De Nederlandse visserijsector spreekt van een uitzonderlijke ‘garnalenexplosie’ tussen Oostende en Vlissingen, met vangsten die ruim dubbel zo groot zijn als anders. Ook in de Vlaamse Visveiling worden 30 tot 40 procent meer garnalen aangevoerd dan anders, maar een explosie van het grijze goud van de Noordzee blijft in onze wateren uit. “Natuurlijk is er een overpopulatie, als de Nederlanders onze garnalen met 35 schepen komen opvissen”, klinkt het boos bij reder Christel Dewaele. Op de koop toe verloren de Belgische vissers hun vergunning om in Nederlandse Natura 2000-gebieden te vissen. Daarover is de Rederscentrale in overleg met de Nederlandse overheid.
De eeuwige discussie tussen Nederlandse en Belgische vissers blijft dus duren. Garnalen worden dikwijls het grijze goud van onze Noordzee genoemd. Alleen is die Noordzee klaarblijkelijk niet van ons alleen. Ook de Nederlanders komen met hun schepen in onze wateren vissen op garnalen. Nu zelfs meer dan ooit. “Logisch dat ze daar spreken van een garnalenexplosie”, klinkt het bij Christel Dewaele, reder van de kustvisser O.191 ‘Romy’.
“Nog nooit in 40 jaar tijd zijn er zoveel garnalenvissers uit het noorden van Nederland naar hier komen vissen. Daar is een hele simpele reden voor: Er is in Nederland een grote discussie aan de gang rond de stikstofuitstoot van schepen. Er is daar veel rond te doen en dus komen ze maar in onze wateren vissen. Voor hen is dat het paradijs, want hier is nog geen sprake van een regeling rond stikstofuitstoot. Als die schepen allemaal in Vlissingen gaan lossen, dan lijkt het inderdaad alsof er een overpopulatie aan garnalen is. Het gaat trouwens niet om de kleine eurokotters die we gewoon zijn, maar om schepen die tien keer zo groot zijn als die van ons. Die zagen we hier nooit eerder.”
Vergunningen stopgezet
Die toestroom aan Nederlanders in onze wateren valt ongelukkig samen met het verlies van de vergunning sinds begin november voor de Belgische vissersschepen om in de Nederlandse Natura 2000-gebieden – beschermd natuurgebied – te vissen. “Dat de Nederlanders hier dan komen vissen, is onvoorstelbaar”, vindt Christel. “Nochtans hebben zij een veel grotere kust en beschikken ze over perfecte garnaalgronden om te vissen. Maar omdat zij beperkingen opgelegd krijgen, komen ze naar hier. Op die manier wordt alles in eigen land kapot gevist en daar gaan wij in de toekomst de gevolgen van dragen. Die Nederlanders zijn trouwens ook ge en kustvissers zoals wij dat zijn. Die schepen die vier ton garnalen aanvoeren blijven op zee van maandag tot vrijdag. Wij komen elke dag binnen met dagverse garnalen. Daar draait het om bij kustvisserij.”
Volgens de Oostendse reder is het David tegen Goliath. “Wij hebben geen verhaal tegen de Nederlanders. Ik ben ook niet tegen hen, maar de overheid laat het allemaal gebeuren. Twee jaar geleden heeft men ons verplicht om een zwarte doos te kopen om in Nederlandse wateren te mogen vissen. Dat heeft ons 5.000 euro gekost. Met die zwarte doos zijn we vandaag niets meer. Het zijn natuurorganisaties uit Nederland die beroep aantekenden in Nederland tegen de beslissing om ons daar te laten vissen. De Rederscentrale, die enkele Nederlanders binnen hun werking heeft, gaat met hen mee. Misschien zitten er wel iets meer garnalen ten opzichte van andere jaren, maar van een explosie is zeker geen sprake. Wel zijn de garnalen momenteel van topkwaliteit: groot, pellen, goed en superlekker van smaak”, besluit Christel.
Druk mee bezig
De Rederscentrale is van de problematiek op de hoogte en spant zich in om van de Nederlandse overheid wel weer vergunningen te krijgen voor de betrokken schepen voor de Natura 2000-gebieden vanaf 1 januari 2023. “De Nederlandse reders worden ook met beperkingen geconfronteerd, zowel voor de Natura 2000-gebieden als wat stikstofuitstoot betreft. In Belgische wateren bestaan die beperkingen niet en daarom komen zij in onze wateren vissen”, legt directeur Emiel Brouckaert van de Rederscentrale uit. “Let wel: de Nederlanders die in de Rederscentrale zetelen, zijn eigenaars van Belgische vaartuigen. Zij hebben dus net dezelfde problemen als hun Belgische collega’s.”
“Wij vinden dat ook oneerlijk, al valt te vrezen dat er ook in Belgische wateren beperkingen zullen komen in onze Natura 2000-gebieden. Wij zijn daar geen vragende partij voor. Maar het is de kern van onze taak als Rederscentrale om onze reders te helpen bij hun vergunningsaanvragen. Wij zijn er dan ook heel druk mee bezig om die vergunningen voor de betrokken schepen opnieuw binnen te halen vanaf 2023. Het stopzetten van de huidige vergunningen gebeurde in de voorbereiding van de aanvraag van de nieuwe vergunning vanaf 2023. Of we ook pleiten voor voor een uitbreiding van de zone waar enkel kustvissers mogen komen van een driemijlszone tot een zesmijlszone? Nee, wij zijn juist voor minder regeltjes. We ijveren wel om de impact van de beschermingsmaatregelen voor de Belgische Natura 2000-gebieden zo beperkt mogelijk te houden.”
(Jeffrey Roos en Hannes Hosten)
Garnalenexplosie of niet? “30 tot 40 procent meer aanvoer”
Is er nu een garnaalexplosie of niet? Volgens de Nederlanders wel, de Belgen blijven er iets nuchterder bij.
Vooreerst: garnaalexplosies zijn niet zo uitzonderlijk. Eens om de zoveel jaar komen ze voor. “In de nasleep van een mooie zomer en als de weersomstandigheden mee zitten, kan het garnalenbestand snel toenemen”, vertelt onderzoeker Els Torreele (ILVO). “Doordat garnalen een kortlevende soort zijn, merk je de gevolgen van het goede weer snel. Op dit moment is er geen bewijs dat de klimaatopwarming er iets mee te maken heeft, al zouden we dat wel graag onderzoeken. In elk geval horen we van de vissers dat er momenteel meer garnaal in de Noordzee zit.”
De Nederlanders hebben het zelfs over een ‘uitzonderlijke’ explosie omdat die al lang duurt, sinds de tweede helft van september. Waar een schip normaal al blij is met 2.000 kg per week en in een garnalenexplosie 2.000 tot 6.000 kg per week vangt, zou er nu volgens onze Noorderburen 3.000 tot 4.000 kg gevangen worden in drie tot vier dagen. Sylvie Becaus van de Vlaamse Visveiling in Zeebrugge en Oostende is voorzichtiger. “Naar die enorme garnalenexplosie zoals in bepaalde media verscheen, zijn wij nog aan het zoeken”, zegt ze met een knipoog “Maar er wordt inderdaad meer opgehaald, zo’n 30 tot 40 procent.” (HH/DVL)
Rederscentrale vraagt nieuwe vergunningen aan
“De Belgische vissers kunnen voorlopig weinig zelf ondernemen”, zegt het kabinet van Vlaams minister van Visserij Hilde Crevits (CD&V). “De Rederscentrale dient voor 2023 een aanvraag in voor alle vaartuigen die een nieuwe vergunning nodig hebben. Dat gebeurt onder begeleiding van een deskundige.”
“De garnaal is dit jaar vis van het jaar en we kregen daar heel veel positieve reacties op”, zegt minister Crevits. “In Nederland heb je een vergunning nodig bij het vissen op garnaal in de Nederlandse Natura 2000-zones De Vlakte van de Raan, Westerschelde, Voordelta en Noordzeekustzone. De Rederscentrale dient voor 2023 een aanvraag in voor alle vaartuigen die een nieuwe vergunning nodig hebben. Dit gebeurt onder begeleiding van een deskundige die de mogelijke impact van stikstof op de Natura-2000 gebieden berekent om aan te tonen dat er geen negatieve effecten zijn.”
“De vergunninghouders zelf kunnen op dit ogenblik weinig zelf ondernemen. De Rederscentrale staat in contact met de bevoegde administratie. De Rederscentrale zal de procedure voor een nieuwe vergunning verder behartigen van zodra zij daar de info en de mogelijkheid toe krijgt”, aldus Crevits. “We koesteren onze kustvisserij, ze zorgen voor aanvoer van dagverse vis en we behartigen op elk niveau hun belangen.” Maar een uitbreiding van de driemijlszone, iets wat sommige kustvissers vragen omdat zo de zone vergroot die enkel voor hen is voorbehouden, is voor de minister niet meteen aan de orde. “Thema’s als de uitbreiding van de driemijlszone staan volledig los van deze zaak”, luidt het.
Visverwerking
Ondertussen blijkt dat het aantal werknemers in de Vlaamse visverwerkende industrie op amper tien jaar tijd daalde met bijna 25 procent. In 2010 waren er nog 843 voltijdse equivalenten, in 2020 maar 646 meer. Tegelijkertijd was er een opmerkelijke stijging van het aantal vacatures. Zo blijkt uit het antwoord van Vlaams minister van Werk Jo Brouns (CD&V) op een vraag van Vlaams Parlementslid Frieda Verougstraete-Deschacht (Vlaams Belang). (HH)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
