Onze West-Vlaamse Indiana Jones op zoek naar de verdwenen nazischat
Tot wat een zomerreeks kan leiden… Onze reporter Christophe trok tijdens de vakantie naar godvergeten plekken en belandde zo in bunkers, tunnels en een spookhuis. Hij kreeg de smaak te pakken en wil nu de meest gegeerde schat ter wereld te vinden: de verdwenen trein van de nazi’s. Benieuwd naar het nieuwste avontuur van de West-Vlaamse Indiana Jones? Wij ook…
Tweede Wereldoorlog
Ik herinner me nog levendig de Indiana Jones-films. Als kleine koter keek ik op naar de man-met-hoed-en-zweep die telkens opnieuw avonturen beleefde, terwijl hij op zoek was naar een schat. Archeologen met een stoere kledij-keuze en een zweepje zijn pure fantasie maar die schatten, die bestaan wel. Vaak zijn het legendes die ontstaan zijn tussen pot en pint. Heel erg soms zijn ze dan weer angstaanjagend echt en sommige schatten worden ook daadwerkelijk gevonden. Dromen zijn er in alle formaten, maar die van mij was om ooit zelf zo een schat te vinden. Tijd om de vuile schoenen en dikke jas aan te trekken want we gaan graven, naar de schat van de nazi’s.
In onze moderne geschiedenis kunnen we niet om de Tweede Wereldoorlog en de naziterreur heen. Tijdens hun jaren van bezetting plunderden ze iedere vierkante centimeter en maakten ze van hun dwangarbeiders gebruik om de meest onmogelijke constructies te verwezenlijken. Al snel ontstond er, naast de verhalen over hun wreedheden en hun oorlogsmisdaden, een resem aan vertelsels van een compleet andere orde. Ook al omdat veel van het goud en de kunstschatten die ze buit maakten, nooit werd teruggevonden. Het duurde geen tijd of de verhalen deden de ronde over met goud gevulde treinen die ondergronds verstopt stonden.
Een Pools-Duits duo haalde die verhalen vier jaar geleden uit de marginaliteit toen het beweerde dat ze het ultieme bewijs hiervoor hadden gevonden. In het Poolse plaatsje Walbrzych toonde een grondradar een tunnel met daarin een gepantserde trein. De meest beruchte ‘schat’ van de vorige eeuw leek gevonden, maar het werd er ineens verrassend stil, daar in Polen. Voor mij meer dan voldoende redenen om zelf richting Walbrzych te trekken.
Bewijs van de verdwenen nazischat
Met behulp van Google Translate proberen we ons een weg te banen door de vervallen straten van de voormalige mijnbouwstad. Engels is er zo goed als onbestaande, maar van zodra het woord ‘nazi’ en ‘train’ valt, weet iedereen meteen waar de klepel hangt. We worden doorgestuurd naar de enige spoorlijn die door de gemeente trekt, specifiek naar kilometerpaal 65. Het is daar dat het duo bewijs van de schat hadden gevonden, bewijs dat wereldkundig werd gemaakt en dat fortuinzoekers van over de gehele wereld naar de verpauperde regio trok. Buitenlandse nummerplaten vallen dan ook meteen op en al snel was het gemeengoed dat een West-Vlaming heel wat vragen stelde over een tijdperk dat men er liever vergeet.
Wandelend langsheen de spoorlijn merken we meteen dat er nog steeds treinen voorbijrazen. Het is pas wanneer we op de heuvel kruipen, die de sporen van de rest van de wereld afscheid, dat we begrijpen waarom de theorie van de schattenjagers kan kloppen. Aan de andere kant van de heuvel ligt, bedolven onder gras, onkruid en puin een vergeten spoorlijn. Ter hoogte van kilometerpaal 65 lijkt het erop alsof de lijn in rook opgaat en her en der zijn de restanten van kleine bunkers te zien. Of de fabelachtige schat ooit hier voorbij kwam, is een goeie vraag. Dat die plaats extra beschermd werd is een zekerheid. De enige manier om de theorie aan de praktijk te testen is door zelf een gat te gaan graven maar dat is niet meteen naar de zin van de security. Na 2015 had de politie er handenvol werk met spoorlopers en schatzoekers die, vaak met gevaar voor eigen leven, langsheen het actieve spoor gingen graven. De complete zone werd afgesloten en enkel met een onverkrijgbare vergunning mocht je er aan de slag. Wij worden er weggejaagd en aangeraden een bezoek te brengen aan het nabije Ksiaz Castle, zoals alle andere toeristen.
