Het water van de Westhoek gaat weer over de tongen nu minister Jo Brouns (CD&V) een bedrijf in Ieper aanwijst als “belangrijke bron” van de veelbesproken triazoolvervuiling. Boeren uit de regio zijn boos. “Wij werden sterk geviseerd.”
“Belangrijke bron van overschrijding in waterwingebied De Blankaart gevonden.” Zo communiceerde Jo Brouns maandagavond het nieuws. De minister van Omgeving en Landbouw stond op 20 december 2024 aan De Watergroep een afwijking van twee jaar toe voor de stof 1,2,4-triazool om de levering van drinkwater te blijven verzekeren in West-Vlaanderen. De minister gaf De Watergroep ook drie maanden tijd om een actieplan op te stellen. “Daaruit blijkt dat naast de vastgestelde waardes aan de grens en in het landbouwgebied, die allebei onder de drinkwaternorm zitten, één belangrijke concentratie triazool kon worden gedetecteerd in de Ieperlee, een belangrijke waterloop in de Westhoek.”
Brouns gaf de milieu-inspectie en Vlaamse Milieumaatschappij de opdracht om bij een aantal bedrijven staalnames uit te voeren. “De resultaten tonen een verhoogde concentratie van 18 microgram 1,2,4-triazool per liter in het geloosde bedrijfsafvalwater van een Iepers bedrijf. Deze lozing draagt in belangrijke mate bij aan de vastgestelde overschrijding van triazool in De Blankaart”, stelt de minister, die aangeeft dat een gedetailleerd bronnenonderzoek gebeurt “zodat zo snel als mogelijk de gepaste maatregelen genomen worden”.
Soja
Het blijkt te gaan om het bedrijf IFF Ieper, ook gekend als Solae Belgium NV. Dit voedingsbedrijf produceert plantaardige eiwitten uit soja. De eiwitten worden door hun klanten verder verwerkt in voeding, dranken en medische toepassingen. Het bedrijf ligt in de Ieperse industriezone op de hoek van de Zwaanhofweg en Oostkaai, aan het Kanaal Ieper-IJzer.
“Landbouwers zijn boos en willen een rechtzetting” – Wim Myngheer (voorzitter landbouwraad)
“Het blijft belangrijk om te benadrukken dat er op geen enkel moment een risico is voor de volksgezondheid”, zegt Brouns. “Iedereen kan perfect veilig kraanwater blijven drinken. Het is positief dat we op zo’n korte termijn een plaatselijke vervuiling hebben gevonden die in belangrijke mate bijdraagt aan de aanwezigheid van de chemische stof. Dit betekent dat we met de juiste maatregelen gericht kunnen ingrijpen. Ik volg dit samen met mijn diensten nauwgezet op.”
“Het bedrijf Solae heeft weinig voorgeschiedenis bij onze milieu-inspectie”, stelt Ann Heylens, woordvoerder van Vlaams Departement Omgeving. “In de hele geschiedenis van het bedrijf is er slechts één keer een pv opgemaakt. Dat gebeurde recent, op 28 januari 2025, naar aanleiding van een luchtemissiemeting. Maar dat is niet relevant in het huidige dossier. Er werd nooit eerder een pv of aanmaning opgemaakt betreffende de lozing. De waarden lagen altijd binnen de algemene, sectorale en bijzondere lozingsnormen. Onze inspecteurs hebben ervaren dat het bedrijf onmiddellijk meewerkt als er opmerkingen zijn en spontaan voorvallen meldt.”
(Lees verder onder de video)
Boeren geviseerd
Het bedrijf zelf wenst voorlopig niet te reageren, landbouwers uit de buurt doen dat wel. “Wij werden sterk geviseerd in dit jammerlijk verhaal”, vindt Wim Myngheer, voorzitter van de Ieperse landbouwraad. “Wij wilden ons niet uitspreken, omdat de bron moest achterhaald worden. Nu blijkt niet alleen de landbouw de vervuiler. De soja voor dit bedrijf wordt geproduceerd in Midden- en Zuid-Amerika, waar heel andere normen gelden rond gewasbescherming. In heel de wereld produceren wij het veiligste voedsel aan de strengste eisen. Onze landbouwers zijn boos en willen een rechtzetting. Geviseerd worden zonder de oorzaak te kennen, kan enorm veel pijn doen.”
Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens treedt Myngheer bij. “Wij vinden het positief dat er gezocht wordt naar de bronnen van triazolen in het West-Vlaamse drinkwater. Dit resultaat toont duidelijk aan dat er niet altijd en alleen naar landbouw mag gekeken worden als het op waterkwaliteit aankomt”, aldus Ceyssens. “Ook andere bronnen moeten in rekening gebracht worden en blijken zelfs een grotere impact te hebben. Als landbouwsector namen we onze verantwoordelijkheid al op en zijn er heel wat stappen genomen om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen zo veel mogelijk naar beneden te halen. Ze worden enkel gebruikt als het nodig is en dit op een verantwoorde manier. Het is goed dat nu ook anderen hun verantwoordelijkheid moeten opnemen.”
Zondebokken
“Het is een geruststelling dat er een behoorlijke bron van vervuiling met triazool is gevonden. Het bewijst dat De Watergroep er alles aan doet om gezond water in de leidingen te pompen en dat de controles door de watercontroles van VMM er zijn in ieders belang, dus ook van de landbouwsector zo blijkt”, zegt Guido Vandenbroucke, conservator van natuurgebied De Blankaart waar De Watergroep drinkwater produceert. “Het toont ook aan dat in de complexe materie van vervuiling door chemische stoffen we moeten opletten met het al te snel trekken van conclusies en zomaar ongegrond zondebokken aan te duiden.”
“In plaats van zondebokken te zoeken of ons negatief op te stellen, worden we sterker door te vertrouwen op die landbouwers die net als de natuurbeschermers even bezorgd zijn over de toekomst van de aarde. Zij die innovatief bezig zijn en er via aangepaste teelt- en sproeitechnieken en -machines alles aan doen om bodem en water proper te houden en gezonde voedingsproducten te produceren.”
Kosten?
“Het is opmerkelijk dat de minister hier zelf over communiceert, terwijl ook De Watergroep voor het onderzoek betaalde”, vindt Bart Vanwildemeersch van de West-Vlaamse Milieufederatie. “Als een bedrijf de oorzaak is van een sterke verontreiniging die het drinkwater van zo’n 360.000 mensen vervuilt, dan moeten we ons vragen stellen bij het vergunningskader. Dan moet een nieuw Drinkwaterbesluit komen met het verbieden van lozingen met een hoge impact. Dan moet De Watergroep adviesrecht krijgen in vergunningen. Dan moeten de kosten verhaald worden op de vervuiler. Op dit moment overtuigt het verhaal helemaal niet.”
