Twee collectiestukken uit het Yper Museum worden opgenomen in de Vlaamse Topstukkenlijst. Het gaat om de koperen fundatieplaat en lijst van de grafplaat van een elitekoppel uit de late middeleeuwen.
Een opname in de Vlaamse Topstukkenlijst is een erkenning voor uitzonderlijk en zeldzaam erfgoed. “Voor het eerst krijgt het middeleeuwse erfgoed van Ieper de erkenning die het verdient”, stelt Els Veraverbeke, conservator van de Ieperse musea. “Het is een mijlpaal voor onze stad, waarmee we onze rijke geschiedenis in de schijnwerpers zetten en Ieper als erfgoedstad op de kaart plaatsen.”
Gegraveerde fundatieplaat
Het eerste topstuk is een uitzonderlijk fijn gegraveerde fundatieplaat van Pieter Lansaem en zijn echtgenote Lizebette Pauwelins. “Dat echtpaar behoort in de vijftiende eeuw tot de absolute elite van Ieper. Wat de fundatieplaat zo uniek maakt, is niet alleen de lengte van de inscriptie, maar ook de verfijnde uitvoering in spaartechniek.”
“Met 6.472 zorgvuldig uitgebeitelde letters beschrijft de tekst gedetailleerd de stichtingsbepalingen. Bij hun overlijden schonk het echtpaar hun vermogen aan verschillende kerken, kloosters en godshuizen. In ruil moesten zij misdiensten inrichten voor het echtpaar en uitdelingen verzorgen aan de armen. Alle details daarvan zijn te lezen op de fundatieplaat. Waarschijnlijk is het kunstwerk vervaardigd in Brugge.”
Koperen lijst graf
Net zoals de koperen lijst van de grafzerk van het koppel, het tweede topstuk. Beide collectiestukken maken deel uit van de collectie van het voormalige Museum Belle Godshuis. De koperen lijst bewijst dat de twee kosten noch moeite spaarden voor hun laatste rustplaats.
Links en rechts prijken de twee wapenschilden van beide echtgenoten. In de hoeken staan de symbolen van de vier evangelisten afgebeeld. “Een bandrol met het grafschrift loopt over de volledige grafplaat. De hoofdmoot van de grafplaat toont de levenstijden van de mens. In zestien taferelen zie je een jongen opgroeien tot een jonge man en verder uitgroeien tot een succesvolle zakenman. Zijn leven eindigt als oude man en de laatste afbeelding toont het graf.”
Kindersterfte
“Maar liefst zeven van de zestien afbeeldingen gaan over de kindertijd. Net niet de helft dus. Mensen waren toen erg gefocust op de zorg van hun kroost. Een mogelijke verklaring daarvoor is de hoge kindersterfte. Ongeveer een derde van de kinderen haalt hun eerste verjaardag niet.”
“Vanaf de veertiende eeuw zien we ook een opmars aan materiële aandacht voor de kleinsten. Er verschijnt een overvloed aan speelgoed, zoals tollen, stelten en netjes om vlinders mee te vangen. Kinderlijke taferelen die ook vandaag nog bestaan. De grafplaat bouwt dus ook een brug tussen verleden en heden.”
3D-model
Naar aanleiding van de erkenning tot topstuk krijgt een 3D-model van de middeleeuwse grafplaat een vaste plaats in de museumopstelling. “Deze middeleeuwse koperen lijst is een schitterend voorbeeld van middeleeuws vakmanschap en biedt een intrigerend venster op het leven van een welgesteld Iepers echtpaar in de vijftiende eeuw”, stelt Emmily Talpe, schepen van Musea (Team Ieper).
“De opname op de Vlaamse Topstukkenlijst is een prachtige erkenning voor dit unieke stukje Iepers erfgoed!” (TP)
