Volgens klimaatwetenschappers wordt 2050 een kantelpunt in de geschiedenis van onze planeet. Televisiemaker Eric Goens brengt met de straffe docu ‘2050’ een unieke kijk op het weinig genuanceerde debat en doet dat vanuit het standpunt van het meest fascinerende continent. “Er bestaan letterlijk geen woorden om Antarctica te beschrijven.”
Als we al niet murw worden geslagen met nieuws over Trump, Oekraïne en de Gaza-strook is er ook nog de klimaatberichtgeving waar we allerminst vrolijk van worden. Volgens klimaatwetenschappers wordt 2050 een kantelpunt. Daarbij kijken ze met bezorgde ogen richting Antarctica, waar het ijs zienderogen smelt. Het continent sprak altijd al tot de verbeelding van avontuurlijke Belgen. Meer dan honderd jaar geleden verrichtte ontdekkingsreiziger Adrien de Gerlache puur pionierswerk door als eerste te overwinteren in het zuidpoolgebied. Vandaag verricht Alain Hubert met zijn team baanbrekend werk op de Prinses Elisabethbasis. Hubert maakte ooit met wijlen Dixie Dansercoer de langste oversteek van Antarctica. Bijna tien jaar geleden kwam hij in het oog van een politieke storm terecht op het moment dat televisiemaker Eric Goens hem ging opzoeken voor de reeks Bargoens. De televisiemaker kan zich naar eigen zeggen nog altijd kwaad maken over hoe onheus de onderzoeker toen behandeld werd en “hoe zelfs de rechter vond dat hij gekoeioneerd werd”.
Voor Goens was de eerste kennismaking met Antarctica er evenwel eentje die bleef nazinderen. “Ik had mezelf voorgenomen dat ik er na mijn pensioen een film zou over maken. Maar het klimaatdebat werd zo urgent dat ik niet anders kon dan het nu aan te pakken. Ik wist dat ik hier geen 15 jaar meer mee moest wachten.” Dus ging de geboren Koksijdenaar op zoek naar fondsen en trok hij met een ploeg richting het zuidpoolgebied voor de indringende film 2050, die in première ging op het Filmfestival van Oostende en sinds woensdag in de bioscoop speelt.
Geen menselijke invloed
Het resultaat is geen belerende klimaatfilm, maar eerder een ode aan Antarctica, doorweven met enkele prachtige verhalen. We zien hoe de kleindochter van de Gerlache voor het eerst voet aan wal zet in het gebied, het wondermooie verhaal van medewerker Simon die in de voetsporen van zijn vader treedt, het innovatieve werk dat verricht wordt op de basis én de droom van een nieuwe basis. De film is ook doorspekt met indrukwekkende beelden van het desolate landschap en wordt gedragen door een knappe soundtrack, waardoor dit het soort film is dat blijft nazinderen. En ja, ook de klimaatproblematiek komt aan bod, maar op een doordachte manier. Want het klimaatdebat is naar eigen zeggen al lang een doorn in het oog van Eric. “Aan beide kanten van dat debat overheersen de extremisten, maar daartussen zit een brede massa mensen die je veel beter kan bereiken met nuance dan met polarisering. Ja, er is een ernstig probleem. En ja, er is ook nog hoop.”
Goens is nog steeds onder de indruk van wat hij zag. “Als ik een top tien zou moeten geven met de mooiste plekken die ik ooit zag, dan speelt die top tien zich helemaal af in Antarctica. Er bestaan letterlijk geen woorden voor om te beschrijven hoe prachtig en absurd anders Antarctica is. Soms sta je op plekken waar in het beste geval 50 mensen je zijn voorgegaan. Het idee dat je op grond kan lopen waar je misschien de allereerste mens ooit bent die op die exacte plek bent geweest…” (blaast) “Het is spijtig om te zeggen, maar al die glorieuze pracht bestaat omdat er geen menselijke invloed is. Het blijft me ook verbazen hoe weinig fier we zijn op iets als de Prinses Elisabethbasis. Geen énkel land slaagt er in om zo’n fenomenaal en baanbrekend werk uit te voeren, bijvoorbeeld op vlak van uitstoot. We zijn zo trots als we met ons land ergens zevende in een koers eindigen, maar over dit wordt amper gesproken.”
Logistieke nachtmerrie
Wat de kijker niet ziet, is hoe zo’n productie niet alleen peperduur is het kostenplaatje komt al snel uit op 2,5 miljoen euro maar ook een logistieke nachtmerrie. “Alleen al om er te geraken. Als je naar Zuid-Afrika reist, ben je nog niet halfweg en moet je nog twee gammele vliegtuigen nemen. Het is onbeschrijflijk als je de temperatuur opeens voelt zaken van 40 graden naar -20 graden. De grootste uitdaging? Toch de ontbering en het isolement. Op een gegeven moment maak je een doortocht van zeven dagen, maar doe je er tien dagen over door een zogenaamde whiteout (fenomeen waardoor je op zicht de bodem en de lucht niet van elkaar kunt onderscheiden, met desoriëntatie als gevolg, red.). Je verliest op dat moment elke notie van tijd en locatie. Of ik niet gedacht heb: waar ben ik nu aan begonnen? Dat denk ik bij elk project.” (lacht)
“We zijn de eerste generatie die het probleem én de oplossing kent” – Eric Goens
“Maar als je het hebt over de urgentie: als een storm met 130 kilometer per uur tegen zo’n container inbeukt, weet je wie de échte baas is van deze bol waarop we leven. En dat is de natuur. Zelfs de grootste idioot kan het niet meer ontkennen. Nee, ik word er niet moedeloos van. We gaan het alleen maar redden met nuance. We zijn de eerste generatie die het probleem én de oplossing kent.”
Van de film verschijnt ook een boek bij Pelckmans en dit najaar ook nog een serie. “Die focust op de aanloop naar de lancering van de NISAR-satelliet (een samenwerking tussen NASA en India, red.) die een onweerlegbaar beeld zal vormen van het smelten van de ijskappen. Dat verhaal sluit heel sterk aan op dat van 2050 en staat er tegelijkertijd los van. In die zin zelfs dat de regisseur en monteurs van de film en serie eigenlijk geen contact mogen hebben om elkaar niet te beïnvloeden.”
‘2050’ speelt nu in de bioscoop. Het gelijknamige boek is uit bij Pelckmans.
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
