Zeehondenproducten zijn sinds 2009 vrijwel geheel verboden in de Europese Unie, omdat de dieren tijdens de jacht werden doodgeknuppeld of op andere wrede manieren werden gedood. Maar dat verbod is nu in gevaar: de Europese Commissie is een evaluatie gestart en zet daarmee de deur op een kier om de zeehondenjacht en verkoop op afgeleide producten weer toe te laten. Een snelle navraag leert echter dat daar bij ons weinig draagvlak voor is. “Bovendien is het absurd om de zeehond de schuld te geven van de jarenlange overbevissing.”
Is de jacht op zeehonden binnenkort opnieuw geopend? De Europese Commissie lijkt erover na te denken nu ze – na klachten – een bevraging online zette. Vissers rond de Baltische Zee zouden naar eigen zeggen last ondervinden van het groeiende aantal zeehonden, die schade toebrengen aan visnetten.
Volgens Jan Haelters van het Instituut voor Natuurwetenschappen is het probleem bij onder meer Finse en Zweedse vissers, dat ze netten gebruiken die ze gedurende twaalf uur of zelfs langer op de zeebodem achterlaten. “Wanneer ze dan terugkomen zijn er vaak vissen verdwenen, of zelfs half opgegeten door de zeehonden. Of de netten blijken gewoon stukgebeten. Bij ons in België zijn er echter amper vissers die op die manier te werk gaan, de meesten gebruiken sleepnetten. De warrelnetten die elders veel slachtoffers maken, worden hier bijna niet meer gebruikt. Bovendien is de ene zeehond ook de andere niet: van de gewone zeehond lijkt de populatie na een stijging nu zelfs wat te stagneren omdat de grijze zeehond veel assertiever is.”
Barbaarse methoden
Ook bij Sea Life in Blankenberge is er geen enkel draagvlak voor om het verbod op de zeehondenjacht op te heffen. “Het is sowieso al heel kort door de bocht om de jarenlange overbevissing en vervuiling aan de zeehondenpopulatie toe te schrijven. Die dieren jagen tenslotte ook op een ander soort vis, die wij niet eten. Zeehonden eten voornamelijk steenbolk en bot, vissoorten die niet bepaald populair zijn voor consumptie door de mens”, zegt Delphine Dobbels van Sea Life. Van een gecontroleerde jacht is ze evenmin voorstander. “Want hoe zou men dat in goede banen kunnen leiden? Daar heb ik ernstige twijfels bij… Misschien kan het wel een idee zijn om zeehonden op specifieke plaatsen te gaan verjagen, maar de zee is niet alleen aan de vissers. Zeehondjes verdienen ook hun plek in het ecosysteem, en het verbod op de zeehondenjacht met zijn barbaarse methoden opheffen, dat zou in onze ogen een serieuze stap achteruit zijn. Is dat echt de weg die we met Europa op willen?”
Voldoende voedsel
Volgens Hans Polet van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) zou dat neerkomen op wanbeheer. “De natuur gaat zelf op zoek naar evenwichten, en als er veel zeehonden zijn, wil dat zeggen dat er ook voldoende voedsel is om die populatie op de been te houden. Daarin als mens gaan ingrijpen, zou het evenwicht verstoren en lijkt me dus zeker geen goed idee. Zeehonden hebben bovendien ook recht op hun plekje in het ecosysteem”, zegt hij.
Jan Haelters vindt die redenering ook kort door de bocht. “Als er minder garnalen zijn, wordt er plots – zonder enige wetenschappelijke achtergrond – gewezen in de richting van de offshore windparken. Mensen hebben nu eenmaal de neiging om altijd een zondebok te willen zoeken, en je kunt er natuurlijk niet naast kijken dat er veel meer zeehonden zijn dan tien en twintig jaar geleden.”
Geen probleem bij ons
Bij de Rederscentrale bevestigen ze dat het ‘zeehondenprobleem’ zich hier niet stelt. “De zeehond is tot op zekere hoogte wel een natuurlijke concurrent voor onze vissers, maar met onze manier van vissen doen er zich doorgaans weinig conflicten voor. De vele beperkingen die de visserij krijgt opgelegd, baren ons dan meer zorgen. De problematiek in de Oostzee kent trouwens ook meerdere oorzaken, maar omdat de situatie er zo precair is, worden alle mogelijke pistes – waaronder dus ook de groeiende populatie zeehonden – daar momenteel bekeken”, zegt directeur Emiel Brouckaert van de Rederscentrale.
NorthSealTeam verontwaardigd
Het NorthSealTeam, de groep vrijwilligers die nu al vier jaar de rustende zeehonden op het strand observeert en beschermt, is verontrust en verontwaardigd over de plannen van de EU. “Het argument dat ze aanhalen, dat het verminderde visbestand het rechtstreeks gevolg zou zijn van de toename van het aantal zeehonden, is niet bewezen en berust volgens de wetenschappers met wie wij in contact staan op speculaties”, aldus Suzanne Ponette van het NorthSealTeam. “Het is een kort door de bocht genomen overweging om de zeehond als schuldige aan te duiden. Wat met de jarenlange overbevissing, bijvangsten, vervuiling en andere ecologische verstoring door de mens?
“Er is binnen de zeehondenpopulatie ondertussen quasi een natuurlijk evenwicht bereikt, nadat ze door veelvuldige jacht met uitsterven bedreigd werden tijdens de vorige eeuw. Die populatie eet een te verwaarlozen percentage van de totale visvangst. Hierbij weten we dat zij vaak soorten vis eten die wij als mens niet vangen. De motivaties van de Europese Commissie lijken uit de hoek van de Baltische Zee te komen, eerder dan vanuit de Noordzee, maar dat onderscheid lijken ze niet te maken. De nadruk lijkt ook te liggen op de verkoop van zeehondenproducten als mutsen, kledij… wat niet verdedigbaar is in een wereld met alternatieven.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
