Het proces rond Lernout & Hauspie doemt dan toch éindelijk stilaan aan de einder op. Maandag worden op de inleidingszitting in Gent de betrokkenen, die vertegenwoordigd worden door een advocaat, alvast geregistreerd. In aanloop naar het monsterproces lucht Jo Lernout bij Krant van West-Vlaanderen zijn hart. “Ik begrijp de mensen die een schadevergoeding eisen.”
Geen 20.000 – zoals tijdens het proces van Lernout & Hauspie Speech Products (LHSP) in 2007 bekend raakte – maar toch 15.414 gedupeerden stellen zich bij het hof van beroep in Gent burgerlijke partij. Deze particuliere beleggers, veel West-Vlamingen, vorderen hun spaarcenten terug die ze het bedrijf toevertrouwden, of minstens een vergoeding voor het verlies.
Nu, 15 jaar na het frauduleus faillissement, wordt eindelijk de procedure opgestart met het oog op een globale en eenvormige afhandeling van de burgerlijke vorderingen. Het zijn de bakkers, beenhouwers en garagisten, naast honderden grotere investeerders die hun spaarcenten – vaak zwart geld – in rook zagen opgaan.
Maandag 7 november worden op de inleidingszitting in Gent enkel de betrokkenen, die vertegenwoordigd worden door een advocaat, geregistreerd. Ze zijn met 13.681. Van 8 tot 22 november kunnen de resterende 2.733 benadeelden, die niet door een raadsman worden bijgestaan, zich persoonlijk laten registreren.
Het eigenlijke proces start ten vroegste begin volgend jaar. De schade wordt geval per geval berekend. Het wordt dus een gigantische taak. Derhalve wordt de uitspraak ten vroegste in 2019 verwacht. De gedupeerden claimen hun schade op de rug van de veroordeelde top van LHSP, onder wie Jo Lernout en Pol Hauspie.
Jo Lernout, die tegenwoordig in Oostende woont, geeft voor ons exclusief zijn mening over het monsterproces. De gewezen topman houdt geen blad voor de mond. Hij is er nog steeds van overtuigd dat het bedrijf kon worden gered.
Roemloos ten onder gegaan
“De aandelen van LHSP hebben tienduizenden beleggers veel geld doen verdienen op de beurs, maar helaas zijn ook diegenen niet te tellen die er stevig hun broek aan scheurden”, geeft hij toe. “Ikzelf begrijp diegenen die schadevergoedingen eisen. Immers, men weet wel dat speculeren op aandelen van een beursgenoteerd bedrijf steeds risico’s inhoudt, maar als het bedrijf in kwestie failliet gaat door fraude, is het hun volste recht om schadevergoeding via gerechtelijke weg te bekomen. De vraag is echter : ging LHSP uiteindelijk failliet als rechtstreeks gevolg van de al dan niet vermeende fraude?”
Het is nu vijftien jaar geleden dat het spraak- en taaltechnologiebedrijf met vestigingen in Ieper en het Amerikaanse Boston roemloos ten onder ging. “Bij velen bestaat nog altijd de perceptie dat het einde het gevolg was van fraude, gepleegd door de drie ceo’s, met name ikzelf, Pol Hauspie en Nico Willaert en algemeen directeur Gaston Bastiaens. We zijn tenslotte ook veroordeeld voor die fraude.”
De vraag is echter : ging LHSP uiteindelijk failliet als rechtstreeks gevolg van de al dan niet vermeende fraude?
Gerechtelijk akkoord
“Dat oorzakelijk verband klopt eigenlijk niet, want de handelsrechter in Ieper had een gerechtelijk akkoord toegekend begin 2001, nadien nog eens verlengd in juni 2001 en ten slotte nog eens verlengd met 9 maanden in oktober 2001, dit om de groep opnieuw op de rails te krijgen. Philippe Bodson, die in volle crisis het roer overnam, weigerde de reddingsboei die hem in oktober 2001 was toegegooid voor nog eens 9 maanden extra bescherming tegen de schuldeisers. Onbegrijpelijk. En dat is best spijtig, zoniet de échte oorzaak van het faillissement in november 2001. De handelsrechter in Ieper had geen andere keuze meer om het faillissement uit te spreken, als zelfs de toenmalige ceo dit aanbod van nog eens 9 maanden bescherming tegen de schuldeisers zélf weigerde.”
“Als men kijkt naar wat vandaag nog gebruikt wordt of wat er geworden is van de ontwikkelingen van LHSP dan is dat enorm. En toonde het toekennen van die reddingsboei nu net niet aan dat alvast door een Vlaamse rechtbank het bedrijf einde 2001 nog levensvatbaar werd geacht?”
