Dovo en politie waarschuwen na vondst munitiedump: “Sla altijd alarm, obussen blijven ook honderd jaar later gevaarlijk”

Woensdag kort na de middag stootte een kraanman in de Schipstraat in Zonnebeke op tientallen projectielen. Toen een fosgeenbom begon te roken, kwamen Brandweer Westhoek en een team van DOVO ter plaatse. Uiteindelijk werd een munitiedump uit de Eerste Wereldoorlog met zo’n 80 projectielen opgegraven.

“Werven in de Westhoek zijn wij niet zo gewoon.” Kraanman Andy Zutterman (45) uit Ichtegem was woensdag aan het werk op een werf, waar 106 jaar eerder de bloederige Slag bij Passendale woedde. Plots stootte hij op tientallen projectielen, die hij zelf begon te verwijderen. Nadat rook ontstond, volgden een perimeter, evacuaties en een flinke waarschuwing voor Andy.

Vlakbij een werf langs de Passendaalse Schipstraat getuigt het grote Tyne Cot Cemetery van de vroegere oorlogsgruwel in de buurt. Ook ondergronds liggen nog talloze getuigen.

“Op een diepte van een halve meter stootte ik plots op een massa bommen”, vertelt Andy. “Met mijn kraan legde ik tientallen projectielen aan de kant. Daarbij begon een van de bommen te roken. Als je bommen vindt, moet je ze langs de baan leggen, werd mij altijd verteld.”

De rokende obus werd rond 13 uur gemeld bij de hulpdiensten, waarna ploegen van politiezone Arro Ieper, Brandweer Westhoek en de Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen (DOVO) ter plaatse kwamen. De ernst van de situatie drong snel door: een buurtbewoonster en twee jonge kinderen moesten hun huis verlaten en er werd een perimeter ingesteld. Deze werd nog uitgebreid toen de wind van richting veranderde, waardoor nog een paar huizen werden geëvacueerd.

Andy keek van buiten de perimeter toe hoe mensen van DOVO speciale beschermingspakken en maskers aandeden voordat ze in de buurt van zijn kraan kwamen.

“Het gaat om een toxische dump: de projectielen zijn gevuld met een toxisch agens”, verklaart adjudant-majoor Dirk Vanparys, teamleader van DOVO. In enkele uren haalden zijn manschappen ongeveer 80 projectielen van Duitse makelij boven. Mogelijk vulden streekbewoners een obusput met achtergebleven projectielen na WO I, want ze lagen kriskras door elkaar. De munitieput werd afgedekt met een laagje aarde en bleef onaangeroerd tot nu.

“We stelden een lek vast, dat zichtbaar werd door een lichte rookpluim”, vervolgt Vanparys. “Het gaat om het giftig gas fosgeen.”

DOVO beveiligde de werf en bracht de projectielen over naar hun site in Poelkapelle. “Vanaf de eerste munitievondst moet men de werken stoppen, zich verwijderen en de politie verwittigen, waarop wij ter plaatse komen en de situatie normaliseren”, aldus Vanparys. “Wanneer men een actieve verspreiding uit een projectiel waarneemt, verwijdert men zich best zo snel mogelijk tegen de wind in.”

Reëel gevaar

Ook Glenn Verdru, woordvoerder van politiezone Arro Ieper, benadrukt dat gevonden projectielen niet mogen aangeraakt worden. “Verplaats ze dus niet naar de kant van de weg. Obussen vormen na meer dan 100 jaar nog steeds een reëel gevaar.”

DOVO haalt elk jaar nog gemiddeld 155 tot 160 ton oorlogsmunitie boven in de Westhoek. “Had die kraan twee tot drie projectielen in een keer geopend, kon een vrij grote fosgeenwolk vrijkomen”, waarschuwt Vanparys. “Men zei me waar het op stond: dat het levensgevaarlijk was, voor mezelf en de omgeving”, aldus Andy. “ Ik heb niet snel stress, maar nu ben ik er goed vanaf gekomen.”

Even voor 17 uur werd de perimeter opgeheven en kon iedereen terug naar huis. (TP)