Vanaf zondag 1 januari serveert Tom Waes ons ‘Het verhaal van Vlaanderen’, een imposante reeks waarbij de geschiedenis van deze regio wordt verteld, van de prehistorie tot vandaag. Dankzij historische ensceneringen krijgt het verhaal ook een menselijk gezicht. “Dit is een van de zwaarste dingen die ik al gemaakt heb.”
Namen als Ambiorix of Maria van Bourgondië doen bij velen een belletje rinkelen, maar vaak gaat het niet verder dan dat. In de nieuwe reeks – waarvoor de term prestigieus nog eens schaamteloos gebruikt mag worden – krijgen we duizenden jaren Vlaamse geschiedenis gebald in tien afleveringen. Het verhaal van Vlaanderen is haast verplichte kost, van kinderen tot volwassenen. “Je omschrijft het exact zoals het is”, steekt Tom Waes van wal. “Het viel mij ook op tijdens de research en de opnames. We hebben hier hard aan gewerkt, het boeit me dan ook mateloos. Als er iets was op school dat ik graag deed, was het geschiedenis. En als mijn grootvader vroeger vertelde over de oorlog, hing ik echt aan zijn lippen. Eigenlijk probeer ik het te vertellen zoals ik het zelf had willen horen vroeger. Want als je Ambiorix noemt, zou ik Slimste Mens-gewijs kunnen zeggen dat het een belangrijk standbeeld is, dat hij te maken had met de Galliërs en heel misschien zou ik de Eburonen kunnen noemen. Maar wat heeft hij precies gedaan? De dapperste der Galliërs geleid, ok. Maar ik wist bijvoorbeeld niet dat Caesar wraak had genomen en de Eburonen van de kaart wilde vegen.”
Gezonde mix
Het verhaal van Vlaanderen wordt bijzonder filmisch in beeld gebracht, met evenwel onbekende acteurs. “Maar wel hele goeie acteurs”, aldus Tom. “Dat was voor ons een bewuste keuze. Als je pakweg een Jacques Vermeire of Bruno Vanden Broecke herkent, dan leidt dat af.” Al kroop het meeste werk wellicht in de jarenlange research. “We hebben met honderden mensen gesproken en een selectie gemaakt van de geschiedenis”, sluit eindredacteur Jesse Fabré aan. “Het is geen top 100 geworden. Op een bepaald moment moet je keuzes maken. Het is een gezonde mix geworden van grote en kleine verhalen.”
“Ik denk dat dit het zwaarste is dat ik tot nu toe al gedaan heb”, aldus Tom. “Net omdat het véél is. Je staat elke dag op de set en je vertelt geen fictieverhaal. Ik leerde alles van buiten en wilde dat elk detail klopte. Ik denk dat ik nog nooit zoveel met Jesse heb gebeld. Er waren bijvoorbeeld beelden in een kerk die weg moesten of glasramen die niet klopten… Dat ging tot in het absurde soms.”
“We lieten de beelden uiteraard ook tonen aan experts”, zegt Jesse. “Er was er één die zei: ik denk dat ik een gierzwaluw gehoord heb en toen waren er volgens mij nog geen. Om maar te zeggen: we namen onze job héél serieus.”
De Rode Ridder
“We hebben er echt hart en ziel ingestoken”, aldus Tom. “Soms moest de regisseur mij tegenhouden omdat ik meteen al alles wilde vragen. Welke periode mij het meest interesseerde? De prehistorie. Als je in de Grot van Spy rondloopt en de bossen daarrond, dan lijkt het alsof er niet zo veel veranderd is sinds die tijd. De geschiedenis is daar tastbaar, wat echt straf is. Ook de vroege middeleeuwen vond ik fascinerend, omdat ik daar eigenlijk weinig over weet. Het deed me denken aan de strips van De Rode Ridder. (lacht) Op een gegeven moment kregen we in de Boekentoren van Gent wellicht het oudste boekje van Vlaanderen in onze handen. Dat was fantastisch.”
Beelden uit de Westhoek in WOI en Oekraïne nu waren griezelijk gelijklopend
Ook West-Vlaanderen speelt duidelijk een grote rol in de geschiedenis van Vlaanderen. Van de eerste (West-)Vlaamse keizer tot de hoogdagen in Brugge, de Guldensporenslag in Kortrijk en de oorlog in de Westhoek. “Die streek was heel belangrijk, ja. De Guldensporenslag ging heel hard over ongelijkheid, armen versus rijken. Als je dan een paar maanden later in de Westhoek staat… Ik moet er geen tekeningetje bij maken. Dat is de kracht van het verhaal, omdat het zo dichtbij komt. Wat ik geleerd heb? Iets heel schrijnend: dat we altijd maar dezelfde fouten blijven maken. Van zodra onze maatschappij een beetje georganiseerd raakt, wordt het niet eerlijk verdeeld en ontstaat er ruzie en oorlog. Dat gaat voorbij, maar honderd jaar later doen we exact hetzelfde. Dat is al zo sinds de tijd van de Galliërs en de Romeinen. Daar word ik niet zozeer kwaad van, maar wel triest.” Jesse knikt. “Als we beelden zagen passeren van Oekraïense loopgraven terwijl we de beelden van de oorlog in de Westhoek monteerden… Dat was griezelig gelijklopend.”
Arm versus rijk
Vandaag heeft Vlaanderen ook een politieke connotatie gekregen. “Ik vind dat jammer, eerlijk gezegd”, aldus Tom. “Ik krijg vaak de vraag of we ons voor een kar lieten spannen, maar wij zijn in de eerste plaats televisiemakers die een goed programma willen maken. Bovendien hebben we dit concept gekocht van de Denen, waar het heel goed scoorde. Dat deed het ook in Nederland en Frankrijk, maar als wij het in Vlaanderen maken, is het plots politiek. Wij willen vooral vertellen wat hier is gebeurd, vooral de strijd tussen arm en rijk. Over politiek hebben we ons geen milliseconde zorgen gemaakt.”
Tom Waes heeft intussen al de hele wereld gezien. “Maar het doet me niet anders kijken naar Vlaanderen, nee. Ik kijk wel anders naar gebouwen. Voor mij is de Romboutstoren altijd gelinkt aan de boerenkrijgen en de Lakenhallen in Ieper aan het ontstaan van een van de rijkste steden ter wereld. Daarom ben ik heel blij met dit programma, omdat we het echt tastbaar konden maken.”
‘Het verhaal van Vlaanderen’, vanaf zondag 1 januari op Eén en VRT MAX.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
