Brugsche vertalseltjies (12): drie monniken belandden op de brandstapel

Als geen ander kent Brugge een boeiende geschiedenis. Die bestaat niet enkel uit grootse gebeurtenissen, maar nog meer uit vele petites histoires, kleine wetenswaardigheden die zelden of nooit worden opgerakeld. In de reeks ‘Brugsche vertalseltjies’ diept gediplomeerd stadsgids Chris Weymeis weetjes op uit een rijkgevulde historische grabbelton. Deze week: drie monniken belandden op de brandstapel.

Het is misschien minder bekend, maar van 20 mei 1578 tot 25 mei 1584 leefde Brugge onder een calvinistisch bewind. Die periode begon nadat François de la Kethulle van Ryhove op 19 maart 1578 vanuit Gent met een klein leger via de Kruispoort Brugge binnentrok en het bestuur van de stad overnam. Al bij al was het een tolerant bestuur want de parochiekerken deden verder dienst voor de katholieke eredienst, terwijl enkele kapellen werden voorbehouden voor de gereformeerden.

Wie vooral onder het calvinistisch bestuur te lijden had, waren de franciscanen of minderbroeders. Hun klooster stond waar zich nu het Koningin Astridpark, of de Botanieken Hof, bevindt. De miserie begon op 11 mei 1578 toen bij een huiszoeking in het huis van een ouderling van het calvinistische consistorie ontdekt werd dat er een gebedsdienst plaatsvond waarbij psalmen werden gezongen, iets wat niet was toegestaan. Erger was dat er ook twee franciscaner broeders werden aangetroffen, die in het geheim hun klooster hadden verlaten om de dienst bij te wonen. De monniken werden naar hun klooster teruggebracht en er gestraft. Dit was niet naar de zin van het protestantse stadsbestuur, dat besliste dat de paters met rust gelaten moesten worden.

De bal ging echt aan het rollen toen de twee minderbroeders een vijftiental van hun medebroeders van sodomie beschuldigden. De schout en de burgemeester van de raadsleden ondervroegen in opdracht van het college alle kloosterlingen. Dit leidde ertoe dat elf minderbroeders van sodomie werden beschuldigd. Zes ervan werden in het Steen opgesloten, terwijl de vijf anderen in hun klooster werden gevangengezet.

Onder de indruk van de griezelige sfeer die de pijnkelder uitstraalde en onder tortuur gingen sommige broeders over tot bekentenissen.

Ten gevolge van de overhoringen kwamen allerlei verhalen aan het licht: jonge novicen die door oudere broeders brutaal werden misbruikt, homoseksualiteit, aanranding, enzovoort. Slechts één broeder bleef onder de zwaarste foltering alles heftig ontkennen. Op 26 juli 1578 werden de straffen uitgevoerd. De jonge minderbroeders bleven gespaard, maar drie minderbroeders werden op de Burg gewurgd en vervolgens verbrand.