“Ik was de visionair”
“In 2000 dachten wij dat de markt vijf jaar later echt in volle ontwikkeling zou zijn. Dat was achteraf gezien een te optimistische inschatting. Kijk maar hoe Google jarenlang de verliezen opstapelde alvorens de omzet ging exploderen. En ook het Amerikaanse Nuance, dat heel wat van onze technologie kocht, heeft jaren naar financiering moeten zoeken om die jaren te overbruggen.”
“Ikzelf was zo een beetje de technologische visionair binnen LHSP. Kijk even naar de technologische erfenis van LHSP vandaag. Een jaar of twee geleden was er de aankondiging door Apple dat hun virtuele assistent Siri ook in de Nederlandstalige versie zou uitkomen, en hierover werd op de Vlaamse radio gerapporteerd. Siri is een virtuele assistent die door Apple op iPhone4S was geïmplementeerd. Men liet op de radio een stukje horen van de vrouwelijke stem die daarbij werd gebruikt. Een van onze vroegere medewerksters zat in de auto en wist niet wat ze hoorde (vermoedelijk doelt hij op ex-StuBru-stem Libelia De Splenter, red). Het was haar eigen stem die wij jaren geleden bij LHSPopnamen. De stemmen die Siri, maar ook Amazon en Microsoft en nog vele anderen gebruiken zijn stemmen van ons.”
De pop Kayla
“Een andere anekdote. Stephanie, mijn nu vierjarig dochtertje, kreeg onlangs een geschenk: de pop Kayla die via bluetooth draadloos met de huiscomputer of de tablet verbonden is en die vlot gesproken conversaties houdt, in het Nederlands, het Engels en veel andere talen. Ja, wat staat er op de verpakking? Gebaseerd op spraaktechnologie van… Nuance. Dus neen, de technologie van LHSP is niet zomaar verdampt. De ontwikkeling van Siri is gebaseerd op de ‘oude’ technologie van LHSP, maar inmiddels aangevuld en verbeterd door ‘deep learning’-netwerken of kunstmatige neurale netwerken.”
“Met Nuance Communications zitten we voluit bij LHSP. Nuance Communications, die noteert op de Amerikaanse technologiebeurs Nasdaq, ontstond in 2005 na de overname voor 221 miljoen dollar van het toenmalige Nuance door het Amerikaanse Scansoft, die eind 2001 het leeuwendeel van de ontwikkelingen van LHSP overnam. Scansoft, en nu Nuance Communications, telde laatst onder zijn honderdtal medewerkers in Merelbeke heel wat ex-werknemers van LHSP. De fusiegroep nam in 2006 het medische transcriptiebedrijf Dictaphone Systems over voor een bedrag van 357 miljoen dollar. En laat nu Dictaphone de laatste grote overname zijn die LHSP in 2000 gedaan had.”
“Mijn bedrijf moest worden vernield. Een complottheorie.”
“Boze tongen beweren dat men in Ieper toen voor de Amerikaanse overheid een stap te ver was gegaan, nu men toegang kreeg tot gevoelige militaire dossiers (afgeluisterde telefoongesprekken die in het Pentagon op grote Dictaphone-servers werden opgeslagen, red). En dus moest LHSP worden vernield en moest Dictaphone opnieuw zelfstandig verder. Een te ver gaande complottheorie? Men zal het nooit weten.”
“Maar er was in 2000 nog een gevoelige overname in de VS, namelijk die van Dragon Systems. Wie naar de website van Nuance Communications gaat, vindt tal van verwijzingen naar ontwikkelingen van… Dragon Systems. Zoals bijvoorbeeld Dragon Naturally Speaking, die ingesproken teksten omzet naar geschreven documenten. Ook die software borduurt verder op de ontwikkelingen van LHSP & Dragon, dat in 2000 eigendom van LHSP was. Er zijn uiteraard verbeteringen aangebracht en nieuwe talen toegevoegd.”
Een echte overnamemachine
“LHSP was tussen 1996 en 2000 een echte overnamemachine. Het trok ook wereldwijd de beste softwareontwikkelaars aan. De meest prominente was misschien wel Raymond Kurzweil, die een van zijn bedrijven in 1997 voor 50 miljoen dollar aan LHSP verkocht en zijn ander bedrijf, Kurzweil Computer Systems, in 2005 verkocht aan Scansoft. Dat kocht alle patenten en software van LHSP in 2001 voor een belachelijk klein prikje uit het faillissement. Niet enkel Kurzweil vond na het debacle van LHSP snel elders onderdak. Heel wat medewerkers in de zetel in Boston werden door Google aangetrokken, waar ze mee timmerden aan Google Voice. Die werkt onder meer op basis van de technologie van natural language processing, software die de essentie van een ingesproken vraag weet te achterhalen.”
