Toen de kapel van de Zusters van Liefde van Heule in april vorig jaar door een brand totaal vernield werd, werd het snel duidelijk dat heropbouwen geen optie was. En toch… Na lang wikken en wegen is men er nu uit: het dak wordt deels heraangelegd en de (al die tijd) gestutte gevel blijft behouden.
Niet de hele kapelruimte wordt een ‘stiltetuin’ zoals eerst werd geopperd, maar een vrij groot gedeelte (onder een nieuw dak) wordt omgebouwd tot een onthaalruimte. “Zo wordt het uitzichtbepalende beeld in de Mellestraat behouden en dat is toch voor de Heulenaars en voor het dorp een baken van herkenning”, zegt zuster Bernadette Beernaert.
Over goed twee maanden, op 20 april, zal het een jaar geleden zijn dat een hevige brand onherstelbare schade toebracht aan de kapel van de Heulse zusters – die van 1899 dateert – en ook aan de rechtervleugel van het grote kloostergebouw in de Mellestraat. Voor de zusters, maar ook voor de velen die met de kapel en/of het klooster vertrouwd waren, was dit een zware schok. Het was wel een groot geluk dat er geen slachtoffers vielen.
Een twintigtal zusters die op het moment van de brand in de gebouwen verbleven, moesten wel tijdelijk elders verblijven. In juni konden ze terugkeren, maar hun vertrouwde kamers waren onbewoonbaar. Ze kregen een onderkomen in andere vleugels en in wat vroeger de ziekenboeg was, kon op 2 juli een kleinere kapel ingezegend worden.
Waardevol erfgoed
Maar wat met de afgebrande kapel? Al vrij snel werd het idee geopperd om van de ruimte een ‘stiltetuin’ te maken, die zowel door de zusters als voor de leerlingen van de middelbare school Spes Nostra aanleunend bij het klooster toegankelijk zou kunnen zijn. Maar dan was er ook nog de vraag van de opmerkelijke hoge straatgevel.
Wegens gevaar voor instorting moest die wel snel door een gespecialiseerde firma gestut worden en dat is nog altijd zo. Kon die gevel bewaard worden en hoe, aangezien het dak helemaal verdwenen is?
“Sindsdien zaten we niet stil”, zegt zuster Bernadette. “Vele gesprekken en brainstorming tussen de zusters, de architecten Sileghem en Partners uit Zwevegem, Stad Kortrijk en de school Spes Nostra brachten ons stap voor stap verder. Daaruit zijn nu voorstellen tot stand gekomen waar alle partijen zich goed bij voelen.”
Kapel en klooster zijn weliswaar – en vreemd genoeg – niet beschermd, maar staan wel op de lijst van ‘waardevol erfgoed’ en dat is ook de reden waarom de stad Kortrijk in het hele dossier ook een vinger in de pap heeft.
Bekende topgevel blijft
Het hele project omhelst twee facetten. Enerzijds de kapel zelf, anderzijds ook de zowat onherstelbaar beschadigde rechterkloostervleugel. In een eerste fase wordt de kapel aangepakt. Na uitgebreid onderzoek werd beslist dat de bekende topgevel – die nu nog gestut wordt – niet moet worden afgebroken zoals al werd gevreesd. De raamopening van de gevel zal een artistieke invulling krijgen.
Achter de topgevel wordt het vroegere dak gedeeltelijk gereconstrueerd tot een heel stuk boven de open ruimte waar nu alles nog braak ligt. Daardoor blijft ook het uitzichtbepalende straatbeeld bewaard.
Onder het dak komt dan gelijkvloers een onthaalruimte. Zuster Bernadette: “De architect is van plan om wat nog gerecupereerd kan worden uit de afgebrande kapel te restaureren voor hergebruik. Op die wijze ontstaat een harmonieuze link tussen heden en verleden.”
Boven het onthaal komt een verdieping als stille ruimte. “Die zal dienstig zijn voor de zusters, maar ook voor de jongeren en hun begeleiders van de school”, zegt zuster Bernadette. “We zien hoe onze jeugd tegenwoordig behoefte heeft aan verstilling en dat sluit aan bij de geest van onze congregatie. Leerlingen van Spes Nostra gebruiken trouwens nu al onze kloostertuin om even tot rust te komen.” De rest van de vernielde kapel wordt dan ook ‘stiltetuin’.
Nieuwbouw Spes Nostra?
In een tweede fase wordt een nieuwbouw gepland voor Spes Nostra, de school die haast tegelijkertijd ontstaan is met de stichting van het klooster: Agatha Lagae stichtte het klooster in 1838 en in 1841 komt het Pensionnat des Sœurs de Charité tot stand, de kiem van het huidige Spes Nostra tweede/derde graad.
Tegelijk met de aanpak van de kapel zal de rechtervleugel gesloopt worden. Het is de bedoeling dat de school daar in de toekomst een nieuwbouw kan optrekken, waarbij de huidige straatgevel herkenbaar blijft.
De school Spes Nostra, die met het kloostercomplex verweven is, is inderdaad al de hele tijd betrokken bij de plannen. En wanneer de kloostervleugel naast de school gesloopt wordt, ligt het voor de hand dat Spes Nostra de grond kan innemen en er bouwen… “Concreet is het te vroeg om daar iets over te zeggen”, luidt het bij de directie.
“De grote vraag is: met welke middelen? Iedereen weet dat een bouwdossier met subsidies 10 à 15 jaar kan aanslepen. Dat is hier zo goed als uitgesloten en dus moeten we wellicht op zoek naar andere financieringsmogelijkheden. Bovendien is het de wens van het stadsbestuur dat de gebouwen voor een stuk ook door de lokale gemeenschap gebruikt kunnen worden. Binnenkort is daarover een vergadering gepland met het schoolbestuur.”
De zusters hopen dat de aanpak van de kapel en het slopen van de rechtervleugel halfweg het jaar zal kunnen gebeuren.
(NM)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
