Dit weekend kruipt Maaike Cafmeyer in de huid van volksfiguur Jeanne Panne, die een kleine 400 jaar geleden als heks veroordeeld werd tot de brandstapel. Opvallend: tijdens de evocatie speelt ze naast haar beste vriendin, man én kinderen. “Nu weet ik pas wat mijn moeder vroeger moet gevoeld hebben.”
“Mijn buurvrouw is van Nieuwpoort en ook mijn beste vriendin Mieke (Dobbels, red.) is er geboren. Dus ik kende zeker het verhaal van Jeanne Panne”, aldus Maaike. Voor wie het in Keulen hoort donderen: in 1593 werd Johanna De Deyster geboren in Nieuwpoort. De dochter van de schepen trouwde met een bakker, Jan Panne, en gebruikte haar kennis van kruiden om kruidenkoeken te maken. Dat was niet naar de zin van een aantal mensen, en in tijden dat het slecht ging, zocht de stad maar wat graag een zondebok. De vrouw, die al tien van haar elf kinderen zag sterven, werd beschuldigd van hekserij en in 1650 veroordeeld tot de brandstapel. “In de geboortevlekken die ze had, zagen sommigen een teken van de duivel. In haar epilepsie-aanvallen ook. Hallucinant als je daar bij stilstaat vandaag”, weet Maaike.
Jeanne Panne, zoals de ‘heks’ werd genoemd, werd een naam als een klok. Letterlijk, want de noodklok in de toren van het oude stadhuis werd naar haar genoemd, en vandaag organiseert de stad Nieuwpoort om de paar jaar een historische evocatie met tableau vivants. In 2012 kreeg Jeanne eerherstel.
Seksisme avant la lettre
Dit jaar wordt er onder meer een braderie en een banket georganiseerd, maar het hoogtepunt ligt komende vrijdag-, zaterdag- en zondagavond bij het heksenspektakel ‘Jeanne het verhaal van een heks’ op het Marktplein van Nieuwpoort. De regie van het spektakel, waar dans, muziek, projectie en zang in verweven is, ligt in de handen van Bart Cafmeyer. Jawel, oom van. Hij werkte eerder al succesvol samen met Maaike voor een concertreeks met de Koninklijke Harmonie Ypriana in Ieper naar aanleiding van Wapenstilstand.
Maaike was naar eigen zeggen meteen gewonnen voor het idee. De actrice kruipt straks in de huid van de geest van Jeanne Panne en ontmoet in het theaterstuk de Gids, die toeristen rondleidt in Nieuwpoort. Het zijn de kinderen van Maaike die meelopen met de Gids, en op een gegeven moment verdwalen. Daarbij toont Jeanne aan hoe absurd het toen was, en hoe seksisme avant la lettre vandaag nog altijd actueel is. De rol van de Gids wordt vertolkt door Mieke Dobbels, met wie Maaike al vaker samenwerkte. Dobbels schitterde recent in enkele knappe voorstellingen van Compagnie Cecilia en is momenteel curator van Westfront in Nieuwpoort. Zo kreeg ze recent nog de prestigieuze driejaarlijkse Van Acker prijs voor haar inspanningen.
Blindelings vertrouwen
Aan het spektakel werken heel wat amateurs en figuranten mee, en opvallend: ook het gezin van Maaike dus. Zowel haar man Frans Grapperhaus als dochters Martha (13) en Bess (11) zijn van de partij. “Heel spannend, ja”, grijnst Maaike. “Voor mij is het grootste euvel dat je blindelings moet vertrouwen op de techniek. Ik moet telkens op de juiste plaats op het juiste moment zijn. Maar voor mijn kinderen is het nog spannender. Ik denk dat ik nerveuzer ben voor hen dan voor mezelf. We hebben hen de vraag gesteld of ze zin hadden om mee te doen, maar met de duidelijke boodschap dat ze echt niet moésten. Dat er gerust ook andere kindjes waren die konden meedoen. En ik zei hen ook dat het heel normaal was om nerveus te zijn, want dat ik dat na al die jaren nog ook altijd ben. Waarop mijn dochter zei: ‘Maar mama, waarom doe je dat dan? Zou je niet beter stoppen en iets anders doen?’ Er is wat voor te zeggen.” (lacht)
“Ik zei mijn kinderen dat het heel normaal is om nerveus te zijn. Dat ik dat na al die jaren ook nog altijd ben”
“De oudste zit in de Kopergietery (kinder- en theatergezelschap in Gent, red.) en speelt heel graag, terwijl de jongste dan weer liever tekent. Ze doen echt hun best, al merk ik dat vreemde ogen meer dwingen. Bij Bart zijn ze toch iets serieuzer”, lacht Maaike. “Maar ik heb ook duidelijk gemaakt dat een tekst kennen nog iets anders is dan een tekst beheersen. Je kan door allerlei zaken snel afgeleid of in de war geraken. Maar ze zijn goed omringd – ook de dochter van Mieke doet mee – en komen echt in een soort warm bad terecht. Bovendien heb ik hen ook op het hart gedrukt dat ze moeten genieten, en dat de mensen die komen ook gráág komen straks. Ik heb wel al een paar keer moeten denken aan mijn moeder, in het begin toen ik zelf op een podium stond. Ik zie ze nog zitten in het publiek, zo wit als de muur. ‘Maar wat als je de tekst vergeet, Maaike, moet ik die dan roepen?’ Ik weet nu pas perfect wat ze bedoelde. Maar het wordt een fantastische avond, en ook voor hen een unieke ervaring.”
De zomer is alvast goed ingezet ten huize Cafmeyer, met voor de rest veel quality time met het gezin. “Dit is waarschijnlijk de eerste zomer in tien jaar dat ik niet film, dus dat is even wennen. Maar de jongste is net klaar met het zesde studiejaar, en dat was een intense periode. Ik ben heel blij dat we nu even kunnen genieten.”
Want voor je het weet, loert het najaar weer om de hoek, met ook heel wat plannen waar ze nog niets over kwijt kan. Ook voor haar man Frans breekt straks een drukke periode aan. Zo gaat hij weer mee op toer met het stuk ‘Zon dag kind’ van Barbara Raes, aan de zijde van Karlijn Sileghem. De voorstelling was vijf jaar geleden al te zien in Theater Aan Zee, en brengt een indringend relaas over hoe kinderen kunnen omgaan met verlies. Daarnaast loopt de ticketverkoop voor de voorstelling ‘Dit is Europa’ met Hendrik Vos als een trein. “En hij maakt ook weer muziek met Riptunes (met onder meer Luc Dufourmont en Wouter Spaens, red.) en trekt op tournee met Wannes (Cappelle, red.). Dus we weten straks weer wat gedaan, ja.” (lacht)
De evocatie ‘In de ban van Jeanne Panne’ vindt plaats van vrijdag 7 juli tot zondag 9 juli op de Markt van Nieuwpoort, met onder meer een braderie, belevingsevent en het totaalspektakel ‘Jeanne het verhaal van een heks’. Tickets daarvoor zijn helemaal uitverkocht.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
