Oostende kiest ervoor om jongeren die aankloppen voor een leefloon te ondersteunen. “Dat zal een effect hebben op hun opleidingsniveau”, zegt onderwijsdeskundige Edwin Verdoolaeghe. “Oostendse jongeren kunnen zich letterlijk uit de miserie studeren.”
Uit cijfers van het POD Maatschappelijke integratie blijkt dat vorig jaar 478 jongeren tussen 18 en 24 jaar een leefloon kregen in Oostende. “Het gaat om 36,6 procent van het totaal aantal van 1.305 rechthebbenden”, zegt geograaf en onderwijs- en arbeidsanalist Edwin Verdoolaeghe. Hij volgt al jaren de onderwijssituatie in de badstad en neemt de afstudeercijfers en de scholingsgraad onder de loep. In 2016-2017 kwam er een piek met meer dan 1.000 leefloners en in 2018 zelfs meer dan 1.300. “Een gevolg van de politieke beslissing om de schoolverlaters niet meer te ondersteunen. Ook in Vlaanderen steeg het aantal, maar in Oostende veel sterker omdat er hier veel meer eenoudergezinnen zijn, vooral alleenstaande moeders.
Lokaal steunen
Terwijl de piek voor leefloonsteun aan jongeren in Vlaanderen in 2021 lag (33 procent), is die in Oostende blijven stijgen (piek in 2024 met 36,6 procent). “Het is cruciaal hoe je als lokaal bestuur reageert op jongeren die komen aankloppen voor OCMW-steun”, zegt Edwin Verdoolaeghe. Hij haalt er cijfers van Antwerpen bij: “De voorbije 25 jaar is daar quasi geen stijging van het aantal leefloners. Het percentage jongeren met een leefloon is daar 22,4 procent. Dat heeft te maken met de prioriteiten die OCMW-raden stellen. Antwerpen is strenger dan Gent. Daar is het aantal leefloners in 25 jaar gestegen maar het percentage jongeren dat steun krijgt, is quasi gelijk gebleven op 30,6 procent. Dat betekent dat Gent als universiteitsstad er consistent voor kiest om die jongeren te blijven steunen en te investeren in hen. En dat heeft effect want de scholingsraad in beide steden verschilt erg. In Gent is 62 procent van de jongvolwassenen tussen 25 en 45 jaar hooggeschoold. In Antwerpen is dat 38 procent. Het toont aan dat steun aan jongeren zijn effect heeft op lange termijn.”
Beleidskeuzes
Hij is voorzichtig positief over Oostende: “De aangehouden keuze om te blijven steunen, is goed, want er zijn hier veel alleenstaande ouders. Het vertaalt zich in een grotere doorstroom naar het hoger onderwijs. Tot nu toe doet Oostende het goed in die cijfers, maar alles heeft te maken met beleidskeuzes en we staan aan het begin van een nieuwe bestuursperiode. Oostendse jongeren kunnen zich letterlijk uit de miserie studeren. Men moet zich daarvan bewust zijn.”
“De aangehouden keuze om te blijven steunen, is goed, want er zijn hier veel alleenstaande ouders”
Het aandeel hooggeschoolden in de leeftijdsgroep 25-45 jaar is in Oostende 39 procent, tegenover 54 procent (Vlaams gemiddelde) en 60 procent in Kortrijk. Edwin Verdoolaeghe: “Kortrijk investeert sinds 2006 in kwetsbare sociale groepen en boekt daar succes mee. In Oostende is men daar in 2018 mee begonnen. Om resultaat te hebben, moet men het lang genoeg aanhouden. Ik pleit er voor om jongeren blijvend te ondersteunen.”
Schoolverlaters
Over het aantal Oostendse jongeren dat laaggeschoold is of de school verlaat zonder diploma is onderwijsdeskundige Verdoolaeghe minder positief. “Het aandeel Oostendse jongeren dat zonder diploma de school verlaat is tussen 2011 en 2023 gestegen van 16,8 naar 19,2 procent. Wat me daarbij echt verontrust is de grote stijging van het aandeel jongens met een stijging van 19 naar 26 procent. En 35 procent bleef laaggeschoold. Bij de meisjes is er een lichte daling. De kloof tussen jongens en meisjes groeit. Van alle schoolverlaters zonder diploma is tweederde een jongen.”
Reactie schepen
OCMW-voorzitter en schepen Sandra Demuynck (N-VA) is formeel: “We blijven jongeren ondersteunen. Onderwijs is een prioriteit. We halen het hoger onderwijs weer naar de stad met onder meer een nieuwe bacheloropleiding rond drones en de mogelijkheid om de graduaatstesten af te leggen in Oostende zelf. Er werd een aantal projecten voor het eerst opgezet in samenwerking met de secundaire scholen zoals het omarmen van jongeren door het ondernemingsleven en projecten die ze zelf uitrollen en beter aanleunen bij de wat de arbeidsmarkt nodig heeft. We willen dit nog verder uitbreiden. Daarnaast worden we geconfronteerd met een zeer hoge instroom aan leefloners binnen de werkloosheidscijfers. We zullen streng toezien op de werkbereidheid. Het kan niet meer dat er nog steeds veel openstaande vacatures zijn bij onze bedrijven en tegelijk ook een uiterst hoog aantal inactieven. Positief nieuws is wel dat de werkzaamheidsgraad is gestegen. Daarnaast zal ook strikter toegezien worden op aanvullende steun. Het verschil tussen de minimuminkomens van mensen die aan de slag zijn en mensen die een uitkering van het OCMW genieten, is immers in een totaalpakket niet meer maatschappelijk te verantwoorden. Het is ook vaak niet de oplossing voor mensen in een moeilijke situatie. Het aanpakken van fraude binnen de steunverlening is voor dit bestuur dan ook een prioriteit.”
