De werken die momenteel aan het historische zeilschip worden uitgevoerd hebben niks te maken met het herstel van de zee- of zeilwaardigheid, antwoordde hij op een parlementaire vraag terzake. Hij vindt het dan ook logisch dat het schip beschermd blijft als onroerend en niet als varend erfgoed.
Een en ander deed Bourgeois uit de doeken in zijn antwoord op een schriftelijke vraag van Vlaams parlementslid Manuela Van Werde (N-VA).
De Mercator is al sinds 1960 niet meer in gebruik als schoolschip en kreeg Oostende als thuishaven. “Het schip zou in zeilende staat een uitstekende ambassadeur zijn voor Vlaanderen“, geeft Geert Bourgeois toe, “en daarom is er bij elke herstellingsbeurt altijd voor gezorgd dat die niet tot gevolg zou hebben dat het schip niet meer zou kunnen varen. In het verleden is al meermaals geopperd om de Mercator weer te laten varen, maar dan zou toch onderzocht moeten worden of dat de erfgoedwaarden van het schip niet te veel zou aantasten. Vandaag zijn immers alle historische installaties van de Mercator nog aanwezig, evenals het waardevolle historische interieur.”
Tussen 2003 en 2007 is er in opdracht van de Vlaamse regering overigens eens een studie gemaakt rond het mogelijks opnieuw in de vaart brengen van de Mercator. Waaruit bleek dat dit algauw 7 miljoen euro zou kosten, terwijl de zeewaardigheid dan nog altijd beperkt zou blijven tot een bepaalde perimeter vanaf de kust. Daarenboven bleek het niet mogelijk om ter financiering van dit project een PPS-constructie op te zetten.
Toen de Mercator is 1996 werd beschermd, was dat als onroerend erfgoed. Sinds 2002 bestaat er echter ook een decreet op het varende erfgoed. “Volgens de juridische logica is de Mercator roerend en niet onroerend van, aard, en dus zou een bescherming via het Varenderfgoeddecreet inderdaad logischer zijn“, stelt Geert Bourgeois. “Maar de vraag is of de Mercator daar voordeel bij heeft. De doelstelling is op vandaag immers het behoud van de Mercator. Beide decreten leggen aan de eigenaar en aan de samenleving ongeveer dezelfde verplichtingen op. Pas als het schip effectief weer in de vaart zou worden genomen, is het zinvol om het juridisch statuut van de Mercator te wijzigen.”
Op vandaag is het schip eigendom van de Vlaamse Gemeenschap, die een vruchtgebruik toekent aan de vzw Zeilschip Mercator, onder voogdij van de stad Oostende. Indien de Vlaamse Gemeenschap in de toekomst de eigendom echter formeel zou overdragen aan die vzw en/of de stad Oostende, dan kan een eventuele erkenning als varend erfgoed echter wel nuttig zijn om beheerswerkzaamheden dan eventueel te laten betoelagen door de Vlaamse overheid.
Blijft in Oostende
Manuela Van Werde vroeg de minister ook of het Mercatordok de enige ligplaats blijft voor het zeilschip, of als er ook andere pistes aan de orde zijn. Hierover is Geert Bourgeois formeel : “Het beschermingsbesluit duidt het Mercatordok in Oostende aan als vaste ligplaats voor het zeilschip. Er dient zich momenteel dan ook geen enkele reden aan om andere ligplaatsen te onderzoeken. Wegens de geringe diepte is verhaling uit het dok ook moeilijk. Dit kan enkel gebeuren bij extreem hoog tij, wat neerkomt op twee keer per jaar.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier