Op de Mercator met Pascal Kerkhove (63), die beklijvend boek schreef: “Mensen met dementie verdienen liefde”

Pascal Kerkhove (63), voormalig redactiedirecteur van deze krant, werd begin dit jaar Oostendenaar. En dat bevalt hem uitstekend. “Het is de eerste keer dat mijn woonplaats me echt content maakt. Een gevoel dat ik daarvoor niet kende”, vertelt Pascal, die in zijn eerste maanden aan zee ook de roman Dag ma, blijf je nog even? schreef, tegelijk een ode aan zijn overleden mama en een oproep aan de samenleving om beter om te gaan met mensen met dementie.

“Ik krijg er kippenvel van”, bekent Pascal, als hij aan boord van de Mercator de kajuit van de commandant betreedt. “Hoe iets kleins zo groot kan zijn. Het is fantastisch dat er inspanningen gedaan worden om zoiets te bewaren en toegankelijk te maken. Dat vind ik belangrijk. Dit schip is een deel van onze geschiedenis.”

Het is ook een symbool van je nieuwe thuishaven Oostende.

(glimlacht) “Ik passeer hier nu heel veel, maar naar de Mercator blijf je kijken. Oostende had altijd al een grote aantrekkingskracht op mijn echtgenote en mezelf. Als wij naar zee gingen, was het in 99 procent van de gevallen naar Oostende. Wij zijn stadsmensen. Het stadsgevoel dat je hier hebt, vind je in andere badplaatsen veel minder. Het was altijd een droom voor ons latere leven om aan zee te wonen. Onze dochter had een studio in het Europacentrum, waar wij heel vaak logeerden. Het Europacentrum vind ik een heel bijzonder gebouw. Een zeldzame combinatie van schoonheid en lelijkheid. Toen mijn dochter liet weten dat er een appartement te koop stond op de 31ste verdieping, holde ik naar huis om aan de betrokken immozaak onze intenties tot kopen kenbaar te maken. Na een kijkdag en een bod onder gesloten omslag werden wij de eigenaars van onze droomwoning.”

Jullie wonen hier sinds begin dit jaar. Hoe bevalt het?

“Het is tegelijk uitdagend en heel aangenaam om als jonge 60’ers opnieuw te beginnen. Je leert nieuwe mensen kennen en ontdekt nieuwe dingen. En het is prachtig wonen. Aan de ene zijde zien wij enkel zee, aan de andere kant kijken we tot diep landinwaarts. Deze plek heeft alles: boven de rust met zicht op zee, als je de lift neemt, zit je meteen in het midden van de stad. Oostende is zo tof. Er zijn mooie en minder mooie kanten, maar de combinatie van extremen hoort bij een stad. Ik had een fijne jeugd in Waregem en woonde heel graag in Gent, maar Oostende maakt ons echt content. Dat gevoel kende ik nog niet.”

Hoe komt dat eigenlijk, denk je?

“De zee is natuurlijk een belangrijk element. Maar het allergrootste verschil, dat is het licht. In ons hoekhuis in Gent hadden we ook veel lichtinval, maar nu pas weet ik wat natuurlijk licht is. Dat zorgt voor dat gevoel van contentement. Ik ben de stad natuurlijk nog maar aan het ontdekken, maar mij verbaast wel de hardheid waarmee in de aanloop naar 13 oktober negatief wordt gedaan over Oostende. Dat lijkt mij een politiek uit het verleden.”

“Ik ben verbaasd over de hardheid waarmee nu negatief wordt gedaan over Oostende”

“Als ik de tenoren Bart Tommelein (Trots op Oostende) en John Crombez (Vooruit Plus) hoor, lijken ze mij op veel vlakken dicht tegen elkaar aan te leunen. Om het met een boutade te zeggen: ik denk niet dat iemand van Vooruit Plus nièt trots is op Oostende, en ik kan niet geloven dat iemand van Trots op Oostende nièt vooruit wil met de stad. Het zal wel van alle tijden en des politieks zijn dat ze elkaar bekampen, maar ik vind dat jammer. En ik denk dat mensen daar genoeg van hebben. Wie goed bestuurt en de mensen bij het beleid betrekt ik weet nog niet of dat hier het geval is geweest die wordt beloond.”

In je eerste maanden in Oostende schreef je een eerste roman, waarin je mama centraal staat. Zij leed in haar laatste levensjaren aan dementie.

“In mijn wekelijkse column in De Zondag schreef ik vaak over mijn mama, die ik toen elke zondag ging bezoeken, en hoe ze kampte met dementie. Mijn afscheid van De Zondag en laatste column viel net samen met haar overlijden. Dit boek zat al in mijn hoofd, maar de overdonderende reacties op die columns maakten me duidelijk dat het moèst geschreven worden. Vooreerst is het een ode aan mijn mama. Zij heeft geen makkelijk leven gehad, maar dankzij haar heb ik het leven kunnen maken dat ik gemaakt heb. Tegelijk wil ik een boodschap brengen. Dementie wordt een van de uitdagingen van de toekomst. Op dit moment lijden al meer dan 200.000 mensen in België aan een of andere vorm van dementie. Tegen 2050 zal dat twee tot drie keer zo veel zijn. Vreselijke cijfers. Ondanks de enorme onderzoeken die gebeuren, hebben we tot op vandaag geen idee van de oorzaak. Dit moet ons als maatschappij ongelooflijk aan het nadenken zetten, zowel privé als professioneel.”

Hoe moeten we die uitdaging aanpakken?

“Mensen met dementie ik spreek nooit over ‘dementen’ verdienen liefde. Maar de medewerkers in de zorg hebben amper tijd en zijn vaak onvoldoende vertrouwd met de complexiteit van de ziekte. Ik pleit voor een aparte opleiding of specialisatie rond omgaan met dementie. De overheid moet hier tijd en centen voor vrijmaken, maar het gaat niet enkel daarover. Mensen onder elkaar moeten ook blijven praten, zowel over dementie als met mensen met dementie. Zeker bij West-Vlaamse binnenvetters rust daar nog altijd een taboe op. We mogen mensen met dementie niet wegstoppen. Mijn mama werd pas een maand voor haar overlijden opgenomen in een zorginstelling, en bovendien werkte mijn vrouw daar. Dat geluk heeft natuurlijk niet iedereen. Mensen van mijn generatie zullen niet meer akkoord gaan om in een zorginstelling geplaatst te worden zoals onze ouders. Wij zullen niet op die manier oud willen worden. Daarom denk ik ook dat we euthanasie bij mensen met dementie mogelijk moeten maken. Dat is nog een hiaat in onze wetgeving. Ook ikzelf wil heel graag oud worden, maar niet als mens met dementie.”