fusie zou dan vallen in de Kabinetsraad van 22 mei 1970 waar de fusie van Knokke, Heist, Westkapelle en Ramskapelle werkelijkheid werd. De eenwording zou een feit worden de dag dat de nieuwe gemeenteraad geïnstalleerd werd. Met enige vertraging gebeurde dat op 19 maart 1971 onder grote publieke belangstelling in de raadzaal van het stadhuis in Knokke.”
Dr. Eugène Mattelaer werd de eerste burgemeester maar wegens de monsterscore van Manu Desutter werd afgesproken bij de vorming van het schepencollege dat hij na twee jaar plaats zou maken als burgemeester voor Manu Desutter.
Grandioze blunder
“Belangrijk om weten is dat er toen ook een afspraak gemaakt werd binnen de CVP dat Manu Desutter lokaal carrière zou maken en Leopold Lippens nationaal. Deze afspraak zou later zeer belangrijk worden want in 1975 was er een dispuut tussen de Brugse burgemeester Van Maele en volksvertegenwoordiger Vandamme. Deze laatste viel in ongenade en verloor zijn verkiesbare plaats op de CVP-lijst voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Een springplank voor Leopold Lippens maar… Lippens moest verschijnen voor de “vierschaar” van CVP nationaal en daar vonden ze dat hij niet het juiste profiel had. Een grandioze blunder zou achteraf blijken!”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
