Nog meer dan in 2021 wordt de zoektocht naar nieuwe medewerkers dé uitdaging van 2022 voor veel West-Vlaamse bedrijven. Het aantal openstaande vacatures blijft zich opstapelen, terwijl de arbeidsmarkt almaar krapper wordt. “In West-Vlaanderen zelf vinden we bijna niemand nieuw meer.”
Nergens in Vlaanderen zijn er meer vacatures dan in West-Vlaanderen. De voorbije twaalf maanden kreeg de VDAB maar liefst 64.353 West-Vlaamse vacatures binnen, ruim 44 procent méér dan eind 2020 en met voorsprong het hoogste cijfer in de laatste 15 jaar. Twee derde van de vacatures zijn bij KMO’s met minder dan 50 werknemers en in de overgrote meerderheid ging het om knelpuntberoepen zoals schoonmaker, leerkracht secundair en de klassieke technische profielen in industrie en bouw. Bovendien blijven vele vacatures lang openstaan, hoewel meer dan de helft geen diploma en/of eerdere ervaring vragen.
Vergrijzing
Bovendien is de verwachting dat het aantal vacatures in West-Vlaanderen ook aan het begin van 2022 verder zal blijven stijgen. De combinatie met een zo goed als onbestaande en almaar dalende werkloosheid maakt onze arbeidsmarkt veruit de meest krappe van heel Vlaanderen.
“Als je vijf jaar geleden met werkgevers sprak, gaf de helft aan in het gebrek aan flexibiliteit bij medewerkers problemen te zien. Vandaag zegt acht op de tien dat ze willen uitbreiden, maar geen volk vinden”, zegt Stijn Baert, professor arbeidseconomie aan de Universiteit Gent. “Dat is dus zeker problematisch. Zeker omdat werkgevers de vacatures niet voor eeuwig en drie dagen laten openstaan. Geplande uitbreidingen kunnen worden teruggeschroefd of zelfs het verhuizen van activiteiten naar andere regio’s of het buitenland begint in de gedachten van werkgevers te spelen.”
Acht op tien werkgevers wil uitbreiden, maar vindt geen volk – Stijn Baert, UGent-professor arbeidseconomie
In de voorspellingen van de Nationale Bank en het Planbureau zien we ook niet meteen een afkoeling. Integendeel. “De vergrijzing gaat verder waardoor je veel pensioenen en nieuwe vacatures krijgt en ook de digitalisering en automatisering brengt netto meer – zij het andere – jobs op. Natuurlijk moeten we een slag om de arm houden wat de pandemie betreft, maar ook die coronaschok en het effect op de werkloosheid lijkt beperkt te blijven.”
Buiten provincie
De zoektocht naar nieuwe medewerkers was al moeilijk, maar de uitdaging lijkt het komende jaar met andere woorden alleen maar groter te worden. Dat geeft ook Gerda Torck, HR-directeur van ventilatie-, zonwering- en outdoorspecialist Renson uit Waregem aan. Met gigaletters op de gevel van hun nieuwe vestiging langs de E17 schreeuwt het bedrijf uit dat ze jobs hebben. “Op dit moment zoeken we een 80-tal mensen, zowel arbeiders als bedienden”, aldus Gerda Torck. “Met het oog op verdere internationale groei, hebben we hen absoluut nodig om in België te kunnen blijven produceren.”
Ook bij Unilin Group, gespecialiseerd in vloerbekleding en isolatie en goed voor zo’n 350 vacatures, voelen ze hoe krap de West-Vlaamse arbeidsmarkt is. “We zoeken mensen om onze sterke groei te blijven voeden, maar je voelt dat iedereen heel erg in dezelfde vijver vist”, zegt Marie Biermez van Unilin Group. “We moeten dan ook ver buiten de provinciegrenzen kijken.” Renson mikt dan weer almaar vaker op Noord-Frankrijk, bewust én uit noodzaak, klinkt het bij HR-directeur Gerda Torck. “In West-Vlaanderen zelf vinden we bijna niemand nieuw meer. De omgekeerde beweging – van Oost-Vlaanderen naar hier – zien we wel almaar meer op gang komen. Die mensen zien ook de files naar Brussel en Antwerpen, maar nu in de andere richting.”
