Sofie Vandamme is bezielster van letterenhuis De Letterie: “Deze schrijfplek is een meerwaarde voor de stad”

Dat Oostende en schilderkunst hand in hand gaan, weten we wel, zeker in dit Ensorjaar. Maar Oostende en literatuur, dat is ook een match made in heaven. De stad inspireert heel wat schrijvers en De Letterie zorgt ervoor dat zij ook een plek vinden om hun verhaal te kunnen vertellen. “Het is een ongelofelijke meerwaarde voor je stad als schrijvers hier aan hun boek komen werken”, zegt Sofie Vandamme.

Dat Sofie Vandamme, bezielster van letterenhuis De Letterie in de Euphrosina Beernaertstraat, houdt van lezen, spreekt voor zich. Maar: ze heeft ook iets met zeilen. En dus ook met de Mercator. “We hebben zelf een zeilbootje”, vertelt Sofie. “Van zodra het enigszins kan, zijn we weg in de zomer. Toen de Mercator vroeger anders lag, konden we met onze boot schuilen achter het schip bij een zware storm. Maar eerlijk … als ik kijk naar de Mercator, dan denk ik vooral aan al het werk. Ik weet door mijn eigen zeilboot hoeveel onderhoud zo’n schip vraagt … het moet ontzettend frustrerend zijn.” (lacht)

Wat voor plek is De Letterie?

“De Letterie is een plek waar jonge schrijvers – niet in leeftijd, maar wel in werk – een plaats vinden om dat duwtje te krijgen dat ze nodig hebben om hun weg te vinden in het literatuurlandschap. We doen aan talentontwikkeling: we hebben schrijverscollectief De Letteristen, we bieden schrijversresidenties en schrijfweken aan, samen met KAAP organiseren we de wedstrijd Vloed, we doen manuscriptbegeleiding en volgen auteurs op tijdens intensieve langdurige schrijftrajecten. De Letterie is niet alleen een plek waar literatuur gemaakt wordt. Ze wordt er ook beleefd in leesclubs, denkdagen, literaire wandelingen, schrijfkabinetten op het strand, podcasts … Die jonge makers helpen, dat was een gat in het literatuurlandschap.”

Jij bent van Oostende afkomstig, maar belandde hier een aantal jaren geleden terug na heel wat omzwervingen?

“Klopt. Ik ben opgegroeid in Mariakerke. Mijn vader had Laiterie Godelieve aan Petit Paris. Vandaar ook de naam De Letterie. (glimlacht) Maar toen ik 18 was, ben ik weggevlucht, zoals zovelen, weg van Oostende. Het was hier ook niet zo’n goede periode toen: de maalboten, de zatte Engelsen in de uitgaansbuurt. Ik ben altijd echt een kind van de zee geweest, ik bracht hele zomers door al surfend, ik ben zeven jaar lang redder geweest. Maar door mijn hogere studies ben ik blijven plakken in het binnenland. Toen ik doctoreerde, ben ik naar Amsterdam verhuisd, waar ik 15 jaar lang heb gewoond. Het is heimwee – en het feit dat ik moeder was geworden – die me uiteindelijk terug naar de zee heeft gebracht. Mijn zoon was nog geen jaar toen ik ging zeilen. We waren nog maar net buiten de haven toen het gevoel van vrijheid me overviel, hetzelfde als wanneer je gaat surfen. Dat was zo heftig en is me zo bijgebleven, dat ik daar op dat moment besloot om weer naar Oostende te verhuizen. Dat is nu 12,5 jaar geleden en het culturele leven in de stad zag er toen helemaal anders uit dan vandaag. Ik ben toen van start gegaan in het bestuur van Bildnis, van Theater aan Zee. En drie maanden ‘op proef’ komen wonen in Oostende. Na drie weken uittesten, heb ik meteen mijn huis gekocht en er nog geen moment spijt van gehad. Met De Letterie beginnen was ook een van de redenen om terug te keren: er is hier nog zoveel mogelijk.”

Waar haal jij het meest voldoening uit?

“Ik geniet ervan als wij hier een schrijver een residentieplek kunnen aanbieden, de rust en de zee als kader. En het maakt me telkens weer blij wanneer er een boek gepubliceerd wordt waaraan wij een steentje bijgedragen hebben. Ook het samenwerken met andere literaire partners geeft veel voldoening. De Letteristen is een project dat mij erg na aan het hart ligt. Dit collectief is woordambassadeur van Oostende. Ze verzamelen de kleine en de grote verhalen die onze stad zo typeren. Acht maanden lang kan je onze Letteristen her en der ontmoeten in de stad. In het najaar willen we die verhalen bundelen in een nieuwe publicatie De Zee Wacht, jawel, met een knipoog naar jullie krant.”

Waar droom jij nog van?

“Ik droom ervan dat De Letterie nóg meer een schrijfplek wordt waar we mensen echt die nodige ruimte en omkadering kunnen geven. Ik zou ook graag wat meer Oostendenaars bij De Letterie zien, trouwens. We roeien met de riemen die we hebben, maar financieel is het knokken. Nu werken we enkel met vrijwilligers, van project tot project terwijl onze vaste kosten voor onze werking natuurlijk wel voort lopen. Ik hoop dat we op korte termijn iemand kunnen aanwerven voor productie en communicatie, zodat ons project ook ten volle kan ontwikkelen. Het zou heel fijn zijn mocht de stad ons en onze schrijvers op langere termijn ondersteunen. Het is een ongelofelijke meerwaarde voor je stad dat schrijvers hier komen om aan hun boek te werken. Zij werpen soms een bijzondere blik op het stadsleven en brengen een gelaagd verhaal over datgene wat de stad typeert, maar waar wij ons als bewoners soms niet meer bewust van zijn. En soms verwerken zij de stad en de indrukken die ze hier opdoen letterlijk in hun verhaal. Zo kan je in de roman Mijn nachten met Spinoza van Els Moors enkele scènes lezen die zich afspelen in … De Letterie.”

www.deletterie.be

Bio Sofie Vandamme