Hoofdkwartier van Hitler
Het kasteel, zo uit een postkaart weggelopen, moest het nieuwe hoofdkwartier worden van Hitler. Tijdens de bezetting verdwenen er duizenden dwangarbeiders en niemand begreep wat ze er aan het uitvoeren waren. Pas na de bevrijding door de Sovjets bleek dat de nazi’s er 60 meter diep een gigantisch complex aan het bouwen waren, in de berg zelf. Dit complex bezoeken is een koud kunstje geworden: je koopt een ticket en je daalt de trappen af tot diep in de buik van de berg. Onder begeleiding van een gids wandelen we door eindeloze en gigantische tunnels. Het lijkt bijna onmogelijk dat dit door mensen in slechts een paar jaar tijd werd verwezenlijkt maar toch staan we er.
(Lees verder onder de video)
BREAKING NEWS in 2015
Polen heeft de locatie van de Nazi-schat gevonden.
Eén iets valt meteen op: dit waren tunnels die werden klaargestoomd voor de komst van een trein. Hitler moest van hieruit met de trein kunnen vertrekken en goederen moesten hier naartoe kunnen vervoerd worden. Onder de noemer van Project Riese (Duits voor reus, red.) wilden de nazi’s de volledige berg onderbouwen. Op zes plaatsen moesten militaire basissen komen, die allemaal met elkaar verbonden waren. Als kers op de taart werd geopperd om binnenin de berg een aantal fabrieken te gaan bouwen.
Megalomanie ten top maar voor de Duitsers een zaak van bittere ernst. Wanneer we het voorgekauwde verhaal van de gids onderbreken met de vraag of hier sporen van de befaamde schat zijn gevonden, weet hij niet meteen wat te antwoorden. Hoe kan het ook anders? Het volledige Riese-bouwproject betrekt een oppervlakte van meer dan 32 km², waarvan grotendeels ondergrondse stellingen. Alle basissen werden nooit verbonden maar er werd met man en macht gegraven. Onder het kasteel ontdekt men iedere week nog nieuwe stukken maar een trein, die hebben ze er nog niet gevonden. De gids raadt ons aan de bossen rondom in te trekken en meer bepaald richting Wlodarz. Dit moest één van de grootste basissen worden en tijdens opgravingen werden mysterieuze tekens gevonden.
De goudtrein van Hitler
Met een onophoudelijke regenval die de bergflanken omvormen tot een slipperige modderpoel, trekken we doorheen de eindeloze tunnels en bunkers die Project Riese tot het paradepaardje van Hitler moesten maken. Niets of niemand werd gespaard om het meest waanzinnige bouwproject uit de geschiedenis te verwezenlijken. Waar we het ene moment staan in wat ooit een barak voor SS-officieren was, varen we het ander moment met een bootje in een van de ondergelopen galerijen. Historici berekenden dat voor de bouw van Riese meer beton werd gebruikt en meer dwangarbeiders stierven, dan voor de constructie van de volledige AtlantikWall. We merken steeds opnieuw dat alle tunnels werden gemaakt om er treinen in te kunnen herbergen, inclusief rails en laadkaaien.
Het enige wat ontbreekt is een spoor van een trein zelf. Met modder tot aan de knieën trekken we van tunnel tot tunnel, totdat we plots op een muur stoten. Meer nog: we staan er in een enorme betonnen kubus die helemaal nergens heen gaat. Op dat moment denken we terug aan de woorden van de kasteelgids. Op het dak van de betonnen kubus treffen we drie gegraveerde tekens aan: een hakenkruis, een pijl en een runeteken. De pijl wijst naar de muur en het runeteken is het Keltische symbool voor ‘geheim’. Zou de beruchte trein hier dan in zijn gereden waarna ze de tunnel hebben dicht gemetst? Het is een vraag waar tot op heden menig historici hun hoofd over breken. Een antwoord ligt misschien achter die muur maar de toelating om hem open te breken, krijgen ze niet.
Legende
Na een week tussen de modder en het puin te hebben gekropen, waar vochtigheid onze bondgenoot werd, bleven we achter met de vraag “bestaat die schat nu echt of niet?”. Wanneer we puur op bewijslast afgaan, dan zijn we eerder geneigd het verhaal te gaan afschilderen als een pure legende. Tot op heden werden noch trein noch schat gevonden. Aan de andere kant leerde de geschiedenis ons al dat de nazi’s heel wat spullen onder de grond hebben verstopt dus in theorie kan het perfect. Wie zelf op verkenning trekt, komt dan al snel tot de conclusie dat er heel wat aanwijzingen zijn die het mogelijk maken. Tunnels die nergens heen gaan, een onverklaarbare bouwwoede waar de trein centraal stond en miljarden aan oorlogsbuit die er verdwenen. De trein met de schat vonden we niet maar we twijfelen er niet aan dat de komende jaren in die regio nog erg boeiend zullen worden.
Godvergeten
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier