Karel Huyghebaert geeft het oorlogsdagboek van zijn vader uit: “Hij schreef op gevaar van zijn eigen leven”

Michiel, de vader van Karel Huyghebaert, was tijdens de Tweede Wereldoorlog politieagent in Roeselare. Hij hield een oorlogsdagboek bij dat al die jaren bij zijn zoon in kartonnen dozen stond opgeslagen. “Deze kroniek gaat over het laatste oorlogsjaar en de bevrijding in september 1944. Ik wou het zeker klaar hebben tegen de herdenking van 80 jaar bevrijding.”

“Niemand kende Roeselare in die tijd beter dan de politieagenten. Ze hoorden en zagen alles en in die moeilijke periode was de collegialiteit groot. Mijn vader hield een oorlogsdagboek bij. Moeder was daar niet gelukkig mee. Hij bewaarde het onder een tegel in de vochtige aarde en ze was als de dood dat het ontdekt zou worden. Daar zou zeker een deportatie naar Duitsland op gevolgd zijn.”

“Eigenlijk is zijn dagboek, en mijn boek nu, een vervolg op de oorlogskronieken van Alfons Denys. In 1938 schreef hij op de laatste bladzijde van deel vier, wordt vervolgd. Het heeft een tijdje geduurd maar tachtig jaar na het einde van de oorlog zorg ik nu voor dat vervolg.”

“De reden dat het bijhouden van een dagboek zo risicovol was, lag bij de pro Engelse gezindheid van het korps waardoor er spanningen ontstonden met het stadsbestuur en de collaborateurs. Een aantal agenten belandde zelfs in de cel.”

Van uur tot uur

“Die moeilijke relatie tussen politie en de bezetter is een van de onderwerpen in mijn boek. Verder schreef mijn vader over de mensenjacht op werkweigeraars en over moordaanslagen op collaborateurs. De bevrijdingsweek heeft hij van uur tot uur genoteerd en hij beschreef het gedrag van de weerstanders en de communisten, maar ook de wraak van de bevolking op de collaborateurs. Ook de bevrijding door de Polen onder leiding van de generaal Maczek beschreef hij nauwgezet net als de rol van de familie Brugghe en andere belangrijke Roeselarenaars.”

“Pas toen ik met pensioen ging in 2011 vond ik de tijd om in de kartonnen dozen te gaan snuisteren. Vader was in 1988 al overleden. Het ontcijferen was geen makkelijke opdracht want het dagboek was op oorlogspapier geschreven, van slechte kwaliteit dus en omdat het in vochtige omstandigheden was bewaard, waren de teksten vaak onleesbaar. Ik heb bewust gekozen voor een kroniek en heb het dagboek dus overgeschreven in chronologische volgorde zodat het verhaal van het laatste oorlogsjaar van dag tot dag vertelt.”

Bewijzen

“Het is belangrijk dat we dit alles nauwgezet noteren want er is heel veel informatie verloren gegaan. Mijn vader vertelde me dat hij na de oorlog het bevel kreeg om een deel van het stadsarchief op de binnenkoer van het politiekantoor in een ton te verbranden. Er stonden allicht te veel namen in van mensen die met de Duitsers hadden meegewerkt. Die bewijzen moesten verdwijnen anders was allicht een groot deel van de Roeselarenaars na de oorlog in de cel beland.”

“Ik heb de kroniek ook voorzien van heel veel illustraties. De meeste kreeg ik van Donald Deblaere die zelf een carrière als politieagent in Roeselare achter de rug heeft. Ik moet zeker ook de hulp vermelden die ik kreeg van wijlen archivaris Willy Vallaey, van Patrieck Geldhof en van Dirk Lievens en zijn medewerkers van Cultuursmakers.”

Voorintekenen

“Ik wou mijn boek absoluut klaar hebben tegen 8 mei, V-day omdat we dit jaar de tachtigste verjaardag van de bevrijding vieren. In Roeselare was dat al op 7 september 1944. Misschien komt er nog wel een vervolg op deze kroniek. Of liever, een boek dat de jaren voor het dagboek van mijn vader vertelt, over de bombardementen op de stad en de mobilisatie. Eigenlijk ben ik bezig aan een soort omgekeerde kroniek”, besluit Karel Huyghebaert.