Dominique Savelkoul, directeur van Mu.ZEE en Permekemuseum: “De collectie van Mu.ZEE is van iedereen”

In volle coronatijd werd Dominique Savelkoul (60) de nieuwe directeur van Mu.ZEE. Het museum voor moderne en hedendaagse kunst in de Romestraat in Oostende werd sindsdien radicaal gestript en heringericht en trekt fiks meer bezoekers dan vroeger. “Onze collectie is eigendom van iedereen en dat mag geweten zijn”, zegt ze enthousiast. “Kom kijken.”

Dominique Savelkoul had Limburgse ouders en groeide op in Antwerpen, maar streek jaren geleden in Brugge neer en keerde er na enkele buitenlandse omzwervingen terug. “Ik voel me een West-Vlaamse door adoptie. En ik ben ook echt een zeemens. In onze familie gaat het verhaal dat dat komt omdat mijn moeder na mijn geboorte eerst enkele weken naar zee ging en dan pas naar huis. Mijn hele jeugd bracht ik veel tijd aan zee door. Ik heb gesurft en gezeild.”

Wat deed je voor je drie jaar terug bij Mu.ZEE startte?

“Mijn eerste job was in Oostende, bij het Sunair van Mark Vanmoerkerke. Nadien kwam ik heel toevallig in de kunstensector terecht en werkte voor het Festival van Vlaanderen, het London Philharmonic Orchestra en de National Galery in Londen. Daarna was ik een tijd in Duitsland voor het oprichten van de RuhrTriennale met Gerard Mortier. Na een zijsprongetje in de financiële sector keerde ik terug naar de kunstwereld om de fusie tussen Opera en Ballet van Vlaanderen door te voeren. Dan werd ik raadgever van toenmalig minister van Cultuur Sven Gatz (Open VLD), voor ik drie jaar geleden als interimmanager voor Mu.ZEE werd aangetrokken. Het was niet de eerste keer in mijn loopbaan dat ik startte op een crisismoment.”

Waren er in Mu.ZEE veel uitdagingen?

“Ja, de problemen zaten dieper dan gedacht. Maar alle mogelijkheden waren er: een prachtig gebouw, een enorme collectie en een team met heel veel potentieel. Ik startte hier drie dagen voor de lockdown, waardoor ik thuis achter mijn computer zat en noch het team, noch de collectie, noch het gebouw kende. Ik was bovendien nooit museumdirecteur geweest. Maar het maakte dat ik er totaal onbevangen in sprong en alles opnieuw in vraag kon stellen.”

Wat leverde dat op?

“Van zodra het kon, hebben we, met het eigen team en zonder één extra euro, het hele gebouw radicaal gestript en teruggebracht tot het ontwerp van architect Gaston Eysselinck. Tussenschotten sneuvelden, waardoor je weer het oorspronkelijke warenhuis ziet. Eigenlijk is het nu veel meer museum dan ooit. Chapeau voor ons team, want dat is iets wat je geen twee keer in je leven doet. Bovendien verlieten we het opzet van zeven of acht kleinere expo’s, maar kozen radicaal om onze eigen collectie te tonen. Zo bieden we een overzicht van de Belgische kunst van 1880 – Ensor – tot vandaag. Dat is onze missie en daarmee zijn we uniek in ons land. Iedereen die wil weten wat er de laatste 150 jaar in België gebeurde op gebied van kunst, moet naar Oostende komen” ”

Hoeveel werken zijn er te zien?

“Van de 8.000 werken in onze collectie kunnen we er nog altijd maar een 250-tal tonen. We wisselen ze wel regelmatig met andere werken. Dat doen we om de veelheid en diversiteit van onze collectie te tonen, maar ook omdat het niet goed is voor een kunstwerk om het te lang in het licht te hangen. Zo krijgen bezoekers die na een half jaar nog eens terugkeren naar Mu.ZEE ook deels andere stukken te zien. Daarnaast houden we twee tijdelijke expo’s per jaar, één in de zomer en één in de winter. Het publiek weet dat alles te smaken. Onze expo Anna Boch, die nog loopt tot en met 5 november, breekt records en zal ruim over de 50.000 bezoekers gaan.”

Wat is jouw favoriete werk in de collectie van Mu.ZEE?

“Daar is moeilijk op te antwoorden. Het is als kiezen tussen je kinderen hé. We zijn ook bezig aan een inhaalbeweging om de geschiedenis breder te trekken, onder meer met meer vrouwen en meer diversiteit op zaal. Bovendien ben ik zelf nog heel veel aan het ontdekken. Het is zo’n luxe om ‘s morgens vroeg of ‘s avonds laat door een leeg museum te mogen wandelen.”

Staat Mu.ZEE er nu helemaal of zijn er nog veel uitdagingen?

“Er zijn zeker nog veel uitdagingen en ambities. We staan voor grote werken in de Romestraat, waardoor het museum wellicht vanaf het voorjaar 2025 voor twee jaar volledig dicht zal zijn. Het betreft vooral een technische renovatie: de liften, het dak, de luchttoevoer… maar ook het gelijkvloers word in een hedendaagser kleedje gestopt. Natuurlijk verdwijnt de collectie dan niet naar een donker hok, maar blijven we aanwezig met tijdelijke tentoonstellingen in en buiten Oostende. En ook het Permekemuseum in Jabbeke, dat binnenkort weer opent, behoort tot Mu.ZEE.”

Er is ook de piste die burgemeester Bart Tommelein (Open VLD) vorig jaar lanceerde, Mu.ZEE verhuizen naar Thermae Palace. Wat vind je daarvan?

“Ik zie de mogelijkheden en beperkingen van beide. Het gebouw in de Romestraat is knap/top, maar niet gebouwd als museum. En Thermae Palace is nog meer een iconisch gebouw, maar kent andere uitdagingen. Met de juiste visie aangepakt, kan dat ook fantastisch worden. Het liefst van al zou ik ze allebei houden. Maar die beslissing ligt bij de politiek, niet bij een museumdirecteur.”

Het Ensorjaar 2024 wordt bijzonder voor jullie.

“Het is mooi hoe Oostende hiermee omgaat en er een stadsbreed festival van maakt. We zijn heel blij dat wij mogen openen met de grote Ensortentoonstelling vanaf 15 december. Ensor is een trekker voor Oostende, al willen wij daar heel sterk Spilliaert en Permeke naast zetten. Wij hebben in Oostende de meeste werken van Spilliaert en zijn volop de kennis in huis aan het halen.”

Hoezeer ben jij zelf Oostendse geworden?

“Ik ben hier heel graag en mochten mijn kinderen niet zo gehecht zijn aan hun thuisstad Brugge, zou ik hier graag komen wonen. Het is echt een stad met een hoek af, waar iedereen welkom is, waar niet geoordeeld of veroordeeld wordt. En de creatieve manier waarop de diverse cultuurspelers en Toerisme samen werken, is echt hartverwarmend. Niet elitair, maar alles open trekkend.”