“Een ode aan mijn grootmoeder”: Dries Chaerle brengt vertel- en kerstconcert ‘Des Winters en by Nachte’ in Zonnebeke: “Een ode aan mijn grootmoeder”

Op zondag 21 december om 16.30 en 19.30 uur organiseert de cultuurdienst, in samenwerking met de dekenij Ieper en enkele enthousiaste (oud-)inwoners van het gehucht, een vertel- en kerstconcert in de sfeervolle kapel O.L.V. Nood zoekt Troost op de Westhoek.

Dries Chaerle groeide op in Zonnebeke, als zoon van André en Margriet Six. “Ik liep school in Zonnebeke, leerde notenleer, speelde mee in de fanfare en vertoefde vele uren in de patronage, waar de Chiro haar lokalen had.” In 1994 trouwde Dries met Trui Baes, waarna ze enkele jaren in Leuven woonden. In de zomer van 2000 keerden ze terug naar de streek en werd Poperinge hun nieuwe thuisstad. “Beroepshalve ben ik me toen gaan bezighouden met het oorlogsverleden van de regio, eerst in Talbot House, later in het In Flanders Fields Museum.” Al een kwarteeuw speelt muziek een centrale rol in Dries’ zoektocht om het verhaal van ‘14-’18 bij een publiek te brengen.

“Met muziek kun je laten horen en voelen wat je niet altijd gezegd of verteld krijgt. Dat leerde ik gaandeweg, maar voor het eerst in 2004, toen ik samen met Wim en Trui Chielens en Kurt Grillet het ensemble Kotjesvolk vormde. Dat was voor de openingsavond van Vluchten voor de Grote Oorlog, een tentoonstelling in het In Flanders Fields Museum. Het recept om historische verhalen te versmelten met liedjes en muziek werd gesmaakt. Met die Berichten aan de Bevolking brachten we de oorlogservaringen van gewone mensen naar het podium. Zo werden ze plots grote verhalen, die het heel erg waard bleken om verteld te worden. Dat is volgens mij de kracht van een vertelconcert.”

Uit oogpunt van kind

Voor het vertelgedeelte grijpt Dries terug naar zijn grootmoeder. “Ik heb toch wel getwijfeld of ik het podium kon gebruiken om over mijn eigen familie, en zo ook over mezelf, te vertellen. Maar na tientallen verhalen over anderen werd het tijd om dat toch eens te doen.”

Maria Pype, grootmoeder van Dries, werd in 1905 geboren in Zonnebeke. Toen het oorlogsgeweld in oktober 1914 het dorp bereikte, moest ze als negenjarig meisje op de vlucht. “Voor ze naar Normandië trokken, bracht haar gezin de eerste oorlogswinter door bij een hopboer in Poperinge. Zonnebeke en Poperinge spelen dus een belangrijke rol in het leven van ons allebei”, mijmert hij.

Dries kende zijn grootmoeder goed. Toen ze jong weduwe werd, kwam ze bij hun gezin inwonen. “Over de oorlog en Frankrijk werd er thuis geregeld verteld. Die kinderlijke herinnering is nu uitgegroeid tot een volwaardige verteltekst, maar de blik van het kind blijft erin opduiken.”

Kerstliederen

“In het verhaal vormt kerstavond een scharniermoment, maar muzikaal is het een kerstconcert over de hele lijn”, verduidelijkt Dries. De muziek ging hij zoeken bij de negentiende-eeuwse verzamelaar Edmond de Coussemaker uit Belle (Frans-Vlaanderen).

“Het eerste hoofdstuk van zijn liedbundel bestaat volledig uit kerstliederen. Van de teksten die hij uit de volksmond van ‘spellenwerksters’ en kinderen haalde, gaan je tenen al eens krullen. Maar de melodieën leverden ideale grondstof.” Dries maakte er nieuwe bewerkingen van, die worden gespeeld door Trui Allemeersch (accordeon en fluiten), Rik Lefevere (gitaren) en Jan Verstraete (cello).

“De titel, Des Winters en by Nachte, is een versregel uit een van de kerstliederen van Edmond de Coussemaker. Die regel paste perfect bij de sfeer van het hele concert”, stelt Dries. Hij is blij het concert in Zonnebeke te kunnen brengen. “Het idee om dat te doen kwam eigenlijk al direct na de voorstelling in Poperinge vorig jaar. Maar het was vooral een kwestie van organisatie. Die kwam er dankzij Lieven Calis, Philiep Vandoolaeghe, Chantal Deprez en Marc Acket, die de kans grepen om hun doordeweeks engagement voor de Westhoekkapel in de kerstperiode met dit concert in te vullen. Dat de koortskapel een onderkomen biedt, maakt mijn thuisgevoel nog groter. Dit leidde meteen tot een volledig nieuw hoofdstukje, waarmee ik de brug sla tussen de plaats, de Grote Oorlog en mezelf.”