Op enkele kilometers van een van de drukste scheepsroutes in onze Noordzee komt een meetsysteem die de uitstoot van passerende schepen zal meten. De zogenaamde SEMPAS-instrument moet dagelijks zo’n twintig schepen per dag meten op zwaveloxiden en stikstofoxiden.
Met de installatie van het meetsysteem wordt een belangrijke stap gezet in de monitoring van de maritieme luchtkwaliteit. Europa blijkt naast China een van de meest vervuilende continenten van de wereld te zijn. De Noordzee kleurt dan ook rood wat de uitstoot betreft. De scheepvaart is een belangrijke bron van wereldwijde transportemissies en die zijn schadelijk voor mens en milieu. Er bestaat een internationale regelgeving om die uitstoot te beperken, maar de structurele controle op naleving is nog steeds beperkt.
Locatie
Daarom komt het meetsysteem SEMPAS – voluit Ship Emission Monitoring with Passive Absorption Spectroscopy – nu op zo’n vijftig kilometer van de kust, op het Mermaid-off-shore-platform. Waarom daar? “Het platform bevindt zich op acht kilometer van de scheepsroute die zelf zes kilometer breed is”, legt Gytha Mettepenningen, wetenschapper achter het project, uit. “Bij helder weer kunnen we tot vijftien kilometer ver kijken. Maar gemiddeld is dat zo’n tien kilometer. Jaarlijks passeren zo’n tweehonderdduizend schepen langs de vaarroute, we willen er dagelijks zo’n twintig kunnen meten.”
Het systeem maakt beelden van de uitlaatpluimen van schepen en daarmee kunnen de absorptiebanden van zwaveloxiden en stikstofoxiden gedetecteerd worden. Dat gebeurt via de zogenaamde UV-zichtbaar DOAS-spectrometer. Via de thermische infraroodspectrometer kunnen dan weer warmtestralingen en uitlaatgassen gemeten worden. “De bedoeling is dat we bij hoge concentraties de haven van aankomst verwittigen en dat de gegevens in de Europese THETIS-database voor scheepsemissies worden opgenomen. In de haven kan dan een staal genomen worden van de brandstof om dan uiteindelijk tot de vaststelling te komen. De boete loopt op tot in de tienduizenden euro’s”, aldus Mettepenningen.
Maatschappelijk belang
“De installatie van het SEMPAS-instrument op ons offshore high voltage platform onderstreept het brede maatschappelijke belang van samenwerking tussen wetenschap, industrie en overheid”, zegt Mathias Verkest, CEO van Otary offshore energy. “Als mede-ontwikkelaar van offshore windparken die jaarlijks ongeveer tien procent van het Belgische elektriciteitsverbruik dekken en al meer dan 600.000 ton CO₂-uitstoot op ons SeaMade offshore windpark alleen helpen vermijden, geloven we sterk in een geïntegreerde aanpak van klimaatuitdagingen. Het monitoren van scheepsemissies midden op zee is een krachtig voorbeeld van hoe innovatieve technologie hand in hand gaat met hernieuwbare energie, en hoe we samen kunnen bijdragen aan een gezondere Noordzee en een sterker milieubeleid.”
De installatie is een aanvulling op de zogenaamde snuffelvliegtuigen die werden ingezet om de uitlaatgassen van schepen te meten. BIRA ontwikkelt het SEMPAS-instrument in nauwe samenwerking met DG Scheepvaart en het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, met financiering van het milieucompensatiefonds van DG Leefmilieu en de Nationale Loterij.
