Maak kennis met Clem Vanhee, de messenmaker van de sterrenchefs: “Ik werk tot vijftig uur aan één mes. Het kleinste detail telt”

De handgemaakte messen van Clem Vanhee uit Gullegem zijn hot. Wie er eentje in de schuif wil, telt daar makkelijk 2.500 euro voor neer en moet vanop een wachtlijst geduld oefenen. Die hoge prijs schrikt zowel sterrenchefs als hobbykoks niet af, want zijn orderboekje staat méér dan vol. Dit weekend zet hij tijdens Buren bij Kunstenaars de deuren van zijn wonderkamer open. “Ik beschouw elk mes als een van mijn kindjes”, zegt hij.

Dat Clem Vanhee (40) ooit zijn brood zou verdienen met het creëren van zelfgemaakte messen, dat had hij aanvankelijk ook zélf nooit durven dromen. “Eigenlijk is het een uit de hand gelopen hobby”, glimlacht hij.

“Nadat ik een graduaat in mechanica en kunststofverwerking behaalde, ben ik destijds gestart als onderhoudstechnicus bij Koramic en heb ik onder andere nog acht jaar bij Bekaert gewerkt als ontwerpingenieur. Leuke jobs, maar ik miste toch iets. Ik heb altijd graag met mijn handen gewerkt, uiteindelijk was het mijn vader Lode die me in 2004 het ultieme zetje gaf. Volg een opleiding als siersmid, stelde hij me voor. Die ene tip heeft mijn leven in een volledig andere plooi gelegd.”

“Ik zal nooit twee identieke messen maken. Elk exemplaar is uniek”

Sinds januari 2017 is Clem fulltime messenmaker. “Ik ben altijd al zot geweest van vuur”, verduidelijkt hij. “Als kind kon ik úren naar een open haard staren. Nog steeds, eigenlijk. Een betere televisie bestaat er niet. Ook messen en zwaarden fascineren me al mijn hele leven. Nu kan ik die twee facetten combineren.”

Nooit identiek

Met zijn Atelier 185 in Gullegem smeedt Clem messen op maat van de klant. “Ik zal nooit twee volledig identieke messen maken”, benadrukt hij. “Elk exemplaar is uniek. Mijn doel is om elke keer opnieuw het perfecte mes voor de eindgebruiker af te leveren.”

“Aan iedere creatie gaat een pak overleg vooraf, veel trial & error ook. Het verhaal moet volledig kloppen. Ik werk ook enkel met natuurlijke materialen. Kunststof zal je hier niet vinden. Net als bijvoorbeeld illegaal verworven ivoor. Daar doe ik niet aan mee.”

Zijn allereerste mes – gemaakt in een Gentse smederij tijdens zijn opleiding – heeft een prominente plaats in de kleine showroom van zijn volledig zelfgebouwde huis, waar Clem met zijn vrouw Lieselot Geeregat (39) en hun twee kinderen Morris (6) en Mon (9) woont. “Om me te herinneren aan hoe alles destijds gestart is”, glundert hij. “En welke weg ik sindsdien heb afgelegd.”

Die is op zijn zachtst gezegd indrukwekkend te noemen. In 2011 startte Clem zijn eigen atelier op, een jaar later nam hij een eerste keer deel aan Buren bij Kunstenaars. “Sindsdien heeft de mond-aan-mondreclame snel zijn werk gedaan, al is het sinds 2018 pas écht heel druk geworden.”

Carcasse, Mirazur…

Toen zag Clem zijn eerste sterrenchef-bestelling binnenlopen. “Pascal de Valkeneer van het tweesterrenrestaurant Le Chalet de la Fôret in Ukkel had me aan het werk gezien en had in de familie enkele stukken ivoor uit Congo. Hij vroeg me om daar een messenset mee te maken.”

“Pascal was in de wolken met het resultaat en niet veel later contacteerde Thomas Troupin van het met één Michelinster bekroonde ¡Toma! in Luik me. Hij wilde genummerd tafelbestek met een eigen stempel erin gesmeed. Nu ben ik een dergelijke set aan het maken voor Carcasse in Koksijde, het sterrenrestaurant van Hendrik Dierendonck.”

Ook in de driesterrenzaak Mirazur in Zuid-Frankrijk is Clems werk te vinden, net als in The Jane. “Maar ook gepassioneerde hobbykoks kloppen bij me aan, net als jagers die op zoek zijn naar een uniek jachtmes.”

Levenslange garantie

Zijn unique selling point is volgens Clem het verhaal achter elk mes. “Het zijn objecten met een geschiedenis. En telkens een pièce unique. Ik doe ook alles zelf: van het ontwerp over het smeden tot de uiteindelijke assemblage, ik heb het hele proces in handen. En: ik geef een levenslange garantie. Mijn messen heb je letterlijk voor de rest van je bestaan.”

Het smeden van damaststaal – twee soorten staal die Clem laag per laag vakkundig op 1.500 graden Celcius samensmeedt – is de basis van alles wat er bij Atelier 185 gebeurt. “Damast is bijzonder sterk, de ideale grondstof voor wat ik doe: elke keer opnieuw het beste werktuig ooit maken.”

“Aan elk mes ben ik gemiddeld zo’n vijftig uur bezig, het kleinste detail is van tel. Ik beschouw mijn messen als mijn kindjes. Soms zou ik ze voor mezelf willen houden, want ik investeer heel veel liefde en passie in elke opdracht.”

Naast zijn atelier in Gullegem heeft Clem ook een werkplek in Zaventem Ateliers. “Centraler gelegen en ideaal om potentiële klanten te ontvangen.”

Hoefijzer

Een koksmes in damast kost bij Clem gemiddeld 2.500 euro, een Brut de Forge-tafelmes in kwaliteitsvol roestvrij staal heb je voor 250 euro. “Ook die maak ik volledig met de hand.”

“Het liefst werk ik met materialen die een verhaal te vertellen hebben. Zo kwam er ooit een man naar mij met een hoefijzer van zijn overleden paard. Hij vroeg me om daarmee een mes te maken. Voor het handvat kon ik het hout van een dode abrikozenstruik uit zijn tuin gebruiken en ik verwerkte ook wat as van zijn paard in het lemmet.”

“Toen ik hem het mes overhandigde, schoot de man vol emotie. Voor zo’n zaken doe ik het. Dan weet je dat je werk een verschil maakt.”

Per jaar laat Clem een vijftigtal damastmessen en om en bij de 300 Brut de Forge-messen op de wereld los. “Daar heb ik mijn handen best vol mee”, stelt hij. “Ik werk met een wachtlijst omdat ik voor elk mes mijn tijd wil nemen. Het moet elke keer perfect zijn.”

Eén droom heeft Clem nog. “Ik zou heel graag een mes voor ons koningshuis maken”, glimlacht hij. “Onze koninklijke familie is de belichaming van ons land en ik maak een op en top Belgisch product. Dat zou de kers op de taart zijn.”

Bezoek Atelier 185 (Torrestraat 180 in Gullegem) op zaterdag 15 en zondag 16 oktober van 10 tot 12 en 14 tot 18 uur. Clems echtgenote toont er eveneens haar juwelencollectie van LunaLotta. Info: www.atelier185.be.