’t Hof van Commerce viert 25ste verjaardag: “Samen met Camille de studio induiken, dat zou pas echt vierwerk geven!”

Berichtje an ol de rappers van hjèl België: ’t Hof van Commerce is (opnieuw) terug van nooit helemaal weggeweest. Exact een kwarteeuw geleden loste het met zijn eerste full-album ‘En in Izzegem’ een bommetje dat de vaderlandse hiphop- en muziekscene aan orkaansnelheid door elkaar schudde. 25 jaar later zijn de heren Kowlier, Buyse en 4T4 klaar om dat kunststukje nog eens over te doen, met een eenmalig openluchtoptreden in Kortrijk. “Ons geheim? Dat we over alledaagse dingen rappen.”

Even terug naar het gezegende jaar 1998. De openbare omroep BRTN wordt officieel tot VRT omgedoopt, in Parijs ziet Kylian Mbappé het levenslicht en onze Rode Duivels moeten het wereldkampioenschap voetbal na drie schamele gelijke spelen met het schaamrood op de wangen verlaten.

Op 1 februari van datzelfde jaar viel er op muzikaal vlak een mijlpaal van jewelste te noteren: het dan nog volslagen onbekende ’t Hof van Commerce lanceerde met En in Izzegem zijn allereerste full-album. Aan boord van de plaat: vijftien salvo’s die de vaderlandse hiphop- en muziekwereld een ongeziene schop onder de kont gaven.

West-Vlamse hiphop, ge goat er nog van worn. Most ek van joe zin, kzoe er mie nie an stworn, rapten Flip Kowlier en Buyse, gesteund door DJ 4T4 op de eerste single Dommestik & Leverancier. Sindsdien weet elke (West-)Vlaming wat het antwoord is op zeg nekjer oe loat is ‘t? en is de nalatenschap alleen maar gegroeid. “We hadden destijds echt geen idee hoe hard ons eerste album zou binnenkomen”, blikken de heren 25 jaar later terug. In het Kunstencentrum De Vooruit in Gent of beter: de Viernulvier schuiven we met Flip Kowlier (47), Serge Buyse (49) en Kristof Michiels (50) ofte DJ 4T4 aan voor een stevige trip down memory lane.

Vijfentwintig jaar, kerels. Wat doet dat met een mens?

Buyse: “Dat we 25 jaar verouderd zijn, in eerste instantie. Als we foto’s van toen onder ogen krijgen, waren we nog serieuze melkmuilen. (lacht) Had je ons in 1998 gezegd dat we vandaag een interview zouden geven over het feit dat ’t Hof van Commerce 25 jaar bestaat, dan hadden we eens goed gelachen.”

4T4: “Helemaal juist. Wisten wij toen veel dat we iets grensverleggend aan het maken waren. Maar confronterend is het niet. De gang van het leven, zeker? We zijn 25 jaar verder en mogen trots zijn op wat we op tafel gelegd hebben.”

Kowlier: “Het is wel bizar, ergens. Het doet je nadenken over die hele periode. Ik was toen 22 en iemand van eind de 40 was in mijn ogen een oude mens. Nu zijn we zelf zo oud, maar we vóelen ons niet oud. Laat staan out. Perceptie, hé.”

Buyse: “Ik herinner me nog dat Kiss in 1996 op tournee trok met de volledige bezetting, compleet met make-up en hun over the top-outfits. Ik dacht toen bij mezelf dat ze dat niet slecht deden voor een bende oude zakken. Bij deze, sorry Gene Simmons en co.”

Hadden jullie toen door dat je muzikaal goud in handen hadden?

Kowlier: “Neen, totaal niet. Het strafste vind ik nog dat het ook niet vergeten is. Hier zitten we, te klappen over een plaat van eind de jaren negentig. Ons initieel plan was om iets te maken waarmee we in het jeugdhuiscircuit mee aan de bak konden. Dát wilden we doen: van het ene jeugdhuis naar het andere trekken om onze nummers te brengen. Veel groter dan dat dachten we niet.”

4T4: (richt zich naar ons) “Mag ik even in de rol van interviewer kruipen? Hoe is de beslissing eigenlijk gevallen om er toch iets meer mee te doen, Flip?”

Kowlier: “All credits naar Joost Van Den Broeck. Een rasdrummer, trouwens. Toen we hem ons eerste werk lieten horen, was hij meteen verkocht. Op zijn advies zijn we toen onze toer gaan doen bij alle grote platenmaatschappijen van dit land.”

Buyse: “Op schoolreis naar Brussel, hé. En overal vingen we bot. Behalve bij Kinky Star. Zo belandde onze eerste demo op een goeie ochtend op de redactie van Studio Brussel.”

En de rest is geschiedenis.

Kowlier: “Min of meer. We kregen nog diezelfde dag telefoon dat ze ’s avonds om 19 uur Dommestik & Leverancier zouden spelen.”

Buyse: “Wij dus op mijn kot zitten luisteren. En natuurlijk vonden we dat fantastisch. Ik denk dat we ook het momentum mee hadden. We kwamen met iets totaal nieuws op de proppen: rappen in je eigen dialect, dat bestond niet in Vlaanderen. En al zeker niet in het West-Vlaams.”

4T4: “Hallo Hautekiet, het programma van Jan Hautekiet, speelde ook een grote rol in ons eerste succes. Hij is meteen op onze kar gesprongen. Elke West-Vlaming die in zijn show een nummer aanvroeg, koos voor ’t Hof van Commerce.”

“Het feit dat Wim Willaert en co nu volop in het West-Vlaams kunnen acteren, is mee te danken aan Filip” – DJ 4T4

Waar is ‘En in Izzegem’ eigenlijk opgenomen?

Buyse: (droog) “In de Overpoort.”

Excuseer?

Kowlier: “Echt waar. In een kamertje boven een leegstaand kopiecenter. Ik zie die opnamestudio, als je het kind al die naam kan geven, nog zo voor me: een kale ruimte met geleend materiaal.” (glimlacht)

4T4: “Ik heb de klank achteraf nog afgemixt. Daar heeft Kinky Star me 4.000 Belgische frank (100 euro, red.) voor gegeven.”

‘Dommestik & Leverancier’ is uitgegroeid tot het officieuze volkslied van West-Vlaanderen. Zo goed als elke West-Vlaming kan de eerste rhymes meerappen…

Buyse: (denkt even na) “Als je er zo even bij stilstaat, hebben we onze stempel op de Vlaamse muziekwereld wel gedrukt, ja. En dat zeg ik in alle bescheidenheid.”

4T4: “Ik vind Flips solowerk nog altijd een tikkeltje invloedrijker. Als Hendrik Conscience zijn volk leerde lezen, leerde Flip Kowlier zijn volk West-Vlaams. Dat mogen ze later op zijn graf zetten. Het feit dat Wim Willaert en co nu volop in het West-Vlaams kunnen acteren, is mee aan deze man hier toe te schrijven. En het is ook gewoon een héél straffe muzikant.”

Kowlier: “Allez, schone woorden. Ik dacht altijd dat op mijn graf zou staan: Hij leerde zijn volk niks, maar kon dat heel goed verbergen.” (algemene hilariteit)

Is het begin van ’t Hof van Commerce ergens ook levensbepalend geweest?

Buyse: “Zonder twijfel. We hebben toen met heel weinig middelen erg veel bereikt. We zijn de populairste dialectgroep van België. Misschien zelfs van de wereld!”

Kowlier: “Ik ben er zeker van dat ik solo geen groot plein zou kunnen vullen, zoals we dat in Kortrijk op het Nelson Mandelaplein van plan zijn. Met ’t Hof kunnen we dat wél.”

4T4: “Ik herneem: Flip Kowlier en ’t Hof versterken elkaar.”

Kunnen jullie de populariteit van de eersteling verklaren?

4T4: “Het is een tijdsdocument, vind ik. De puurheid speelt ook een rol.”

Kowlier: “En in Izzegem is, net als al ons ander werk, ontstaan vanuit onze passie voor muziek. Er was ook geen gram commerce mee gemoeid, ondanks onze naam.”

