Gloednieuw NAVIGO Visserijmuseum klaar tegen komst van potvis Valentijn in 2023

Het gloednieuwe NAVIGO Nationaal Visserijmuseum wordt de nieuwe toeristische troef van Koksijde-Oostduinkerke. Alleen nog deze zomer kunnen bezoekers een glimp opvangen van het ‘oude’ museum, maar intussen wordt gestart met de realisatie van twee nieuwe vleugels en potvis Valentijn zal vanaf 2023 de nieuwe blikvanger worden.

“De aanbesteding voor de bouw van het kooktheater en het depot waarvoor de oude pastorie wordt gesloopt is bezig”, vertelt een trotse burgemeester Marc Vanden Bussche. “De universiteit van Gent heeft ons laten weten dat de restauratie van potvis Valentijn sneller klaar zal zijn dan gepland. Valentijn zal onze toeristische trekpleister worden, die met zijn skelet van 17 meter en een gewicht van zo’n 1,5 ton een plek krijgt in een grote expozaal van 6 meter hoog, 25 m lang en 8 meter breed. Het museum is na 13 jaar intensief gebruik aan een update toe. als Valentijn hier zal ophangen, zal dit een nog grotere aantrekkingskracht hebben op bezoekers uit heel België en de buurlanden!”

(lees verder onder de video)

“Het is de bedoeling dat dit project er ook is voor de volgende generaties”, vult Stéphanie Anseeuw aan, schepen voor o.a. Cultuur en Erfgoed. “We gingen hiervoor in zee met architectenbureau HAVANA en architect Bert Haerynck. Hun ontwerp, zowel het nieuwe depotgebouw als de nieuwe museumvleugel met de potvis, tilt het huidige museumgebouw met het schip ‘OD1. Martha’ en de aquaria naar een hoger niveau. Ook de omgeving wordt onder handen genomen.”

Museumdirecteur Ineke Steevens: “De focus op de visserij blijft behouden, en potvis Valentijn legt de verdere link met de zee. Ook de link tussen verleden en heden wordt gelegd: we nemen ook de ecologische voetafdruk onder de loep en staan stil bij duurzaamheid. De volledige materiële collectie telt zo’n 7.000 objecten waarvan er nu minder dan 1.000 te zien zijn. Met het nieuwe depot en de nieuwe vleugel zal dat heel anders worden aangepakt! Momenteel krijgen we elk jaar 40.000 tot 50.000 bezoekers over de vloer, en dat zullen er gegarandeerd veel meer worden!”

De NAVIGO-museumsite middenin de dorpskern van Oostduinkerke karakteriseert met een veelheid aan elementen deze ‘zeemansplek’: het huidige visserijmuseum, estaminet De Peerdevisscher met zonneterras, de afdruk van de afgebrande kerk, het geborgen ereplein, de padenstructuur, de kastanje- en lindebomen.

Architect Bert Haerynck licht toe: “Het nieuwe museum wordt een cluster van gebouwen, een parelhalssnoer waaraan we nog enkele nieuwe parels toevoegen: een museumdepot met kooktheater en een nieuwe museumvleugel. Het depot komt er in de Pastoor Schmitzstraat, de nieuwe museumvleugel in de Vrijheidstraat waar het oudste deel van het museum plaatsmaakt voor het nieuwe bouwwerk.”

Ruim onthaal

“De nieuwe gebouwen houden rekening met de sereniteit van de omgeving en zullen naadloos aansluiten op de bestaande elementen. De museumvleugel zoekt de perceelgrens op en schaart zich zo naast de bouwlijn van de basisschool en de huizenrij verderop in de Vrijheidsstraat, waar ook de nieuwe toegang komt. Het nieuwe gezicht vertaalt zich als een hoogte-accent op het einde van de vleugel en zet het vernieuwde adres van de site in de verf. Het voorplein met zitbank kondigt de toegang aan. Het ruime onthaal is de draaischijf van het volledige museum: vanaf hier start je de vernieuwde museumroute, bezichtig je de tijdelijke expo, bezoek je het vissershuisje of snuister je rond in de museumshop. Een groot raam zorgt voor visuele interactie tussen wat er in het museum gebeurt en de voorbijgangers op straat. Via de onthaalruimte heb je toegang tot de potviszaal of neem je de trap naar de exporuimte boven.”

