Fietsroute met oorlogsgedichten voor Kunstenfestival Watou: “Traag beleven is de boodschap”

Het dorp Watou in Poperinge wordt van 1 juli tot en met 3 september opnieuw ondergedompeld in poëzie en beeldende kunst. Stad Poperinge, inspirator Koen Vanmechelen en de curatoren van het Kunstenfestival Watou – Edith Doove en Michaël Vandebril gaven Watou 2023 de slagzin /kom.po’zi.ci.o/. “Dertig kunstenaars en twintig dichters componeren nieuw werk ter plaatse”, zegt cultuurschepen Loes Vandromme. “Het kunstenfestival pakt dit jaar ook uit met enkele nieuwe locaties, een podcast met ambassadeur van het Huis van de Dichter Jelle Van Riet en een poëzefietsroute met oorlogsgedichten.”

Watou 2023 krijgt het thema /kom.po’zi.ci.o:/ mee. Het concept verwijst naar de Franse socioloog Bruno Latour. “In deze specifieke tijd, gekenmerkt door de gevolgen van het zogenaamde Antropoceen met een onontkenbare klimaatopwarming, en een oorlog die wel erg dicht bij onze deur komt, is het volgens Latour meer dan ooit zaak om weloverwogen keuzes te maken, om te componeren”, zegt de Nederlandse curator, schrijfster en onderzoekster Edith Doove. Zij is de nieuwe curator beeldende kunst voor Watou 2023. Ze zetelt dit jaar voor de tweede keer in de jury van Patchwwwork. “Verder komt de keuze voor Compositie als naam voor het festival voort uit zowel een doordenken van het principe van Patchwwwork als het werk van de verkozen Patchwwwork-kunstenaars zelf”, verduidelijkt Doove.

Patchwwwork

“De lancering van een open call in de lente van 2022 was het startschot van het kunstenfestival. 170 kunstenaars uit binnen- en buitenland stelden zich vorig jaar kandidaat voor Patchwwwork. Een interdisciplinaire en internationale jury selecteerde dertig kunstenaars die in de zomer van 2022 in het dorp kampeerden. Ze gingen in dialoog met de inwoners, voelden het landschap en dompelden zich onder in het festival dat die zomer plaatsvond”, legt cultuurschepen Loes Vandromme (CD&V) uit. “Op basis van hun ervaringen, werkten ze projectvoorstellen uit voor nieuwe installaties. Uit deze voorstellen selecteerde de jury 19 projecten die momenteel gerealiseerd worden en te zien zullen zijn op Kunstenfestival Watou 2023.”

Samenwerking

“Tweederde van het festivalprogramma werd collectief voorgedragen. Ik had daar wel een stem in, maar ben niet de enige auteur. Dat vind ik een heel belangrijk en ook tamelijk uniek gegeven, wat maakte dat ik met veel plezier het curatorschap aanvaardde. Ik kan het geheel van een tentoonstelling of festival weliswaar aansturen, in- of aanvullen, maar daarbij zoek ik de voortdurende uitwisseling met anderen. Er is een constante samenwerking tussen stad Poperinge, Michaël Vandebril en mezelf”, zegt curator beeldende kunst Doove.

“De essentie van het kunstenfestival? Het maakt mensen gelukkiger dan tevoren” – Michaël Vandebril, curator poëzie

“Niet enkel de wereld heeft het dorp wat te leren, maar ook omgekeerd. Het globale bestaat enkel door de generositeit van het lokale”, vertelt inspirator van Patchwork Koen Vanmechelen. “Dat vormde de basis voor mijn inspiratie van Patchwwwork; een onderzoeksproject over hoe de volgende edities van Watou eruit kunnen zien. Na twee edities zie ik een duidelijke triptiek ontstaan; Sense of Place toonde de werken in dialoog met hun omgeving en ging over de zoektocht van wat een werk (en het kunstenfestival) betekent in de wereld. Dit jaar gaan we naar de kern en staat de ontwikkeling centraal; het vormen van de juiste compositie. Na het volgende Patchwwwork traject, geloof ik dat we een antwoord gaan kunnen bieden op de vraag wat Watou voor de wereld kan betekenen, en dat we klaar zijn om met iets nieuws naar buiten te treden.”

Artistieke familie

De lijst met Patchwwworkers werd door Doove aangevuld met andere kunstenaars. “In mijn persoonlijke keuze van bijkomende kunstenaars werk ik samen met wat ik graag mijn artistieke familie noem. Met sommigen werk ik al jaren, anderen zijn recente toevoegingen. De nadruk ligt bij alle bijdragen aan het festival vooral op het nieuwsgierig ontdekken van het wellicht minder of totaal niet bekende om zo een horizon te verbreden”, aldus Doove.

