In het boek ‘Een hemels Jeruzalem in Brugge’ willen redacteurs Jan Dumolyn en Noël Geirnaert het meer dan 600 jaar oude Adornesdomein de eer geven die het toekomt: “Vergeet Gruuthuse en het Hof Bladelin. Dit is de mooist bewaarde 15de eeuwse residentie in Brugge!”
Professor Jan Dumolyn, een historicus met Brugse roots, en erearchivaris Noël Geirnaert laten in ‘Een hemels Jeruzalem in Brugge. Het Adornesdomein en de Jeruzalemkapel’ (uit bij Uitgeverij Hannibal, 59 euro) een tiental wetenschappers aan het woord. Die evalueren de nieuwste historische inzichten en recent archeologisch onderzoek rond Anselm Adornes en zijn Jeruzalemkapel in Brugge.
Tegelijkertijd ontkrachten ze enkele hardnekkige, oude mythes rond deze Brugs-Genuese familie. Aanleiding is de 600ste geboortedag van Anselm Adornes, een bankier, handelaar, ambassadeur en bedevaarder, wiens leven leest als een avonturenroman.
Authentieker
“Veel Bruggelingen kennen de Jeruzalemkapel enkel van de oosters aandoende gevel buiten, in de Jeruzalemstraat in Brugge. Ze spreken trouwens verkeerdelijk over de Jeruzalemkerk. Maar ze beseffen niet dat het Adornesdomein de best bewaarde 15de eeuwse site is in Brugge. Veel authentieker dan het meer bekende Gruuthusemuseum, dat grotendeels in de 19de eeuw gerestaureerd werd”, stelt Jan Dumolyn.
Noël Geirnaert wijst erop dat het Brugs stadsarchief pas in 2020 een oorkonde in haar bezit kreeg, waaruit bleek dat de familie Adornes een mythische voorvader verzon om meer aanzien te verkrijgen in Brugge: “Het waren kooplieden, handelaars in aluin die fortuin gemaakt hadden, maar ze wilden tot de adel behoren en ridder worden. Door ‘heerlijkheden’ op te kopen en te verpachten in Vivenkapelle, Nieuwenhove en Ronsele wilden ze hun prestige vergroten.”
“Historicus Mathijs Speecke dook in de stadsregisters en vond daarin de naam van Pieter Adornes, de betovergrootvader van Anselm. Daarmee leverde hij het bewijs dat hun legendarische voorvader ‘Opicius’, die zogezegd samen met de Vlaamse graaf Gwijde van Dampierre op kruistocht gegaan was, verzonnen was.”
Testament
Ook het testament van Anselm Adornes, dat hij opmaakte voor hij in 1470 op bedevaart naar Jeruzalem vertrok, is recent opgedoken. “Het zat in de nalatenschap van een Brugse priester en historicus. Nogal wat pastoors hadden de gewoonte om historische documenten mee naar huis te nemen en vergaten die dan, waardoor er historisch materiaal verdwenen is”, hekelt Jan Dumolyn.
De titel van het boek verwijst naar het feit dat de familie Adornes een privé-kapel liet bouwen die een pastiche van de Heilig Grafkerk in Jeruzalem was: “Zo konden de Bruggelingen, die toegelaten werden tot de kapel, een mentale bedevaart maken, zonder naar het Heilig Land te moeten trekken.”
Vermoord
Het boek beschrijft tevens de bevindingen van de archeologen, die het grafmonument van Margareta van der Banck in de Jeruzalemkapel blootgelegd hebben: “De botten van de echtgenote van Anselm Adornes werden onderzocht. Van haar man is alleen de loden kist waarin zijn hart zat, bewaard. Zijn stoffelijke resten rusten in Schotland, waar hij in 1483 vermoord werd. Hij was er ambassadeur en bevriend met de Schotse koning James III, maar belandde er in een politieke strijd met de lokale adel.”
“Zes jaar eerder was Anselm Adornes al in Brugge aan de dood ontsnapt, toen er na de dood van Karel de Stoute in 1477 een opstand uitbrak. Hij werd ervan verdacht zich onrechtmatig te hebben verrijkt met stadsgelden. Want Anselm Adornes zetelde jarenlang in het stadsbestuur. In de cel werd hij gefolterd, maar in tegenstelling tot andere bestuurders niet geëxecuteerd”, aldus Noël Geirnaert.
Stamboom
Het lijvig boek bevat ook een stamboom van de familie Adornes. Die loopt tot de huidige tijd, want graaf Maximilien de Limburg Stirum en zijn drie zonen hebben het DNA van Anselm Adornes in hun bloed. Maximiliens vrouw Véronique beheert trouwens het Adornesdomein en zijn rijke collectie kunstwerken”, besluit Jan Dumolyn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