Meer geld?
Meer dan ooit moeten potentiële werknemers overtuigd worden, en daarbij lijkt een hoger loon lag niet altijd de doorslaggevende factor te zijn. “De pandemie heeft mensen doen nadenken over hun werk, waardoor velen bewuster kiezen”, zegt Gerda Torck. “Het draait niet enkel om de job op zich of hoeveel je betaald word. Velen willen de visie kennen, willen voeling hebben met het bedrijf waar ze werken en willen zicht op verdere ontwikkeling. Met een paar euro per maand meer maak je het verschil niet.”
“Natuurlijk spelen de centen hun rol, maar het totaalplaatje moet kloppen”, stelt Walter Schoonvaere, HR-directeur bij bouwonderneming Stadsbader, een groep van 1.200 medewerkers en vandaag goed voor 68 vacatures. “Veel meer dan vroeger kiezen mensen voor een nieuwe of andere job en veel kandidaten weten dat zij aan zet zijn, dat er eigenlijk wel keuze is.”
Stadsbader zet daarom in op delokalisering van de kantoren en depots om werknemers dichter bij te huis te laten werken. Maar ook duidelijk uitgesproken doorgroeimogelijkheden en interne opleidingen zijn erg belangrijk. “Het is een forse investering, zowel qua tijd, energie als middelen, maar de resultaten zijn er wel. Wij kunnen dankzij die opleidingstrajecten een groep werkzoekenden aanboren die misschien wat minder ervaring heeft of die we vroeger minder snel zouden aannemen”, duidt Schoonvaere. “Maar is het ook een middel om te overtuigen: mensen vragen gewoon zelf naar die toekomst voor zichzelf in het bedrijf.”
Inactieven
Of de totaalplaatjes van de West-Vlaamse bedrijven voldoende sterk ogen om de komende maanden voldoende nieuwe werknemers te vinden, zal moeten blijken. “Het is aan ons om zo goed mogelijk in te spelen op die uitdaging”, zegt Gerda Torck van Renson nog. “De mensen zijn cruciaal, hoe je het draait of keert. Je mag de mooiste gebouwen of de meeste moderne infrastructuur hebben. Zonder de medewerkers kom je nergens.”
Toch wordt ook naar de politiek gekeken. Zo ziet professor arbeidseconomie Stijn Baert ziet in activering van de grote groep 25- tot 64-jarigen die niet aan het werk zijn en ook geen job zoeken een belangrijk deel van de oplossing. “In West-Vlaanderen ligt dat cijfer net onder de 20 procent. Ik denk dat we dat reservoir beter moeten weten aan te boren. In het Vlaams regeerakkoord zie ik daar wel initiatief toe, zoals de jobbonus bijvoorbeeld. Alleen blijft het nog iets te veel bij aankondigingen terwijl er geen reden is om te wachten. bedrijven hebben er nu nood aan.”
Jobbonus uitbreiden
Vlaams minister van Werk Hilde Crevits (CD&V) beseft naar eigen zeggen dat ‘de krapte en inhoudelijke mismatch op de arbeidsmarkt meer zorgwekkend is dan voorheen’. “Elke vacature die we niet ingevuld krijgen, kost groei en welvaart én vormt een gemiste kans om iemand aan een job te helpen”, zegt ze. “
De jobbonus – een extra voor wie een laag loon heeft maar wel werkt – en de hervorming van de doelgroepkorting – een korting voor werkgevers die mensen met minder kansen op de arbeidsmarkt aanwerven of aan boord houden – zijn volgens minister Crevits sleutelelementen in haar aanpak. “Aan het werk zijn, moet lonen. Tegen eind 2022 krijgen 716.000 Vlamingen die jobbonus voor het eerst. En de leeftijd om die korting te krijgen moet omhoog, naar 61 jaar in 2024. Vandaag ligt die op 55, maar we zien dat de werkzaamheidsgraad daar stijgt”, aldus minister Crevits. “Andere speerpunten zijn de integratie van landurig zieken en leefloners, meer opleiden, meer leergoesting creëren, nieuwkomers opleiden en buitenlands talent aantrekken. Werknemers én werkgevers moeten in deze tijden van krapte op een andere manier naar jobs durven kijken.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