Potviszaal en ‘intieme’ kabinetten

Potvis Valentijn van Sint-André wordt dus de nieuwe en grootste museumbewoner, en zijn skelet wordt opgehangen in een dubbelhoge zaal. Het ontwerpbureau heeft er rekening mee gehouden dat de vloeroppervlakte ook kan gebruikt worden voor persconferenties, concertjes, lezingen… De ramen op het zuiden, afgeschermd door een luifel, zijn gepositioneerd op zithoogte en bieden een panoramisch uitzicht op de museumtuin en het vissershuisje. De noordgerichte hoge ramen laten optimaal museumlicht neerdalen. Drie intiemere exporuimtes met flexibele en tijdelijke wanden, de ‘kabinetten’, flankeren de hoofdbeuk en krijgen een autonome scenografie.

Potvis Valentijn van Sint-André wordt de nieuwe en grootste museumbewoner, en zijn skelet wordt opgehangen in een dubbelhoge zaal.

Vanaf het onthaal brengt een genereuze trap de bezoeker naar de exporuimte op de eerste verdieping. De zaal is volledig flexibel, op twee welgekozen canvassen na: één opening geeft een gekadreerd en uitgestrekt zicht op de volledige museumsite, een ander kijkvenster biedt een close-up op de kop van het potvisskelet. Door voldoende afstand te houden vrijwaart de inplanting van de nieuwe museumvleugel ook de autonomie van het achtergelegen vissershuisje. Zo omarmt het vernieuwde visserijmuseum het vissershuisje vanop een grotere afstand, met meer licht en lucht ertussen.

Kijkdepot met kooktheater

Aan de andere kant van het bestaande museum, in de Pastoor Schmitzstraat, zal een nieuw depotgebouw verrijzen waar de NAVIGO-collectie een veilig onderkomen vindt. Niet alle stukken worden in de permanente collectie getoond aan het publiek. De huidige standaarden voor een professioneel behoud en beheer van museale objecten vragen om een modernere infrastructuur. Een optimale klimatisering van een depotruimte is daarbij cruciaal. In het ontwerp van de nieuwe NAVIGO-depotruimte werd gekozen voor het duurzame ‘Denemarken-model’. Architect Bert Haerynck legt uit: “Dit betekent dat de depotruimte niet verwarmd of gekoeld zal worden. De wanden worden sterk geïsoleerd, maar de vloer niet, waardoor te grote temperatuurschommelingen worden gedempt. Het resultaat: een duurzame ruimte, met lage investerings- én energiekosten.”

Directeur Ineke Steevens vult aan: “Vanuit het aanpalende kijkkabinet, zeg maar het juwelenkistje met kostbare kleinoden van ons museum, zullen ook bezoekers trouwens een mooi zicht hebben op de museumcollectie in het depot. Naast het bewaren van het materiële erfgoed van het NAVIGO-museum, zal dit nieuw gebouw ook het immateriële erfgoed van de visserij verder borgen. Er wordt namelijk ook een demonstratiekeuken voorzien waar we in samenwerking met chefs van Hotelschool Ter Duinen de kunst van het reinigen, verwerken en bereiden van vis doorgeven aan het publiek, onder meer via workshops. En om vis te roken of vers gevangen garnalen te koken, kan men terecht in het tuintje met buitenhaard.”

Het hele gebouw wordt gekroond door een ‘ooievaarsnest’, waar de extra kantoorruimte, bibliotheek en vergaderruimte komen. Deze ‘penthouse’ zal een prachtig overzicht bieden over de hele museumsite.

Timing

– Uitvoeringsontwerp potvisvleugel: mei 2021 – september 2021

– Aanbesteding/gunning depot en potvisvleugel: november 2021

– Uitvoering: maart 2022 – september 2023

– Voorlopige oplevering: oktober 2023

– Kostenplaatje: ongeveer 4 miljoen euro – of er nog subsidies komen, is nog niet bekend.

Zomeropening

In juli en augustus 2021 wordt een stuk van het museum gratis opengesteld voor het publiek. De aquaria en het museumschip de Martha zullen te bezichtigen zijn, net als een tijdelijke expo over scheepswrakken voor onze kust. Voor de gezinnen met kinderen wordt een zoektocht voorzien.