Bijzondere expo ‘Pelgrimage’ over Magritte en Delvaux in Oostduinkerke: “Ooit vroeg madame Magritte me op de koffie”

De tentoonstelling ‘Pelgrimage – Reis naar het rijk van Magritte en Delvaux’ neemt bezoekers op een unieke manier mee in het universum van twee iconische Belgische kunstenaars. De aanleiding is de ontmoeting van Lisbeth Claus (71) met ‘madame Magritte’, en de verhalen die ze daar later over vertelde aan historicus-kunstschilder Koen Broucke en journalist en auteur Luc De Decker.

Lisbeth Claus (71) werd geboren in Oostende en groeide op in De Panne. Ze trok na haar studies aan de KU Leuven naar de Verenigde Staten, aanvankelijk als hr-manager, later als professor en wereldwijd geconsulteerd expert. Lisbeth was een jaar of tien toen ze een poëziealbum kreeg, waar vrienden en familie een tekening of gedichtje in zetten. “Ik vond dat eigenlijk belachelijk en het album belandde snel in een vergeten lade”, steekt Lisbeth van wal.

“Tot ik op een schoolreis voor 10 Belgische frank twee postkaarten kocht in een museum. De ene stelde L’Empire des Lumières voor van René Magritte, de andere Le train du soir van Paul Delvaux. Die twee kunstenaars fascineerden mij en dit zou zo mijn hele leven blijven.”

Madame Magritte

“Ik kleefde mijn album vol met postkaarten van hun werken, en nam het mee op kot toen ik in Leuven sociologie ging studeren. Toen mijn kotgenote stiekem had gesnuisterd in dat album, vertelde ze dat aan haar grootmoeder, die het doorvertelde aan haar buurvrouw, Georgette Berger, alias madame Magritte. Ik kon het haast niet geloven, maar madame Magritte vroeg me op de koffie en zei dat ik mijn album moest meebrengen.”

“Paul Delvaux deed open in een mouwloos hemd, sloffend op sandalen” – Lisbeth Claus

“Zo zat ik op een lentemiddag in 1970 in het salon van haar statige herenhuis in de Mimosastraat in Schaarbeek. Madame Magritte stelde me op mijn gemak met vragen over mijn familie, over wat ik zoal deed. Toen ze hoorde dat Oostende en De Panne mijn thuishavens waren, zei ze dat zij en haar man jarenlang hun zomervakanties doorbrachten in Koksijde. Zo kwamen we in de buurt van Paul Delvaux, die ook een link had met Sint-Idesbald, net als veel andere kunstenaars en schrijvers destijds.”

Knikkende knieën

“Madame drong erop aan dat ik bij Delvaux moest gaan aanbellen en hem vragen om iets in mijn album te schrijven. De dag dat ik aanbelde bij zijn huis in Veurne was dat met knikkende knieën. Ik zie Delvaux nog voor me: in een mouwloos hemd, een brede broek, sloffend op sandalen. Hij was heel terughoudend, maar toonde wel interesse in mijn album. Daar schreef hij in: ‘En cordial hommage, Veurne, le 9-6-72’. Toen madame Magritte dit een tijd later onder ogen kreeg, reageerde ze ontgoocheld: “Heeft hij niets anders geschreven? Je album verdient beter. Laat het nog eens bij mij, dan schrijf ik er iets in.” Dat deed ze ook, enkele maanden later. Die pagina’s nam ik mee toen ik verhuisde naar de Verenigde Staten, waar ik ze heb laten inkaderen.”

Boek en expo

Enkele jaren geleden kocht Lisbeth een schilderij van Koen Broucke, en zo kwam het Magritte-verhaal ter sprake. Koen vond dit bijzonder, en zo ontstond het idee om samen met Luc De Decker het boek Rendez-vous met Georgette Magritte en Paul Delvaux te maken. “Ik stelde voor om het te illustreren, maar niet met de werken van deze kunstenaars die al overal te zien zijn”, vertelt Koen. Koen Broucke is een kunstenaar die zich niet in een hokje laat plaatsen. Hij is historicus, doctor in de kunsten, schilder, schrijver, muzikant en componist. Zijn werk wordt gekenmerkt door onderzoek, speelse fictie en een diepgaande fascinatie voor geschiedenis. Hij schreef biografieën van fictieve kunstenaars en schilderde reeksen in hun stijl. Hij ondernam pelgrimages in de voetsporen van meerdere kunstenaars, waaronder Magritte en Delvaux. “Met mijn schilderijen plaatsen we het leven en de creaties van deze twee beroemde kunstenaars in een ander perspectief”, zegt Koen.

“Ik heb vele plekken geschilderd waar ze hebben gewoond en gewerkt: Lessines, Brussel, Schaarbeek, Bosvoorde, Veurne, Koksijde… De tentoonstelling toont ook een reeks variaties op Train du soir en L’Empire des lumières. Voor deze laatste reeks vertrok ik vanuit mijn eigen huis in Waulsort, Villa des Roses, en schilderde het in de magische nachtsfeer van Magritte. Villa des Roses heeft een bijzonder silhouet en lijkt sterk op het iconische herenhuis uit Magrittes beroemdste werk. Daarvan maakte hij 17 versies, en in 2024 werd één versie geveild voor een recordbedrag van 121,16 miljoen dollar.”

Lisbeth besluit: “Magritte en Delvaux blijven me biologeren – ieder op zijn eigen manier. Ik spreek geen voorkeur uit. In mijn album werden ze verenigd. Tijdens hun leven gooiden ze niet met bloemen naar elkaar, of er zaten venijnige doornen aan. Het waren einzelgängers, met een eigen stijl en ritme, allebei met een koppigheid. Hun werk is een ode aan de eigenheid, originaliteit, individualiteit. Ze zijn met niemand te vergelijken, ook niet met elkaar.”