Op Watou 2023 zal er werk te zien zijn van meer dan dertig kunstenaars. Ook dit jaar staat Watou garant als een plek waar beeldende kunst en poëzie versmelten. Er zal nieuw werk te zien zijn van meer dan 20 dichters. “Geen kunstenfestival zonder poëzie. Het siert de stad Poperinge om de fakkel te blijven geloven in de kracht van Watou als kunst- en poëziedorp. De essentie van het kunstenfestival? Het maakt mensen gelukkiger dan tevoren”, aldus Michaël Vandebril, curator poëzie en jurylid van Patchwwwork. Vandebril is medeoprichter van het Huis van de Dichter in Watou, het voormalige woonhuis van Gwij Mandelinck dat sinds 2018 een uitgelezen residentieplek is voor literaire makers.

“Elke kunstenaar wordt gekoppeld aan een dichter. Samen gaan ze in dialoog” – Michaël Vandebril, curator poëzie

Nieuwe creaties

“Ook inzake poëzie kies ik voor nieuwe creaties zodat het Patchwwworkformat wordt versterkt. Elke kunstenaar wordt gekoppeld aan een dichter. Samen gaan ze in dialoog. Dit resulteert in een nieuw gedicht dat werd geïnspireerd door het kunstwerk en dat in situ wordt geïntegreerd. Op die manier werd de verwevenheid tussen kunst, poëzie en plek maximaal zichtbaar, wat de grote troef van de vorige editie bleek. Voor Watou 2023 was ik vanaf het begin betrokken: ik maakte deel uit van het curatorial team dat de kunstenaars selecteert en begeleidt. Op deze manier ben ik nog beter geplaatst om de kunstenaars te linken aan de dichters zodat de match vruchtbaar en inspirerend is”, zegt Vandebril. “Er is een ruim pallet van oudere, jonge en buitenlandse dichters. Er zijn meerdere Europese dichters waaronder Ilya Kaminsky uit Oekraïne.”

Fietsroute en poëziepodcast

Naast deze in situ gedichten wordt het poëziegedeelte aangevuld met een nieuwe fietsroute. “Het project Landscapes | Feel Flanders Fields wil de sporen van WO I in het Westhoek-landschap ontsluiten. Het is een initiatief van Toerisme Vlaanderen en Westtoer. Verschillende initiatieven, waaronder de poëziefietsroute, versterken het oorlogs- en vredesverhaal van de Westhoek. Het parcours brengt de fietser langs verschillende oorlogsgedichten die geselecteerd of geschreven werden door hedendaagse dichters onder andere Geert Buelens, Ruth Lasters, Alicja Gescinska en Max Temmerman. Die WO I-thematiek inspireerde ook een aantal van onze kunstenaars. En in Kasteel De Lovie zal voor het eerst een indrukwekkend decor te zien zijn uit de voorstelling Why We Fight, van Alain Platel en Berlinde De Bruyckere”, zegt schepen van Cultuur, Loes Vandromme.

“Als je naar Watou komt, word je overdonderd en ondergedompeld” – cultuurschepen Loes Vandromme

“Huis van de Dichter en zijn ambassadeur Jelle Van Riet maakt in samenwerking met Kunstenfestival Watou, Poëziecentrum en De Standaard een verdiepende podcast die tot lezen van poëzie wil verleiden. In zeven afleveringen delen dichters en lezers in het oude pastoriehuis, de voormalige woning van Gwy Mandelinck, hun geheimen en passie voor het lezen van poëzie”, vult curator Vandebril aan.

Locaties

“Een aantal nieuwe locaties zorgt voor een verrassend parcours door het dorp. Watou blijft de uitvalsbasis van het kunstenfestival en toont het gros van de kunstenaars en dichters. De bezoekers zullen in het dorp bekende locaties herkennen”, zegt schepen Vandromme. “Het Kasteel De Lovie maakt ook dit jaar deel uit van het parcours. Het kasteel en park zelf bieden bijzondere mogelijkheden voor de presentatie van kunst en poëzie. Het park biedt rust, geborgenheid én ruimte aan wie er verblijft, werkt of schoolloopt. De nieuwe locaties laten we nog even een verrassing. We dagen de mensen uit om af te zakken.”

Vroegboekactie

Watou 2023 vindt plaats van 1 juli tot en met 3 september. Het kunstenfestival is te bezoeken van woensdag tot maandag, telkens van 10 tot 18 uur. Dinsdag is de sluitingsdag. Tickets kunnen vanaf 1 mei gekocht worden via de website voor 20 euro (standaardtarief). Het kunstenfestival pakt dit jaar uit met een vroegboekactie. Tickets kunnen tijdens de maand mei aangekocht worden aan 18 euro. Bovendien maken deze early birds kans op een St.-Bernardus belevingspakket ter waarde van 40 euro.

“Als je naar Watou komt, word je overdonderd en ondergedompeld. Traag beleven is de boodschap die het kunstenfestival uitdraagt. Je kan je bezoek dus het best spreiden over enkele dagen. Het ticket is daarom meerdere dagen geldig om het publiek de kans te geven volop te genieten van het kunstenfestival, maar ook van de omgeving, van Poperinge en van de Westhoek”, zegt schepen van cultuur Loes Vandromme.

Professionele kunstenaars en laatstejaars bachelor- of masterstudenten aan een kunstopleiding kunnen zich opnieuw via een open call inschrijven voor het project Patchwwork. Inschrijven voor de open call kan nog tot 20 april 2023 via de website.