Woensdagavond bracht Pano een reportage over bodemvervuiling in Vlaanderen. Daar namen ze verontreiniging onder de loep in Woumen en Kortemark, met hallucinante gevolgen. Zo moet gedeputeerde Jurgen Vanlerberghe erkennen dat ze gedwongen zijn om een positief vergunningsadvies af te leveren, zelfs al is er geen onderzoek gebeurd. En dat gebeurt bij de helft van alle aanvragen die de provincie krijgt.
De cijfers en de gevolgen van de bodemvervuiling in Vlaanderen, die Pano woensdagavond aankaartte, zijn schrikwekkend. Zo zijn er in Vlaanderen 85.000 risicogronden, gemiddeld 283 sites per stad of gemeente. Zo’n 12.000 daarvan moeten gesaneerd worden, maar de teller staat vandaag op 4.445 saneringen. Nog flink wat werk aan de winkel dus. Ook als je weet dat er in Vlaanderen zo’n 3.000 stortplaatsen zijn, waarvan er nog een tiental actief zijn.
Lees hier de reactie van de burgemeester van Kortemark Karolien Damman en burgemeester van Diksmuide Lies Laridon
Wat voor impact dat kan hebben, tonen ze aan in Woumen. Daar werd in 1973 een stort aangelegd met industrieel afval. “Maar uit verschillende getuigenissen blijkt dat er ook chemisch afval werd gestort”, legde Peter Bossu van vzw Natuurpunt uit. “Tot begin jaren 80 werd het stort gebruikt en vandaag wordt er nauwelijks naar omgekeken.”
Volgens de reportage zou er in 2016 evenwel een verkennend bodemonderzoek geweest zijn. De resultaten daarvan waren niet goed. Een aantal chemische stoffen piekten. Zo werden er onder meer cadmium, chroom, koper, lood, nikkel, zink, PCB’s en chlorides aangetroffen. Uit het rapport blijkt dat het gaat om ‘ernstige bodemverontreiniging’.
Dat het historische stort in een overstromingsgebied ligt, baart zorgen. Zeker omdat ze op nauwelijks 25 meter ligt van de IJzer en op amper een paar honderd meter van het waterbekken aan De Blankaart, dat het merendeel van het drinkwater levert in West-Vlaanderen. Volgens het rapport is de zogenaamde ‘receptor’ – het waterbekken dus – potentieel bedreigd. Uit de reportage blijkt dat OVAM een bijkomend onderzoek heeft ingesteld, en dat het nu zes jaar na datum bijna afgerond is. “Maar al die tijd is er dus nog niets mee gebeurd.”
Gewetensbezwaren
Ook in Kortemark is er een situatie die de wenkbrauwen doet fronsen. Het bedrijf Silvamo verzamelt assen van verbrandingsovens en gronden van bodemsaneringen. Die worden gestort in oude kleiputten, restanten van de vroegere baksteenindustrie. Uit hun eigen jaarrapport blijkt dat er een aantal saneringsnormen werden overschreden. Zo zou er twee keer zoveel kankerverwekkende nikkel in de grond zit dan toegelaten. Voor zink gaat het zelfs over vijf keer zoveel.
Onlangs werd de vergunning van het bedrijf verlengd voor 25 jaar, tegen de zin van de gemeente Kortemark dat beroep heeft aangetekend. Die vergunning wordt uitgereikt door de bestendige deputatie van de provincie. Aan het woord komt gedeputeerde Jurgen Vanlerberghe, verantwoordelijke voor milieu.
Om zo’n aanvraag goed te keuren, moeten ze eerst een gezondheidsadvies vragen aan het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Straf: dat advies voor het bedrijf uit Kortemark is er nooit gekomen. “Meer nog, voor de helft van de dossiers komt er vandaag geen antwoord”, aldus Vanlerberghe. “Bij het Agentschap zitten ze met volk tekort, maar dat is een nefaste keuze. Want geen advies is gelijk aan gunstig advies, dus moéten we het wel goedkeuren. Per jaar moeten we 1.200 vergunningen beoordelen, maar van de helft kunnen we niet garanderen of die schadelijk zijn. Ik durf niet openlijk zeggen dat er dan op die plaatsen geen probleem is, want het is simpelweg niet onderzocht. Dat zorgt stilaan voor de nodige gewetensbezwaren.”
Op de vraag of er dan in West-Vlaanderen een potentiële 3M-situatie kan opduiken, met hoge concentraties PFOS, moest de gedeputeerde het antwoord schuldig blijven. Het Agentschap reageerde dan weer dat het onmogelijk is om voor alle aanvragen gezondheidsadvies te geven, en dat er voorrang wordt gegeven aan dossiers waar er sterke vermoedens zijn van grotere gezondheidsrisico’s.
De impact op onze gezondheid is niet min. Toxicoloog Nick Van Larebeke hekelde het gebrek aan initiatief van de overheid. “Vandaag wordt 33 procent van de mannen voor hun 75ste geconfronteerd met kanker. Bij vrouwen gaat dat om 28 procent. In een ideale wereld, zonder vervuiling, zou dat getal teruggeschroefd kunnen worden tot 3 en 7 procent.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier