Precies 25 jaar na de vereffening van Carcoke ziet een studie in opdracht van OVAM de 12,7 hectare grote site als een hefboom voor circulaire economie in de haven van Zeebrugge. De sanering van de ‘meest vervuilde plaats van Vlaanderen’ kostte uiteindelijk 72 miljoen euro. “Maar ook andere plaatsen bieden kansen voor groene energie, reverse logistics in de autosector en maritieme projectrecyclage”, zegt professor Elvira Haezendonck.
Professor dr. Elvira Haezendonk, hoogleraar duurzame havenstrategie aan de Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Antwerpen, boog zich met haar team over de kansen voor het duurzaam revitaliseren van de Carcokesite. Ze deden dit in opdracht van de Openbare Vlaamse Afvalmaatschappij (OVAM), die optreedt als host van de hub en de inspirator voor circulaire economie Vlaanderen Circulair (VC).
De cokesfabriek verwerkte vanaf kort na 1900 steenkool tot cokes voor de hoogovens van de Europese staalindustrie. Toen Carcoke in 1996 in vereffening ging, bleef langs het Boudewijnkanaal in Zwankendamme de ‘meest vervuilde plaats van Vlaanderen’ achter. De gebouwen en gronden en werden voor één symbolische euro door OVAM overgenomen en vanaf 2002 gesloopt en gesaneerd.
Diepzeetrafiek
“Het saneren kostte uiteindelijk 72 miljoen euro, een enorme inspanning van de gemeenschap. OVAM-VC stelde terecht de vraag hoe we deze site op een duurzame manier als hefboom kunnen inzetten om meer circulaire economie naar de haven te halen”, zegt Haezendonck. “OVAM wil het 12,7 hectare grote terrein van Carcoke terug aan de haven in concessie geven. Uit onze studie blijkt dat de site uitstekend ontsloten is, ook voor diepzeetrafiek. Dat past binnen de opdracht en het businessmodel van de haven.”
Elke haven in Europa droomt van zo’n ruimte die goed ontsloten is voor diepzeetrafiek
“De ene haven circulariseert makkelijker dan de andere. Op de meeste plaatsen draaien duurzame activiteiten rond recyclage of recuperatie van energie. Havens hebben daar vaak de ruimte en de spelers voor, meestal ver van bewoning en goed bereikbaar voor transport. Maar onder de circulaire transitie zien we ook bijvoorbeeld het produceren of transporteren van waterstof. We denken ook aan reverse logistics (terugkeer van goederen, red.). Zeebrugge is de grootste wereldhaven voor nieuwe wagens. Waarom zou dat niet kunnen voor hoogwaardige recyclage van – elektrische – wagens en autobanden? Of het recycleren van afgeschreven windturbines of boorplatformen.”
Het havenbestuur MBZ keek benieuwd uit naar de bevindingen van de studie, zegt CEO Tom Hautekiet. “Cruciaal is dat een nieuwe invulling van Carcoke voldoende haventrafiek creëert. Rond de site liggen nog een aantal vrije terreinen en het plan voor de nieuwe Visartsluis omvat het dempen van het aanpalende Oud Ferrydok. Daardoor zou een gebied van 30 hectare ontstaan, een goudmijn voor havenactiviteiten.”
Prof. Haezendonck bevestigt: “Van zo’n ruimte droomt elke haven in Europa.”
Importcoalitie
Hautekiet is blij dat de studie ook naar andere locaties in de haven keek. “Er komt heel veel op ons af. Begin 2022 verwachten we bijvoorbeeld een investeringsbeslissing van Hyoff Wind. Dat consortium zal met offshore-elektriciteit groene waterstof produceren en via pijpleidingen verdelen. Het zou gaan om een capaciteit van 25 megawatt die tot 100 megawatt opgeschaald kan worden. Daarnaast sloten we met de haven van Antwerpen een ‘importcoalitie’ om buitenlandse waterstofmoleculen in te voeren, onder meer uit Chili. Op het vlak van projectrecyclage en reverse logistics en recyclage in de automotive sector zal het erop aankomen van met partners werkbare verdienmodellen te ontwikkelen. Ten slotte denken we aan een oproep voor innovatieve projecten langs de oevers van het Boudewijnkanaal richting Brugge.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