Buyse: “We horen ook vaak van mensen dat ze nog perfect weten waar ze waren toen ze Dommestik & Leverancier voor het eerst hoorden.”

Klopt. Van bovengetekende was dat op de speelplaats van het Heilig Hartcollege van Waregem, waar een klasgenoot het nummer bij had op een cassette op zijn walkman. Opgenomen vanop StuBru.

Buyse: “Voilà, dat bedoel ik. Het was voor veel mensen, op muzikaal vlak, een ankerpunt. Ik denk dat het succes ook schuilt in het feit dat we over alledaagse zaken rappen. Herkenbare onderwerpen, uit het leven gegrepen. ‘k zat in ’t skole en kè tien bladzidn gèt, zo’n zaken.”

Zijn jullie trots op het parcours dat ’t Hof heeft afgelegd?

Buyse: “Het zal wel zijn. Veel hiphopbands verschieten al hun kruit in hun eerste twee lp’s, wij zijn relevant gebleven.”

4T4: “Van al onze platen druipt de goesting ervan af. Wij kropen pas in de opnamestudio wanneer we zin hadden om nieuw werk te maken. We wílden zelf dat het er elke keer opnieuwboenk op was.”

Met als resultaat dat jullie evergreen na evergreen hebben geproduceerd. ’t Hof van Commerce is de Will Tura onder de hiphoppers.

4T4: “Ow, even remmen. Will Tura is de keizer van de Vlaamse muziek. Een compleet ander niveau. Maar het klopt wel dat we een zekere herkenbaarheid hebben. Na een paar beats weet je al dat je naar ’t Hof luistert.”

Buyse: “Ik denk dat gemeengoed een juiste term is. We hebben wel enkele nummers die zich in het collectieve geheugen hebben genesteld. De Vlaamse canon, wanneer wordt die weer voorgesteld? Misschien moeten we nog iets van ons insturen?”

“Onze opnamestudio was een kale kamer boven een leegstaand kopiecenter met alleen maar geleend materiaal” – Filip Kowlier

Wat vinden jullie zelf het beste nummer op ‘En in Izzegem’?

Buyse: “Dat is een lastige. Als je optreedt, speel je sowieso meer dan de helft van je werk niet. Anders sta je vijf uur op het podium.”

Kowlier: “We staan achter elk nummer. Maar Chance enZonder nietspringen er voor mij wel uit.”

Buyse: “Ik kan niet kiezen. De hele plaat op zich is het beste nummer.”

4T4: “Mag ik voor iets atypisch gaan? Ik vind de korte interludiums tussen bepaalde nummertjes de max. Flip sprak die met een heel hoog stemmetje in. Ik lig nog altijd plat als ik die hoor.”

Veel van jullie opvolgers noemen ’t Hof van Commerce als voorbeeld.

Buyse: “Wij waren ook de eersten die écht doorbraken. Voor ons gaapte het grote niets.”

4T4: “Ergens is het ook dubbel. Er staken copycats de kop op, een ander deel koos ook voor een vernieuwend pad. We stonden ook jarenlang alleen in de Vlaamse hiphopwereld. Nu begint het wat te lopen. Je hebt Stikstof, Brihang, Zwangere Guy… De Vlaming behandelt hiphop echter nog steeds stiefvaderlijk. Ze horen hier nog altijd liever grunge of zo.”

Jullie discografie is ook doorspekt van de gastoptredens. Met wie willen jullie nog eens de handen in elkaar slaan?

Buyse: “Mag ik eens serieus dromen? Stromae. Het moet heerlijk zijn om met die man te mógen samenwerken. Ik vind hem een regelrecht muzikaal genie. Formidable, dat is in mijn ogen pure hiphop. Het zal waarschijnlijk nooit gebeuren, maar goed. Of een collab met Angèle, nog zo’n ster van bij ons. En hoe heet dat meisje van Wevelgem ook alweer? Van Vuurwerk? Camille! Dat zou óók vierwerk geven. Liever uitpakken met iets verrassends dan met een rapper die al de revue passeerde. Met haar de studio induiken, dat zou toch indelijks de max zijn?”

4T4: “Ik heb het ook wel voor de Compact Disk Dummies. Dat zijn óók West-Vlamingen, hé. Ik heb Lennert (Coorevits, red.) al eens gevraagd om samen iets in het Nederlands te doen, maar daar voelde hij zich niet comfortabel bij. En voor Kraantje Pappie staat mijn deur altijd open.”

Kowlier: “Riemeloare mag van mij meteen komen meerappen. Jammer genoeg is hij op hiphop-pensioen.”

Zaterdag 2 september willen jullie Kortrijk doen daveren. We kunnen het nu al zeggen: het publiek heeft jullie gemist.

Buyse: “Kleine kanttekening: we treden elk jaar wel een paar keer op, hoor. We zijn nooit gestopt. Ons tempo ligt gewoon wat lager.”

4T4: “We doen het voor onze fans. Zij zijn om het plechtig te verwoorden vragende partij. En wie zijn wij dan om te weigeren? Het zal de max zijn.”

Wanneer jullie het podium na al die tijd betreden, is het dan zoeken naar de chemie?

Kowlier: “Totaal niet. We zitten in een vingerknip op dezelfde golflengte. Zet ons samen voor een publiek en we voelen ons weer twintig jaar jonger.”

Buyse: “Het is zoals een goeie jeansbroek. Je mag die maanden niet gedragen hebben, het zit meteen comfortabel. Ik heb ook altijd een waw-gevoel wanneer we aan het optreden zijn. Je tuurt naar die volle zaal die uit de bol gaat en dan begint het te dagen: ei, ik ben wel deel van ‘t Hof van Commerce.”

You have created a monster.

4T4: (grijnst) “Terwijl wij ook vaak gewoon in de zetel liggen. Ik herinner me een optreden, hier in De Vooruit, tijdens onze verjaardagstournee. De decibelmeter tikte tegen de 115-120 aan. We hoorden onze eigen muziek niet meer.”

In Kortrijk brengen jullie ‘En in Izzegem’ ten berde. Moet er daarvoor flink gestudeerd worden?

Kowlier: “Toch wel. Het zit ergens in je bovenkamer, je moet gewoon het juiste deurtje weten te vinden. Ergens is dat ook wel leuk, want zo herontdekken we ons vroegste werk.”

Buyse: “Maar eenmaal je de klink van die deur vast hebt, vloeit het er weer uit. Het is zoals met de fiets rijden. We hebben misschien een zetje nodig, maar verleren doe je nooit.”

Kowlier: “Wij mogen tijdens een show een foutje maken. Als er iets verkeerd loopt, neemt het publiek ons dat niet kwalijk. Het is zelfs deel van het spel.”

Het Nelson Mandelaplein kan duizenden mensen herbergen. Hoop je stiekem om het bordje ‘uitverkocht’ te mogen ophangen?

Kowlier: “Het zal ons lukken. We zien het groots. Die avond moet het kletsen.”

Waarom in Kortrijk en niet in jullie historische hometown Izegem?

Kowlier: “Simpel: omdat we daar geen passende locatie konden vinden. We hebben het bekeken, maar het is niet mogelijk op pakweg de Grote Markt van Izegem in te palmen zonder het stadscentrum plat te leggen. Daar kan bovendien ook minder volk binnen. In Kortrijk hebben we veel meer mogelijkheden. En trouwens, hoe lang is het rijden van Izegem naar Kortrijk? Tien minuten?”

Jullie tikken stilaan de 50 aan. Hoe lang gaat ‘t Hof van Commerce nog door?

4T4: “Wat mij betreft, staat er geen houdbaarheidsdatum op. Het is een deel van ons leven. Een belangrijk deel.”

Buyse: “Waarom binnen tien jaar geen 35 jaar ‘t Hof vieren? Kijk naar de Rolling Stones. Die blijven ook bezig.”

Kowlier: “Niets moet, alles mag. Ook op vlak van nieuw werk. Als we daar goesting in hebben, zal het komen. Maar laat ons eerst focussen op Kortrijk. Dat moet een bom worden.”