Sam Claeys maakt kortfilm over (zijn) psychische kwetsbaarheid

Sam Claeys: “Ik zag parallellen tussen het intreden van de eerste lockdown en mijn geestesgesteldheid.” (foto Davy Coghe)©Davy Coghe Davy Coghe
Sam Claeys: “Ik zag parallellen tussen het intreden van de eerste lockdown en mijn geestesgesteldheid.” (foto Davy Coghe)©Davy Coghe Davy Coghe
Stefaan Van Volcem
Stefaan Van Volcem Freelance journalist KW

Sam Claeys heeft op zijn YouTube-kanaal zijn kortfilm ‘Brighton Darklee’ gepost. Naast een prachtig kijkstuk is het ook een heel moedige getuigenis over zijn bipolaire stoornis: hij wisselt depressieve periodes af met manische. “Ik ben genetisch belast, maar een niet beantwoorde liefde is de trigger geweest die mijn stemmingswisselingen verergerd heeft”, zegt Claeys. “Er rust nog altijd een taboe op psychische kwetsbaarheid. Met mijn film wil ik dat proberen te doorbreken.”

Sam Claeys (57) woont in de Langestraat en is met die buurt al decennialang vergroeid. Aanvankelijk koesterde hij het plan om een documentaire te draaien over de Sint-Annawijk in covid-19-tijden. Claeys werkte immers enige tijd als gids in de naburige Sint-Annakerk. “Dat oorspronkelijke idee heb ik laten varen om een kortfilm te draaien rond mijn bipolaire stoornis”, vertelt hij. “Ik zag parallellen tussen het intreden van de eerste lockdown en mijn geestesgesteldheid. Van een doldraaiende maatschappij kwamen we plots terecht in een veel kalmere samenleving, die op veel domeinen zelfs tot stilstand kwam.”

De Zwarte Dood

Dat zette Claeys ertoe aan om een personage te creëren, de hoofdfiguur in zijn kortfilm ‘Brighton Darklee’. De titel is een verwijzing naar het pseudoniem dat een vriend van hem aannam. Die vriend stapte een achttal jaar geleden uit het leven. “Het personage dat ik speel, neemt verschillende gedaantes aan. Daarom draag ik op een bepaald moment zelfs een masker dat door dokters werd gedragen toen hier de pest woedde”, legt Claeys uit. “De Zwarte Dood kende immers eenzelfde epidemisch karakter als het coronavirus. Mijn kortfilm heb ik dan ook gedraaid in zwart-wit, met hier en daar rode tinten.”

Claeys stond grotendeels zelf in voor het camerawerk van ‘Brighton Darklee’; de montage besteedde hij uit aan videast Bertrand De Bock. De meeste opnames, die hij met zijn Kodak maakte en die rond Halloween van start gingen, maakte Claeys in zijn eigen woonst. Daarnaast draaide hij in De Boetseeracademie van Nancy Calmeyn, op de centrale begraafplaats in Assebroek en – uiteraard – in de Langestraat. Zowel binnen, in het Brocante Café van Robbe de Backer, als buiten, zoals aan het brugje dat de Langestraat met de Hoogstraat verbindt. Er is ook een cameo voor Rita Peers, die samen met haar wederhelft Den Elder drijft.

Drieluik

‘Brighton Darklee’ is een drieluik. Het eerste deel weerspiegelt de realiteit, het tweede luik de depressie, het derde de manie. Eindigen doet Claeys al zingend, hij is weer bij zijn positieven.

“Soms gooi ik iets beledigends op Facebook, en daarna moet ik brokken zien te lijmen”

“Dat is de manier waarop mensen met een bipolaire stoornis hun leven ervaren. Ik heb maanden dat ik volkomen lusteloos ben, maar die episode vervloeit in een periode waarin ik nauwelijks slaap, weinig eet, veel drink en voortdurend in de weer ben”, verduidelijkt Claeys. “Die manie, waarin bij mij alle remmen los gaan, mondt uit in een psychose. Dan heb ik nauwelijks realiteitszin. Als je daar overheen bent, gaat dezelfde cyclus opnieuw van start. Deels is mijn bipolariteit genetisch te verklaren, want mijn moeder was een depressief persoon. Ik ben homo en toen ik een tiental jaar geleden op liefdesvlak door iemand met een kluitje in het riet werd gestuurd, is mijn bipolariteit tot volle ontwikkeling gekomen. Het geneesmiddel Lithium draagt ertoe bij dat mijn stemmingsschommelingen minder uitgesproken zijn.”

Verpleger en acteur

Na zijn humaniora volgde Claeys een opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. Iets wat zijn vader hem oplegde. Omdat hij zelf een andere studiekeuze voor ogen had, ging hij aansluitend in de leer bij De Kleine Academie in Brussel, die hem tot acteur kneedde.

“Na dat theaterbad heb ik zo’n tien jaar gefreelancet als acteur, onder meer in kindertheaterproducties in De Werf (vandaag onderdeel van KAAP, red) . Omdat het niet altijd gemakkelijk was om de eindjes aan elkaar te knopen, kluste ik in het weekend bij in de horeca”, schetst Claeys, die ook als opvoeder gewerkt heeft in Oranje, de vzw die zich ontfermt over personen met een (vermoeden van) beperking, en bij Blindenzorg Licht en Liefde. “Ondanks mijn psychische kwetsbaarheid heb ik op professioneel vlak bijna altijd zo goed als normaal kunnen functioneren. Door de jaren heen ben ik wel tot de vaststelling gekomen dat heel wat mensen zich geen houding weten te geven als ze in contact komen met iemand met een bipolaire stoornis. Ik besef: het is niet altijd gemakkelijk, omwille van die stemmingsschommelingen. Het gebeurt dat ik iets beledigends onbesuisd op Facebook post en de dag erop de brokken moet zien te lijmen. Zo werkt bipolariteit. Ik wil dat meer mensen zich daarvan bewust zijn na het zien van mijn kortfilm.”

Filmfestivals

Daarom wil Claeys ‘Brighton Lee’, waar B Philips en Manuel Vandebrande hun stembanden toe leenden, inzenden naar allerlei filmfestivals. Ondertussen denkt hij alweer aan nieuwe audiovisuele projecten. Het gaat om de tragikomedie ‘Dinner for one’, waarin hij beide rollen wil vervullen, en een suggestieve homo-erotische pornofilm zonder… porno.

Contact met Sam Claeys: via pavlovwasadog@hotmail.com.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier