Het Psychiatrisch Ziekenhuis H. Familie in Kortrijk nam actief deel aan een onderzoek dat diepgaand inging op de motieven van hulpverleners om dwang toe te passen. Uit het onderzoek blijkt dat dwang gebruiken sterk is afgenomen. Het kunstwerk ‘Bedwongen Vrijheid’ vormt de weerspiegeling van de resultaten.
Bart Debyser, Jana Verguchten en Annelies Verkest, drie onderzoekers van Vives, hebben twee jaar via uitgebreide interviews medewerkers bevraagd in diverse psychiatrische ziekenhuizen in West-Vlaanderen, alsook binnen de ouderen- en thuiszorg. In het praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek met als titel ‘Als zorg dwingt’ gingen de onderzoekers op zoek naar de beweegredenen of motieven van zorgverleners bij het wel of niet toepassen van dwang in de zorgsituatie.
“De resultaten zijn van belangrijke waarde voor de verbetering van de zorg”, zegt Dominiek Gheysen van De Korbeel, de kinder- en jeugdpsychiatrische afdeling van het Psychiatrisch Ziekenhuis Heilige Familie Kortrijk. “Het onderzoek legt de complexiteit van dwang bloot. Onder dwang wordt verstaan het geheel van vrijheidsbeperkende afspraken en maatregelen die genomen worden om de patiënt voor zichzelf en voor anderen te beschermen. Patiënten ervaren dit veelal als zachte dwang maar soms ook als harde dwang”, duiden Annelies, Jana en Bart. “Hoewel de principes van herstel en evenwaardigheid steeds meer ingang vinden, blijft dwang toch wel nog een realiteit, zij het in mindere mate en met een afnemende trend.”
Bewustwording
De conclusies van dit onderzoek beogen de bespreekbaarheid van dit thema onder hulpverleners te vergroten. “Zeker vooral als het gaat over twijfels en motieven. Een persoon schreef zijn bevindingen op hoe hij zich voelde. Bewustwording blijft cruciaal, evenals het reflecteren op de eigen stijl om persoonsgerichte zorg te waarborgen. Het doel is duidelijk: dwang moet de allerlaatste optie zijn, en de evaluatie van informele dwang is essentieel”, aldus de drie onderzoekers. Met het resterende budget van het onderzoek werd een kunstwerk gemaakt dat een weerspiegeling vormt van de resultaten en de thematiek van het onderzoek.”
“Het kunstwerk ‘Bedwongen Vrijheid’, is van de getalenteerde kunstenares DJOELS. “Het is de wens van de betrokkenen dat het kunstwerk een breed publiek bereikt en een rondreis maakt langs diverse zorginstellingen en zorgorganisaties. PZ H. Familie heeft de eer het kunstwerk in primeur twee weken te mogen tentoonstellen.”
