Alexander Deprez laat je lachen en reflecteren met zijn satirische voorstelling ‘Edelweiss Piraten’

Alexander Deprez (28) keert met de Kortrijkse première van ‘Edelweiss Piraten’ terug naar zijn geboortestad. “Het is leuk om thuis te komen met mijn voorstelling. Ik werd warm onthaald door verschillende Kortrijkse culturele organisaties zoals Bolwerk, De Stroate, productiehuis Chemisch Circus, Schouwburg Kortrijk en kunstenaarscollectief BAF. Het is fantastisch om te zien hoezeer Kortrijk veranderd is door culturele initiatieven, evenementen en alternatieve bars.”

Zijn vader is dakwerker, zijn moeder – vrouw van Jo Geers – werkt in Patisserie Geers. “Dat doen ze beiden met veel passie. Die drive zit ook in mij”, vertelt Alexander. Hij studeerde Vrije Kunsten aan LUCA School of Arts. Na zeven jaar Gent werd hij weggekaapt naar Antwerpen door zijn geliefde Sarah Neutkens (25). “Na enkele tussentijdse jobs ging ik aan de slag bij Comac, de studentenbeweging van de PVDA. Sinds 2021 maak ik er podcasts en video-essays. Net na de verkiezingsuitslag van 2019 begon ik met de eerste aanzet van mijn theaterfilm en -performance Edelweiss Piraten. Mensen uit m’n omgeving vielen wat uit de lucht. Maar hadden we het niet zien aankomen? Bij verschillende studentenjobs die ik deed in het arbeidersmilieu merkte ik dat mensen niet meer geloven in de centrumpartijen. Ook buiten deze context sijpelt het gedachtengoed door. Van de ‘brave middenstander’ tot de ‘geveinsde gulle grootverdiener’.”

Alexander vond het jammer dat in de culturele sector het onderwerp zelden werd aangesneden. “Ik wou er iets mee doen en ik wou sowieso werken rond satire, lachen met de weg naar de afgrond, zoals de film Don’t Look Up. Je kan daar triest over doen, maar ergens zit er ook iets grappigs in. Ter inspiratie greep ik terug naar de schrijvers van het interbellum zoals Kurt Tucholsky en Ernst Toller.” Leuk weetje: de grootvader van Alexander, Bert Verhoye, richtte in 1978 De Zwarte Komedie op, een Antwerps satirisch theatergezelschap die zich voornamelijk richtte tegen het Vlaams Blok.

“Ik wou sowieso werken rond satire, lachen met de weg naar de afgrond, zoals de film Don’t Look Up. Je kan daar triest over doen, maar ergens zit er ook iets grappigs in”

Alexander deed voor het script ongelooflijk veel onderzoek naar fascisme en extreemrechts en las boeken zoals Daders van Harald Welzer die de omstandigheden en voorwaarden onderzoekt waaronder gewone mensen een genocide kunnen plegen. “De beangstigende conclusie is dat dat gewone mensen zijn zoals jij en ik. Nazi’s zijn een karikatuur geworden van puur kwaadaardige personen, een dehumanisatie van het kwaad, maar dit waren ook gewoon huisvaders die kerst vierden en de volgende dag mensen neerschoten in het kamp. Het is luguber dat je tot dat punt kan komen, maar het is niet zomaar zwartwit. Aanhangers van extreemrechts zijn niet gewoon evil en dat is hoopgevend. Mensen kunnen nog veranderen zolang je jezelf niet in de ideologie van haat verwikkelt. En dat doe je met conversatie. Anti-establishment zit er bij veel mensen in, maar de maatschappij zal niet ten goede veranderen onder een partij die verdeling zaait en naar beneden schopt.”

“Aanhangers van extreemrechts zijn niet gewoon evil en dat is hoopgevend. Mensen kunnen nog veranderen zolang je jezelf niet in de ideologie van haat verwikkelt”

Edelweiss Piraten, een unieke satirische theater- en filmvoorstelling over de opkomst van extreemrechts, laat je binnenstappen in een Vlaams-Nationalistische fever dream. “Het is een soort van waarschuwing. In hoeverre kunnen mensen zich permitteren niet met politiek bezig te zijn? We nemen te vaak de maatschappij als vanzelfsprekend, een extreemrechts samenleving als een dystopie, maar dat is gemakzuchtig. Wij zorgen voor die samenleving en dragen dus ook een verantwoordelijkheid.”

“In hoeverre kunnen mensen zich permitteren niet met politiek bezig te zijn? We nemen te vaak de maatschappij als vanzelfsprekend”

In een interieur met verschillende posters van Vrijheid voor Vlaanderen, de nationalistische partij van Dees Van Langemarck, zingen mensen mee met een Vlaams lijflied, krijgen ze een button opgespeld en laten ze zich opzwepen. “Ik trek tijdens de performance en de film verschillende parallellen naar het echte leven en onze geschiedenis. Intussen ligt de wereldoorlog al even achter ons, namen zoals ‘Forum voor Democratie’ en ‘Partij voor de Vrijheid’ worden weer gebruikt voor extreemrechts te profileren. Ze worden weer gezien als normale partijen en veel mensen vinden dat het cordon niet meer moet bestaan. Dat baart mij zorgen. Het Vlaams Belang is nog steeds een racistische partij, die afspraak is er gemaakt met een reden. Kijk gewoon naar hun taal en wat de oorzaak is.”

Alexander is van mening dat kunst de wereld niet zal veranderen. Hij beschouwt werk als een vertaling van het gevoel van de maker. “Mijn voorstelling zal de verkiezingsuitslag niet beïnvloeden, maar het kan wel dingen losmaken bij mensen. Ik hoop vooral dat mensen er ook van genieten. Titus De Voogdt engageerde zich trouwens gratis voor het project. Een heel leuke gast om mee samen te werken. Hij was heel geïnvesteerd in de productie en hielp bijvoorbeeld mee met het decor in elkaar te steken. Toen een vriend van hem vroeg waar de rock-‘n-roll cinema naartoe is, zei hij dat dit het was. Wat een fantastisch compliment van een gevestigde acteur.”