De eierprijs in ons land breekt week na week alle records. Afgelopen dinsdag werd vastgelegd dat een ei 18,71 cent kost. Een knoop die door acht mensen wordt doorgehakt. Die blazen wekelijks verzamelen in de Eierprijzencommissie in Kruishoutem, net over de provinciegrens met Oost-Vlaanderen. Aan tafel schuiven ook drie West-Vlaamse eierproducenten en -handelaars aan. “We doen dit uit liefde voor onze stiel.”
Het gemeentehuis op de Markt van Kruisem. Wie voor het statige gebouw staat, zou het niet zeggen, maar hier stroomt een van dé aorta’s van onze samenleving. Op de eerste verdieping, in de historische schepenzaal waar portretten van voormalige hoogwaardigheidsbekleders goedkeurend toekijken, blaast de Eierprijzencommissie al sinds 30 november 1954 verzamelen. “Al precies 71 jaar dus”, glimlacht Martin Haerinck (70).
De voormalige landbouwschepen van Kruishoutem, dat sinds 2019 samen met Zingem de fusiegemeente Kruisem vormt – is sinds 2011 de trotse voorzitter van de commissie. In normale tijden wekt de bijeenkomst, die sinds corona afwisselend fysiek en virtueel gehouden wordt, amper belangstelling op. Maar sinds begin dit jaar schieten de prijzen als een raket de hoogte in. The sky is the limit, maar dan in eierland.
Eieren aan parachutes
Dat net Kruishoutem het epicentrum van de eiersector vormt, is geen toeval. De gemeente in het overgangsgebied tussen West- en Oost-Vlaanderen herbergde toen de toonaangevende eiermarkt – er werden dubbel zoveel eieren verhandeld als op alle andere Belgische markten samen. Op het hoogtepunt werden er elke dinsdagvoormiddag door honderden legkiphouders uit de Vlaanders meer dan één miljoen eieren verkocht aan tientallen handelaars uit het hele land.
“Een bedrijf met legkippen van nul opbouwen kost handenvol geld. Per kip moet je op een investering van 50 euro rekenen”
De markt en bijhorende veilingen zijn sinds 1970 voltooid verleden tijd, maar de commissie houdt nog steeds stevig stand. Ook de jaarlijkse Gulden Eifeesten – een vierdaags volksfeest – herinnert nog aan die glorieperiode. “Op paasmaandag gooien we honderden plastic eitjes aan een kleine parachute vanop de kerktoren naar beneden. Wie het gulden ei vangt, krijgt een mooie geldprijs. En een foto met ons gouden ei.”
80 eitjes per Belg
Dat best zware en uit de kluiten gewassen gouden exemplaar is zowat de mascotte van de commissie geworden. Vier groothandelaars en evenveel pluimveehouders druppelen tussen 11.15 en 11.30 uur stelselmatig het gemeentehuis binnen. Onder hen ook drie West-Vlamingen: producenten Louis Pyfferoen van Vepymo in Oostkamp en Nick De Smet van het Pittemse Heidi’s Hoeve Eieren, samen met Xavier Goeminne van handelaar Belovo uit Waregem.
Zij vertegenwoordigen een sector die volgens de Boerenbond om en bij de 180 productiebedrijven en bijna negen miljoen leghennen groot is. Die zijn goed voor een gezamenlijke jaarlijkse productie van liefst 2,7 miljard eieren. De vaderlandse eierconsumptie doet het trouwens meer dan uitstekend. Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) becijferde dat elke Belg in 2023 gemiddeld 80,4 eitjes kocht. Dat zijn er 15 meer dan zeven jaar geleden.
Vogelgriep
Die populariteit zorgt mee voor de huidige hoge prijzen, valt aan de commissietafel te horen. “Hier speelt de wet van vraag en aanbod”, stelt Louis Pyfferoen, gesteund door zijn collega’s. “Een meer eenvoudige economische wetmatigheid is er niet. Maar ook de vogelgriep zorgt voor kopzorgen. Recent was er nog een uitbraak in Limburg, waar verschillende pluimveebedrijven getroffen werden. Ook dát heeft zijn weerslag op de prijs.”
Net als het feit dat er steeds minder leghenbedrijven zijn. “De landbouwwereld baadt in onzekerheid. Probeer dan nog maar eens jonge mensen te vinden die er een bestaan in willen uitbouwen. Een bedrijf met legkippen van nul opbouwen kost ook handenvol geld. Per kip moet je op een investering van 50 euro rekenen. Als je weet dat een gemiddeld bedrijf ongeveer 100.000 hennen telt, weet je het wel…”
Maar zolang de prijzen hoog staan, is er van hoogspanning bij de eiercommissie geen sprake. Integendeel, de sfeer is eerder amicaal en goedlachs. De leden begroeten elkaar hartelijk, wisselen wat bedenkingen over de jongste aflevering van De Slimste Mens uit en bespreken de grote thema’s die in hun branche leven.
Gratis en voor niks
Klokslag om 11.40 uur trapt Martin Haerinck de vergadering op gang. “Een uitgebreide agenda is er niet”, geeft hij vooraf mee. “Ik lees de nieuwe prijzen van alle categorieën (dat zijn er 48 volgens gewicht, kleur en uitloop, red.) af en vraag nadien de goedkeuring. Discussie is er vrijwel nooit.”
“Ik lees de nieuwe prijzen van alle categorieën voor en vraag nadien de goedkeuring. Discussie is er vrijwel nooit”
Dat blijkt ook uit de duur van het officiële gedeelte, want welgeteld 2 minuten en 42 seconden nadat Martin de eerste prijs op tafel gooide, liggen de nieuwe tarieven al vast. 18,71 cent voor een bruin scharrelei van 62,5 gram (de meest verkochte variant in de supermarkten, red.): iedereen akkoord? Er volgt een rits instemmende knikjes.”
Sommige leden hebben voor nog geen 3 minuten overleg de oversteek vanuit de Kempen gemaakt. “Maar we zakken allemaal met stif veel plezier naar Kruishoutem af”, poneert Pyfferoen. “We doen dit ook volledig onbezoldigd. Gratis en voor niks.”
Hij heeft meer dan 100.000 leghennen en zetelt al ruim een kwarteeuw in de commissie. “Waarom? Uit liefde voor onze stiel. En omdat we zo transparant mogelijk willen werken. Voor de prijzen baseren we ons ander andere op wat er in de ons omringende landen voor eieren betaald wordt. En we maken onze noteringen ook week na week integraal bekend. Ik denk dat we de enige sector in België zijn die zo helder werkt en communiceert.”
Hertoginnedal
En als het er toch eens iets minder vlot aan toe gaat, kunnen de leden rekenen op de vaste hand van de voorzitter. “Tijdens de fipronilcrisis in 2017 en de dioxinemalaise van 1999 zaten we hier wel wat langer aan tafel”, glimlacht hij. “In 2017 duurde een meeting tot 15 uur. Niemand mocht Kruishoutem verlaten voor we een akkoord hadden.” Hertoginnedal, maar dan voor de eierbusiness.
“In 2017, tijdens de fipronilcrisis, duurde de vergadering vier uur. Niemand mocht Kruishoutem verlaten voor we een akkoord hadden”
De commissie is zich bewust van de hoge prijzen, maar weet die in dezelfde adem te relativeren. “Een kilo scharreleieren kost je vandaag 2,83 euro. Dat is en blijft spotgoedkoop”, zegt Pyfferoen met gebalde vuist. Salami kost 30 euro per kilo!”
“Eieren steken ook vol boordevol proteïnen en andere voedingsstoffen, zijn lekker én gezond”, besluit voorzitter Haerinck. “Ga maar eens na in hoeveel gerechten en bereidingen eieren gebruikt worden. Wanneer we straks met Kerstmis en eindejaar aan de feesttafel zitten, zal de kok van dienst flink wat eitjes gebroken hebben. Wat we hier doen, heeft een duidelijke maatschappelijke rol. Daar gaan we niet licht over.”