“Er is niet enkel Nuance Communications, waar men hele brokken technologie van LHSP terugvindt. Neem bijvoorbeeld het Amerikaanse Vantage Linguistics, dat zichzelf een wereldleider noemt op het vlak van linguïstische softwareoplossingen. Het bedrijf werkt onder meer nauw samen met de Amerikaanse inlichtingendiensten CIA en NSA. Vantage Linguistics nam onder meer de vestiging van LHSP in Berchem over, die zich bezig hield met natural language understanding. Maar wie naar de website van het bedrijf Vantage Linguistics gaat, leest het zwart op wit hoe het technologie overnam van ‘vermaarde’ (sic) bedrijven zoals Lernout & Hauspie, INSO en Sail Research Labs. En zowaar; de laatste twee waren dochterbedrijven van LHSP. Vantage Linguistics heeft vandaag belangrijke klanten als Microsoft, Apple, Intuit, IBM, AOL en Oracle. Allemaal gestoeld op onze LHSP-erfenis.”
Opgelicht door de Koreanen
“In Europa en bij ons is het minder zichtbaar, maar zeker in de VS krioelt het ondertussen van de toepassingen van spraakherkenning, spraaksynthese, automatische vertaling en natural language processing. Men vindt de technologie in intelligent assistants en chatbots (geautomatiseerde gesprekspartners) bij Google, Facebook, Apple (Siri), Microsoft (Corona), Amazon en kleinere spelers. Hun verhaal is haast een kopie van ons project Society of Intelligent Assistens (SofIa), aangekondigd in 2000. Onze visie was juist, we hadden alle componenten en werkende prototypes in huis. De timing zat inderdaad niet goed. Te vroeg allicht in 2000.”
“Er moet mij nog iets van het hart. Over de fraude. In Korea heeft ons filiaal fraude gepleegd. Dat is duidelijk: intentiebrieven werden geboekt als omzet. Maar dat wisten wij niet. We geloofden het, omdat ik zelf demo’s ging geven aan Samsung en vele andere grote bedrijven daar, en ik hun interesse zélf gezien heb. Dus kwam het mij normaal over dat ons filiaal daar na mijn demo-ronde contracten afsloot. Ze bleken echter later enkel maar intenties te zijn.”
“We gingen zwaar en dom in de fout”
“De persoonlijke waarborgen die Pol en Nico en ik gaven aan de investeerders in de vele LDC’s (Language Development Companies) waren echter geen fraude, maar juist omgekeerd. Daarmee staken we persoonlijk onze nek uit om die omzet uit LDC’s te boeken. We deden dus goed voor de aandeelhouders. Maar dat hadden we moeten rapporteren. Dan zou die omzet uit die LDC’s niet worden afgeboekt, maar geboekt worden als omzet uit ‘related parties’.”
“Het gaat om het feit dat Pol, Nico en ik ons voor een paar LDC’s persoonlijk borg hadden gesteld voor de goede afloop van de plannen. We waren er rotsvast van overtuigd dat het niet fout zou lopen. Daarom. In België moesten wij die borgstelling niet publiek maken, maar dat moesten wij door onze notering op de Amerikaanse beurs Nasdaq volgens de Amerikaanse boekhoudkundige GAAP-regels wel doen. Daarin zijn we dus zwaar en dom in de fout gegaan door iets wat met de beste bedoelingen en persoonlijk werd gedaan niet duidelijk te rapporten.”
Siemens wou ons helpen
“De koers van het aandeel kelderde. Dat de beleggers hun geld kwijt waren, is een feit. Maar het faillissement heeft niets met de koers te maken, maar met het feit dat Philippe Bodson in beroep ging tegen de toewijzing van een gerechtelijk akkoord en dus een doorstart onmogelijk maakte. Er stonden nochtans belangrijke groepen klaar om bij te springen. Siemens was er één van. Had men toén het bedrijf gered – en het wás nog te redden – dan zou het aandeel geleidelijk weer opgeklommen zijn tot grote hoogtes. Kijk maar naar Google, dat in 2000 nog een garage-shop was, waar het aandeel van Google nu staat. Dan zou er op vandaag geen burgerlijk proces nodig zijn. Dat is het intrieste van heel dat Grieks drama rond Lernout & Hauspie.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier