“Ze vragen mij al eens om financieel advies bij de bakker”: schermgezicht Jozef Vangelder stond 25 jaar geleden mee aan de wieg van Kanaal Z

Feest bij de uitgever van KW, want op 1 februari mag Roularta Media Group de 25ste verjaardag van Kanaal Z vieren. Redacteur en schermgezicht Jozef Vangelder uit Oostende is al van bij de eerste proefopname betrokken bij de zender.

Kanaal Z heeft de afgelopen 25 jaar een ongelofelijke transformatie ondergaan. De zender ontwikkelde zich tot een essentiële bron van informatie, analyses en inzichten. Jozef Vangelder was erbij van bij de start.

Een nieuwe zender opstarten doe je niet zomaar.

“Klopt, in aanloop naar die eerste uitzending hebben we wekenlang ‘droog gedraaid’: we maakten proefuitzendingen met reportages vanop locatie. Op 1 februari 1999 ging het eerste echte Z-journaal dan in de ether, met Johan Op de Beeck als presentator. Ook Veronique Goossens, vandaag hoofdeconoom bij Belfius, stond mee aan de wieg van Kanaal Z. De redactie huisde toen in een soort van prefabconstructie in de tuin. Het was voor een groot stuk pionierswerk, met alle logische obstakels – groot en klein. Maar we stonden er wel, vanaf dag één.”

Met de start van Kanaal Z ging je plots aan de slag voor een nieuw medium.

“Op professioneel gebied veranderde er inderdaad veel voor mij. Als magazinejournalist was ik het gewoon om lange teksten te pennen. Plots moest ik korte stukken maken, die tegen de klok afgewerkt moesten worden. Anders veroorzaakte je een cascade-effect in de montagecel, met het gevaar dat de uitzending niet op tijd klaar zou zijn. Ik herinner me eigenlijk alleen maar fijne mensen van het eerste uur. We vormden een tof bendeke.”

“Kanaal Z is geen eendagsvlieg, maar een publiek instituut geworden”

Als de sfeer op de werkvloer optimaal is, dan is dat ook goed voor de arbeidsvreugde?

“Dan mag je wel zeggen. Ik herinner me nog een aantal kwajongensstreken die 25 jaar na datum wel voor publicatie vatbaar zijn. Op vestimentair vlak heerste er veel vrijheid, al verschenen we uiteraard altijd deftig op het scherm. En er vloog al eens een frisbee door de lucht in de redactiezaal. (lacht) In het kader van een kijkersactie stond er ooit een hele stapel met kratten champagneflessen opgesteld in het gebouw, vlakbij onze studio. De flessen waren gestapeld tot tegen het plafond. Om het weekend goed in te zetten, hebben we toen een paar flessen soldaat gemaakt in de tuin. Heerlijke tijden, maar ons product stond er wel van bij de start. Een vleugje rock-‘n-roll was soms niet ver te zoeken.”

Roularta had natuurlijk wel al enige ervaring met televisie.

“Juist, het bedrijf was van bij de voorbereiding eind jaren 80 betrokken bij de lancering van VTM en begin jaren 90 lanceerde Roularta WTV/Focus en de meeste andere regionale Vlaamse zenders. De formule met uitzendingen in lus gaf ons de inspiratie om Kanaal Z te maken. Het was ook een tijd waarin heel wat bedrijven kozen voor een beursnotering. Aandelen begonnen volop in de belangstelling te komen.”

Dat heeft de populariteit van Kanaal Z wellicht geen windeieren gelegd?

“Klopt helemaal. Er was ook sprake van een soort internetgekte op de beurzen. Een zeepbel die kort nadien gebarsten is, de befaamde dotcomzeepbel. Er gingen toen bedrijfjes naar de beurs die ‘iets met het internet gingen doen’, zonder dat echt duidelijk was wat precies. Dat alleen al was voldoende om de beursgang te doen slagen, met een stijgende koers. Knotsgekke toestanden destijds.”

Hoe steekt de kijkersevolutie in elkaar, over een kwarteeuw bekeken?

“De kijkcijfers bleven de voorbije 25 jaar eigenlijk altijd groeien. De zender lokt vandaag een breed publiek. De perceptie bestaat dat Kanaal Z louter een zakenzender is, maar niets is minder waar. We zijn een economische zender, zonder daarbij in een kleine nichecategorie te belanden. Dat ons kijkersbestand erg breed is, ondervind ik trouwens aan den lijve. Als schermgezicht word ik al eens herkend door mensen op de meeste onverwachte plekken, zoals bij de bakker. Niet zelden krijg ik dan al eens een financiële kwestie voor de voeten geworpen.”

Je meent het. Zoals wat dan?

“Hoe de koers van de dollar zal evolueren tegenover de yen, bijvoorbeeld. Je lacht, maar ik krijg effectief zulke vragen voorgeschoteld terwijl ik ook maar sta aan te schuiven voor mijn brood (lacht). Ik probeer de mensen dan altijd minzaam met een passend antwoord van dienst te zijn. Deze anekdote bewijst dat Kanaal Z een breder publiek lokt dan je zou denken. De zender kan bogen op een trouwe schare kijkers. Ergens niet onlogisch: iedereen wil wel weten wat er gebeurt met zijn of haar centen. De economie gaat iedereen aan. Financiële geletterdheid is bovendien belangrijker dan ooit, zeker in de woelige tijden waarin we vandaag leven.”

Op hoeveel kijkers kan Kanaal Z anno 2024 rekenen?

“Door het repetitieve karakter van de zender spreken we over enkele honderdduizenden mensen. Dat aantal groeit nog altijd. In het weekend klokken we af op meer dan een half miljoen kijkers, op weekdagen is een kleine 400.000 mensen geen uitzondering. We krijgen ook meer respons dan vroeger. Grote maatschappelijke events hebben onmiskenbaar een invloed op ons bereik. Denk bijvoorbeeld aan het faillissement van Lernout & Hauspie: onze kijkcijfers gingen toen door het dak. Ik herinner me nog hoe ze eens een interview kwamen geven: ze daalden neer met de helikopter voor de deur van de studio! Intussen weten we wel beter. In die zin heeft Kanaal Z bijgedragen tot enig realisme. We hebben destijds reportages over L&H gemaakt die niet altijd in goede aarde vielen bij de goegemeente, maar helaas kregen we wel gelijk.”

“Iedereen wil ergens wel weten wat er gebeurt met zijn of haar centen”

Welke gebeurtenissen zullen je zo nog bijblijven?

“Het faillissement van Sabena! Daar stond ik dan, als jonge reporter bij de Kamer van Koophandel. De persconferentie was nogal aan de late kant en wij maar werken tegen de deadline. Ik zie nog de cameraman – die dienst deed als chauffeur – naar de studio vlammen terwijl ik op de achterbank al de eerste beelden bekeek, weg en weer slingerend. Spannende tijden, vaak met slechts enkele minuten over.”

Hoe wil Kanaal Z tot slot relevant blijven de komende jaren?

“We willen volop experimenteren met podcasts, een gat in de markt. Verder zijn er ook heel wat nieuwe programma’s in ontwikkeling. Kanaal Z is geen eendagsvlieg, maar een publiek instituut.”